Ο πόλεμος λειτουργεί ως το σημείο που «δένει» τις ιστορικές περιόδους. Ωστόσο, ο απερίσκεπτος πόλεμος μπορεί επίσης να λειτουργήσει ως καταλύτης εξελίξεων που ήταν μοιραίο να γίνουν αλλά οι συγκρούσεις τις επιταχύνουν. Αυτό υποστηρίζει ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Ρόμπερτ Κάπλαν στο περιοδικό Forreign Affairs, δίνοντας ως παράδειγμα την αυτοκρατορία των Αψβούργων και την Οθωμανική αυτοκρατορία. Σύμφωνα με τον Κάπλαν και οι δύο θα μπορούσαν να επιβιώσουν στην εξουσία για χρόνια, παρά την παρακμή τους, αν δεν ήταν στην πλευρά των χαμένων στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η πτώση αυτοκρατοριών τέτοιου μεγέθους χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, προειδοποιεί ο Κάπλαν, καθώς «σχηματίζονται από το χάος και επομένως η κατάρρευση της αυτοκρατορίας συχνά αφήνει χάος στο πέρασμά της».Η Μέση Ανατολή, για παράδειγμα, «δεν έχει ακόμη βρει μια επαρκή λύση για την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπως αποδεικνύεται από τις αιματηρές εξελίξεις της τα τελευταία εκατό χρόνια».
Έχοντας αυτές τις ιστορικές διδαχές κατά νου, ποιο είναι το συμπέρασμα που βγάζουμε για τις σύγχρονες τρεις μεγάλες δυνάμεις, ΗΠΑ, Κίνα και Ρωσία, που μπορεί να μην είναι αυτοκρατορίες αλλά βρίσκονται αντιμέτωπες με ένα αβέβαιο μέλλον (διχασμός στην αμερικανική κοινωνία, επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης παράλληλα με τη συρρίκνωση του πληθυσμού, ο πόλεμος στην Ουκρανία, αντίστοιχα) από το οποίο δεν μπορεί να αποκλειστεί η κατάρρευση ή κάποιος βαθμός αποσύνθεσης; Ότι είναι πιο εύθραυστες από όσο φαίνονται, απαντάει ο συγγραφέας, προσθέτοντας πως καμία από αυτές τις χώρες δεν έχει αποδείξει ότι μπορεί να λειτουργεί προνοητικά σκεπτόμενη τραγικά για να αποφεύγει τις τραγωδίες.
«Μέχρι στιγμής, τόσο η Ρωσία όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ξεκινήσει αυτοκαταστροφικούς πολέμους: η Ρωσία στην Ουκρανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Όσο για την Κίνα, η εμμονή της με την κατάκτηση της Ταϊβάν θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυτοκαταστροφή. Και οι τρεις μεγάλες δυνάμεις τα τελευταία χρόνια και δεκαετίες έχουν δείξει ξεκάθαρα περιόδους ασυνήθιστα κακής κρίσης όσον αφορά τη μακροπρόθεσμη επιβίωσή τους», λέει χαρακτηριστικά τονίζοντας πως η ευπάθεια αυτών των μεγάλων δυνάμεων είναι κάτι που αφορά ολόκληρο τον κόσμο.
«Εάν κάποια ή όλες οι σημερινές μεγάλες δυνάμεις αποδυναμώνονταν δραματικά, η σύγχυση και η αταξία θα αυξάνονταν εντός των συνόρων τους και σε όλο τον κόσμο», αναφέρει:
- Οι αποδυναμωμένες ή μπλεγμένες σε συγκρούσεις Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τους συμμάχους τους στην Ευρώπη και την Ασία.
- Εάν το καθεστώς του Κρεμλίνου αποδυναμωνόταν λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, η Ρωσία, η οποία είναι θεσμικά πιο αδύναμη από την Κίνα, θα μπορούσε να γίνει μια light εκδοχή της πρώην Γιουγκοσλαβίας, ανίκανη να ελέγξει τα ιστορικά της εδάφη στον Καύκασο, τη Σιβηρία και την Ανατολή Ασία.
- Η οικονομική ή πολιτική αναταραχή στην Κίνα θα μπορούσε να εξαπολύσει περιφερειακή αναταραχή στη χώρα και επίσης να ενθαρρύνει την Ινδία και τη Βόρεια Κορέα, των οποίων οι πολιτικές περιορίζονται εγγενώς από το Πεκίνο.
Πώς μπορεί επομένως να διαμορφωθεί στο μέλλον ο κόσμος; Λόγω των αλλαγών ο Κάπλαν εκτιμάει ότι θα μπορούσαμε να δούμε μια ανακατανομή της ισχύος.
Σε ένα σενάριο, η Ρωσία παρακμάζει απότομα λόγω του πολέμου, η Κίνα δυσκολεύεται πολύ να επιτύχει βιώσιμη οικονομική και τεχνολογική ισχύ υπό ένα Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) που επιστρέφει όλο και περισσότερο στον ορθόδοξο λενινισμό και οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεπερνούν τα εσωτερικά τους προβλήματα και τελικά επανεμφανίζονται, όπως έγινε αμέσως μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, ως μονοπολική δύναμη.
Σε ένα άλλο σενάριο είναι πιθανό να αναδυθεί ένας πραγματικά διπολικός κόσμος στον οποίο η Κίνα διατηρεί τον οικονομικό της δυναμισμό, παρά τον αυταρχισμό της.
Μια τρίτη πιθανότητα είναι η σταδιακή παρακμή και των τριών δυνάμεων, που οδηγεί σε μεγαλύτερο βαθμό αναρχίας στο διεθνές σύστημα, με τις δυνάμεις μεσαίου επιπέδου, ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή και τη Νότια Ασία, ακόμη λιγότερο συγκρατημένες από ό,τι είναι ήδη, και τα ευρωπαϊκά κράτη ανίκανα να συμφωνήσουν σε πολλά θέματα.
naftemporiki.gr
