Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]

Το 1922 ήταν μια χρονιά μεγάλης αναταραχής. Τα γεγονότα που συνέβησαν τότε καθόρισαν όλον τον υπόλοιπο εικοστό αιώνα και, σε πολλές περιπτώσεις, συνεχίζουν να μας επηρεάζουν ακόμα και σήμερα, εκατό ολόκληρα χρόνια μετά.

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία κατέρρευσε έπειτα από έξι αιώνες. H Βρετανική Αυτοκρατορία άρχισε να κλυδωνίζεται, από την Ιρλανδία μέχρι την Ινδία. Νέα κράτη και νέες πολιτικές εμφανίστηκαν. Ιδρύθηκε η Σοβιετική Ένωση, ενώ η Ιταλία του Μουσολίνι έγινε το πρώτο φασιστικό κράτος. Και η Ελλάδα βυθίστηκε στο πένθος με τη Μικρασιατική Καταστροφή…

Ο τάφος του Τουταγχαμών ήρθε στο φως, η χρήση της ινσουλίνης προκάλεσε επανάσταση στην ιατρική. Και στο Μόναχο ένας νεαρός δημαγωγός ονόματι Αδόλφος Χίτλερ μπήκε για λίγο στη φυλακή…

Το βιβλίο του Νικ Ρένισον  ζωντανεύει ξανά αυτή τη σημαδιακή χρονιά, μια χρονιά που άλλαξε τον κόσμο.

Μας δίνει μια ιδέα για το πώς ήταν οι ζωές των ανθρώπων τότε –τι τραγουδούσαν, ποιες διασημότητες θαύμαζαν, τι φοβούνταν, τι ονειρεύονταν– και, παράλληλα, ξεδιπλώνει μπροστά μας τα γεγονότα που κλόνισαν την καθημερινότητά τους και έθεσαν τις βάσεις για την κοσμογονία που θα ακολουθούσε στον πολυτάραχο εικοστό αιώνα.

Το «1922» δεν είναι μια ξεθωριασμένη φωτογραφία εποχής. Είναι η δική μας ζωή – λίγο πριν γίνει δική μας.

Σύμφωνα με τη διάσημη ρήση του Βρετανού συγγραφέα Λέσλι Πόουλς Χάρτλεϊ, «το παρελθόν είναι μια ξένη χώρα. Εκεί κάνουν τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο». Έναν αιώνα μετά, τα γεγονότα του 1922 εξακολουθούν να ασκούν πολλές και ποικίλες επιδράσεις.

Ο Ρένισον παρουσιάζει με τρόπο διαφωτιστικό και διασκεδαστικό συνάμα στιγμιότυπα ενός παρελθόντος που είναι απίστευτο πόσες ομοιότητες έχει με το σήμερα.

Υπό τον τίτλο «Η ινσουλίνη αντιμετωπίζει τον διαβήτη», διαβάζουμε:

«Στις 11 Ιανουαρίου, ένας δεκατριάχρονος μαθητής από το Τορόντο, ο Λέοναρντ Τόμπσον, άνοιξε μια νέα σελίδα στην ιστορία της ιατρικής, όταν έγινε ο πρώτος ασθενής που έπασχε από διαβήτη και του χορηγήθηκε ινσουλίνη. Ο Λέοναρντ, που ζύγιζε μόλις 30 κιλά και έπεφτε διαρκώς σε διαβητικό κώμα ενώ βρισκόταν στο κρεβάτι του στο Γενικό Νοσοκομείο του Τορόντο, κόντευε να πεθάνει, όταν ο πατέρας του δέχτηκε να του χορηγήσουν ινσουλίνη. Το φάρμακο δεν είχε δοκιμαστεί προηγουμένως σε άνθρωπο. Η πρώτη δόση δεν είχε καμιά επίδραση στην κατάσταση του αγοριού. Για την ακρίβεια, προκάλεσε αλλεργική αντίδραση, αλλά του χορηγήθηκε μια πιο καθαρή εκδοχή της ινσουλίνης δώδεκα ημέρες αργότερα και αυτή τη φορά έφερε αποτέλεσμα. Τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα του επανήλθαν στο φυσιολογικό και τα πιο επικίνδυνα συμπτώματά του άρχισαν να εξαφανίζονται.

Το γεγονός ότι η ινσουλίνη είχε θεραπευτικές δυνατότητες είχε υποστηριχθεί από τον Καναδό γιατρό και επιστήμονα Φρέντερικ Μπάντινγκ –που συνεργαζόταν με έναν νεότερο συνάδελφό του, τον Τσαρλς Μπεστ–, και οι δυο τους είχαν παρουσιάσει τις ιδέες τους στον Τζ.Τζ. Ρ. Μακλάουντ, καθηγητή φυσιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, τον προηγούμενο χρόνο. Ο Μακλάουντ τους ενθάρρυνε, τους παρείχε επιχορηγήσεις και εργαστηριακό χώρο και συνέβαλε και ο ίδιος στα πειράματα που αποσκοπούσαν στη δημιουργία ινσουλίνης η οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε διαβητικούς ασθενείς. Ο Μακλάουντ και ο Μπάντινγκ, ο οποίος ήταν ακόμα μόλις στα τριάντα του, τιμήθηκαν με το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής το 1923. Ο Λέοναρντ Τόμπσον έζησε άλλα δεκατρία χρόνια και πέθανε από πνευμονία, επιπλοκή του διαβήτη του, τον Απρίλιο του 1935, σε ηλικία 26 ετών».