Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που ακτιβιστές της ομάδας Just Stop Oil πέταξαν σούπα στον πίνακα του Van Gogh «Ηλιοτρόπια» στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. Η κίνηση αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις σχετικά με ποιο είδος διαμαρτυρίας είναι πιο αποτελεσματικό.
Μετά τον άμεσο καθαρισμό του γυαλιού, ο πίνακας επέστρεψε στην έκθεση. Ωστόσο, οι κριτικοί υποστηρίζουν ότι η πραγματική ζημιά έχει γίνει, αποξενώνοντας το κοινό από την ίδια την αιτία (την απαίτηση η βρετανική κυβέρνηση να αναιρέσει την στήριξή της στο άνοιγμα νέων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Βόρεια Θάλασσα).
Οι υποστηρικτές των πιο μαχητικών μορφών διαμαρτυρίας συχνά αναφέρουν ιστοπρικά παραδείγματα, όπως οι Σουφραζέτες. Σε αντίθεση με τη δράση της Just Stop Oil, όταν η σουφραζέτα Mary Richardson πήγε στην Εθνική Πινακοθήκη για να επιτεθεί σε έναν πίνακα που ονομάζεται The Rokeby Venus, έκοψε τον καμβά, προκαλώντας μεγάλη ζημιά.
Το δίλημμα των ακτιβιστών
Σε ένα σύνολο πειραμάτων, οι ερευνητές έδειξαν στους ανθρώπους περιγραφές διαμαρτυριών και στη συνέχεια μέτρησαν την υποστήριξή τους στους διαδηλωτές και την αιτία. Μερικοί συμμετέχοντες διάβασαν άρθρα που περιγράφουν μετριοπαθείς διαμαρτυρίες όπως ειρηνικές πορείες. Άλλοι διάβασαν άρθρα που περιγράφουν πιο ακραίες και μερικές φορές βίαιες διαμαρτυρίες, για παράδειγμα μια πλασματική ενέργεια κατά την οποία ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων ναρκώνουν έναν φύλακα για να εισβάλουν σε ένα εργαστήριο και να απομακρύνουν ζώα.
Οι διαδηλωτές που έκαναν ακραίες ενέργειες θεωρήθηκαν πιο ανήθικοι και οι συμμετέχοντες ανέφεραν χαμηλότερα επίπεδα συναισθηματικής σύνδεσης και κοινωνικής ταύτισης με αυτούς τους «ακραίους» διαδηλωτές. Τα αποτελέσματα αυτού του είδους της δράσης στην υποστήριξη για την αιτία ήταν κάπως ανάμικτα (και τα αρνητικά αποτελέσματα μπορεί να είναι συγκεκριμένα για ενέργειες που ενσωματώνουν την απειλή της βίας).
Συνολικά, αυτά τα αποτελέσματα δίνουν μια εικόνα του λεγόμενου διλήμματος του ακτιβιστή: οι ακτιβιστές πρέπει να επιλέξουν μεταξύ μέτριων ενεργειών που αγνοούνται σε μεγάλο βαθμό και πιο ακραίων ενεργειών που επιτυγχάνουν να τραβήξουν την προσοχή, αλλά μπορεί να είναι αντιπαραγωγικές για τους στόχους τους, καθώς τείνουν να κάνουν τους ανθρώπους να σκέφτονται λιγότερο τους διαδηλωτές.
Η διαδήλωση μπορεί να θέσει την «ατζέντα»
Ακόμη μια ανησυχία μπορεί να είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος της προσοχής που λαμβάνεται από ριζοσπαστικές ενέργειες δεν αφορά το θέμα. Ωστόσο, ακόμη και όπου αυτό ισχύει, η δημόσια συζήτηση ανοίγει τον χώρο για κάποια συζήτηση για το ίδιο το θέμα.
Η διαμαρτυρία παίζει ρόλο στην διάδοση του θέματος. Δεν λέει απαραίτητα στους ανθρώπους τι να σκεφτούν, αλλά επηρεάζει το τι σκέφτονται.
Μερικοί άνθρωποι δεν ερευνούν τις λεπτομέρειες ενός θέματος, ωστόσο η προσοχή των μέσων ενημέρωσης μπορεί παρόλα αυτά να προωθεί το θέμα στο μυαλό τους. Μια δημοσκόπηση του YouGov που δημοσιεύτηκε στις αρχές Ιουνίου 2019 έδειξε ότι «το περιβάλλον» κατατάχθηκε για πρώτη φορά στα τρία κορυφαία πιο σημαντικά θέματα του κοινού.
Οι δημοσκόποι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι «η ξαφνική αύξηση της ανησυχίας αναμφίβολα ενισχύεται από τη δημοσιότητα που προέκυψε για την περιβαλλοντική αιτία από το Extinction Rebellion» (το οποίο είχε πρόσφατα καταλάβει εξέχουσες τοποθεσίες στο κεντρικό Λονδίνο για δύο εβδομάδες).
Η δραματική διαμαρτυρία δεν εξαφανίζεται. Οι πρωταγωνιστές θα συνεχίσουν να αποτελούν αντικείμενο (κυρίως) αρνητικής προσοχής των μέσων ενημέρωσης, γεγονός που θα οδηγήσει σε εκτεταμένη δημόσια αποδοκιμασία. Αλλά όταν εξετάζουμε τη δημόσια υποστήριξη στα αιτήματα των διαδηλωτών, δεν υπάρχει καμία πειστική απόδειξη ότι η μη βίαιη διαμαρτυρία είναι αντιπαραγωγική. Οι άνθρωποι μπορεί να «πυροβολούν τον αγγελιοφόρο», αλλά -τουλάχιστον, μερικές φορές- ακούν το μήνυμα.
naftemporiki.gr με πληροφορίες από CNN
