Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected] 
 

«Η παράταση του πολέμου θέτει σε δοκιμασία τη συνοχή της Δύσης έναντι της Ρωσίας», γράφει η ισπανική El Pais. «Η Δύση έχει βαρεθεί τον πόλεμο», εκτιμά η γερμανική Suddeutsche Zeitung. «Η Ουκρανία απειλείται από την κούραση… των Δυτικών»; διερωτάται η γαλλική ιστοσελίδα Atlantico. 

Βαρόμετρο αξιόπιστο τα social media: Μετά από έξι μήνες συγκρούσεων είναι σαφές ότι  στα κοινωνικά δίκτυα  τα θέματα που σχετίζονται με την Ουκρανία βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση.

Τα ξημερώματα της 24ης Φεβρουαρίου 2022, όταν τα ρωσικά τανκς εισέβαλαν στην Ουκρανία και οι πρώτοι πύραυλοι έπεσαν σε πολλές ουκρανικές  πόλεις, η φρίκη οδήγησε χιλιάδες στους δρόμους της Ευρώπης.  Η ΕΕ και οι ΗΠΑ αντέδρασαν γρήγορα και αποφασιστικά. Αλλά σήμερα, οι αμφιβολίες αυξάνονται για το εάν η αλληλεγγύη στην Ουκρανία θα διαρκέσει μακροπρόθεσμα.

Το Ινστιτούτο του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία (IfW), αποκάλυψε ότι από τον Ιούλιο , δεν έχουν φθάσει στην Ουκρανία σχεδόν καθόλου νέες παραδόσεις όπλων ή άλλη βοήθεια. Οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις δεν συμβαδίζουν πλέον με τις ΗΠΑ στην αποστολή  στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία.

Τον Ιούλιο δεν υπογράφηκε καμία διμερής συμφωνία για στρατιωτικούς εξοπλισμούς ανάμεσα στις έξι μεγάλες χώρες της Ευρώπης και το Κίεβο, ακριβώς την στιγμή που υποτίθεται ότι οι Ουκρανοί θα ξεκινήσουν μια κρίσιμη αντεπίθεση στην Κριμαία.

Σε κάθε περίπτωση, ο πόλεμος άλλαξε βέβαια τη δυτική αρχιτεκτονική ασφάλειας. Αποκάλυψε όμως αδυναμίες και εξαρτήσεις στο παγκόσμιο εμπόριο, γονάτισε ενεργειακά την Ευρώπη, καθώς η Μόσχα χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο ως όπλο.

Ο πόλεμος αύξησε επίσης την παγκόσμια πείνα και απομόνωσε πολιτικά τη Ρωσία, κυρίως στη Δύση. Γιατί η πολιτική απομόνωση της Ρωσίας στον υπόλοιπο κόσμο αποδεικνύεται ευσεβής πόθος. Μόλις 40 χώρες παγκοσμίως έχουν ενταχθεί στις κυρώσεις, ο όγκος του εμπορίου μεταξύ Ινδίας και Ρωσίας έχει πενταπλασιαστεί από την αρχή του πολέμου. Σύμφωνα με τους Ινδονήσιους οικοδεσπότες, ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε μάλιστα ότι θα ταξιδέψει προσωπικά στη σύνοδο κορυφής των G20 στο Μπαλί.
 

Επιστροφή στην «κανονικότητα»

«Ωστόσο, από τότε που η Ρωσία αναγκάστηκε να υποχωρήσει στην ανατολική Ουκρανία, έχουμε επιστρέψει σε μια κατάσταση πιο κοντά σε αυτό που συμβαίνει από το 2014, μετά την εισβολή και την προσάρτηση της Κριμαίας», λέει ο Γκιγιόμ Λαγκάν, καθηγητής και ειδικός σε θέματα άμυνας στο πανεπιστήμιο Science-Po Paris. Σε μια «κανονικότητα», δηλαδή!

«Είναι ένας πόλεμος στις μακρινές ανατολικές επαρχίες της Ουκρανίας στο Ντονμπάς, με ένα σταθερό μέτωπο, ακόμα κι αν οι Ρώσοι κερδίζουν κάποιες θέσεις». Μέχρι στιγμής, ωστόσο, ελάχιστα σε αυτόν τον πόλεμο έχουν γίνει όπως ήλπιζε ή διέταξε ο Πούτιν.

Με βάση τη ρωσική προπαγάνδα, ο προγραμματισμένος «πόλεμος αστραπής»(blitzkrieg) θα έπρεπε να είχε διαρκέσει τρεις ημέρες. Αντίθετα, ο στρατός του Πούτιν έχει «αιχμαλωτιστεί» σε έναν πόλεμο θέσεων και φθοράς, στον οποίο δεν έχουν καταγραφεί σημαντικά εδαφικά κέρδη,πρόσφατα. Το Κρεμλίνο τώρα αναγκάζεται μάλιστα να στρατολογεί φυλακισμένους και μισθοφόρους για τις ανάγκες του πολέμου. Οι εκτιμήσεις για τον αριθμό των νεκρών και των τραυματιών από τη ρωσική πλευρά, φθάνουν τις 80.000.

Η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη έχει όμως απομακρυνθεί από μια καθαρά στρατιωτική ανάγνωση της σύγκρουσης, επειδή οι επιχειρήσεις είναι πλέον πολύ πιο δύσκολο να παρακολουθηθούν. Οι Ευρωπαίοι ενδιαφέρονται πλέον  για άλλες πτυχές του πολέμου, με πρώτη και βασική τις οικονομικές επιπτώσεις.

«Είναι η οικονομία ηλίθιε»
 

 Αυτό που βλέπουν με τρόμο οι Ευρωπαίοι είναι ότι η έγκριση έξι πακέτων κυρώσεων μέχρι τώρα και η απόφαση να απαγορεύσει η ΕΕ το ρωσικό πετρέλαιο μέχρι το τέλος του έτους, κοστίζει πολύ περισσότερα στις …τσέπες τους, παρά στο πολεμικό σεντούκι του Πούτιν. Σε αυτό εστιάζεται η προσοχή των Ευρωπαίων, ειδικά αφού συνδυάζεται με την επιστροφή του πληθωρισμού, την άνοδο των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων ,που έχουν δραματικές συνέπειες στις συνθήκες διαβίωσης των Δυτικών.  Υπάρχει μεγαλύτερη ανησυχία για τις οικονομικές συνέπειες του πολέμου που ωθεί τους πολίτες να αμφισβητούν πλέον έντονα την πολιτική της ΕΕ. «Είναι η οικονομία ηλίθιε», για να θυμηθούμε την περίφημη φράση του Μπιλ Κλίντον.

Η οικονομική κατάσταση γίνεται όλο και πιο αβέβαιη: Η ευρωζώνη αντιμετωπίζει ένα πληθωριστικό φαινόμενο που δεν έχει βιώσει η Ευρώπη από τη δεκαετία του 1970 και η επιβράδυνση της ανάπτυξης οδηγεί σε ύφεση-έστω και «τεχνική» . Η κατάσταση είναι ανησυχητική και προφανώς δεν οφείλεται μόνο στην κατάσταση στην Ουκρανία, αλλά η συνέχιση του πολέμου παίζει ρόλο. Το ερώτημα είναι μάλιστα αν οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα μπορέσουν να αντέξουν πολιτικά ,το υψηλό κόστος της υποστήριξης στην Ουκρανία; Ηδη σε διάφορες χώρες γίνονται κινήσεις για έναν «χειμώνα οργής» …