Από την έντυπη έκδοση
Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]
«Alors, c' est la guerre». Δεν θα περάσουν ελεύθερα τα ιταλικά στρατεύματα, τα οποία θα άρχιζαν τις μετακινήσεις τους στις 6 το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1940, δεκατέσσερις μήνες αφότου «μίλησαν» τα κανόνια στην Ευρώπη.
«Λοιπόν, έχουμε πόλεμο». Σαν γιορτή. Αν και είχαν στη διάθεσή τους πέντε ημέρες για να καταταγούν οι επιστρατευμένοι, περίπου το 80% παρουσιάστηκε την πρώτη μέρα.
«Λοιπόν, έχουμε πόλεμο». Η άρνηση υποταγής έχει του «ΟΧΙ» τον «ΑΕΡΑ». Αυτούσιες οι λέξεις, παρά τις εντυπώσεις που καλλιεργήθηκαν, από τον Τύπο ξεπήδησαν. Ήταν οι τίτλοι σε δύο άρθρα του φανατικού βασιλικού εκδότη-δημοσιογράφου Ν.Π. Ευστρατίου στο «Ελληνικό Μέλλον». «ΑΕΡΑ!» στις 29 Οκτωβρίου και «ΟΧΙ!» 30 Οκτωβρίου.
«Η Ελλάς εδέχθη ένα τελεσίγραφον. Και έδωσε μίαν απάντησιν. Όχι! Της εζητήθη να παραβιάση την ουδετερότητά της. Απήντησεν: Όχι. Της ηξιώθη να παραβή τον λόγον της. Τα χείλη της εκινήθησαν αυτομάτως. Και απήντησεν. Όχι».
Μαγική λέξη. «Ενικήσαμεν μ' ένα "όχι" από της πρώτης στιγμής». Τρία γράμματα που αποδέχονται τις συνέπειες μιας επιλογής. Του πολέμου. Κορυφαία στιγμή. Παιδιά, της Ελλάδος παιδιά, που ανταποκρίθηκαν στην πρόκληση. «Όλοι μαζί, δίχως μιλιά, χρόνους αμέτρητους αγκομαχώντας πλάι πλάι, διαβαίναμε τις ράχες, τα φαράγγια, δίχως να λογαριάζουμε άλλο τίποτε [...]». («Το Άξιον εστί».)
«Ολάκερη η δικαίωσή μας στέκεται στην αρχή…» έγραφε ο Μυριβήλης στο περιοδικό «Νέα Εστία» (τεύχος 334).
Στο «ΌΧΙ», που κατέχει περίοπτη θέση στην ελληνική ψυχή. Μέσα από τα «όχι» αναζητούμε κάτι το ηρωικό, είναι το πνεύμα εθνικής αψηφησιάς που σπρώχνει στο αντιστασιακό, είναι η ανάγκη αντίθεσης, διαφοροποίησης για τη μάχη της επιβίωσης;
Άλλη λέξη να έχει τόσο ισχυρό νόημα συμβολικό στο συλλογικό θυμικό δεν μπορώ να σκεφτώ. Ακόμη και στο λεξικό, το «όχι» τρέχει σαν άγρια φοράδα σε ένα κατεβατό διακριτών σημασιών. Παιδιά του «όχι» στης Ιστορίας το μετόχι.
