Λάμνοντας στον χρόνο οι οχτώ πρωταγωνιστές της παράστασης, αναδύονται από τον ζόφο της Ιστορίας και συναντιούνται εδώ και τώρα. 

 Εφτά γυναίκες και ένας άνδρας, διαφορετικής ηλικίας και καταγωγής, έρχονται και πάλι αντιμέτωποι με το ανοιχτό προσωπικό και συλλογικό τραύμα της αδιανόητης καταστροφής. Οι μνημονικές αφηγήσεις τους στρέφονται ενάντια στην ψυχαναγκαστική λήθη της τραυματικής μνήμης, φέρνοντας στην επιφάνεια απωθημένες μνήμες και μεγάλες επιθυμίες. Οι οπτικές του τότε και του τώρα συμφύρονται. Τραγικές προσωπικότητες, σπουδαίοι χαρακτήρες όλοι τους, ανθρώπινα αντιφατικοί και απάνθρωπα σκληροί, οδηγούνται συχνά σε επικές αντιπαραθέσεις μεγάλης κλίμακας και κάποτε, ακόμα και στην άρνηση της πραγματικότητας: «Θα γίνει Ανταλλαγή;» ή «Έγινε η Ανταλλαγή;»

Αν οι μονόλογοι διηγούνται αθροιστικά, με επική κανονικότητα, την ίδια σχεδόν επαναληπτική ιστορία ανθρώπινου πόνου και δυστυχίας, τα διαλογικά «επεισόδια» δραματοποιούν τον μεγάλο Διχασμό στην αφετηρία των δεινών μας, τη φρίκη του πολέμου και την Ανταλλαγή των πληθυσμών, εντέλει την κατάρρευση της Μεγάλης Ιδέας, που ίσως είναι και ο πρωταγωνιστής της παράστασης.

Οι performers, ανώνυμα μέλη όλοι τους ενός τραγικού χορού, που θα ενώσουν τις φωνές στους κωμούς, στις μονωδίες και στα εμβόλιμα τραγούδια (βασισμένα σε στίχους του Γιώργου Σεφέρη), αναδεικνύουν τη θεατρικότητα της «μαρτυρικής» αφήγησης και προκαλούν τη συγκινησιακή διέγερση του θεατή, που αντικρίζει κατάματα τη βία αλλά και τις τυχαίες -κάποιες φορές- τροπές της Ιστορίας.

Η χαρακτηριστική προσφυγική μνημονική αφήγηση, όπως την ξέρουμε από τις συλλογές μαρτυριών, αποδομείται στα συστατικά της, και τα δραματικά της στοιχεία ενσωματώνονται σε ένα διαλογικό ιστορικό δράμα δωματίου, που άλλοτε μοιάζει με αρχαία τραγωδία και άλλοτε με μουσικό Ρέκβιεμ.

Η σκηνοθέτις Ρούλα Πατεράκη παρουσιάζει την παράσταση «Θα γίνει Ανταλλαγή;» στο πλαίσιο των αφιερωματικών εκδηλώσεων στη Μικρασιατική Καταστροφή του προγράμματος «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός 2022» του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, τη Δευτέρα 8 και την Τρίτη 9 Αυγούστου 2022 στις 21:15 στο Γυμνάσιο της Αρχαίας Ολυμπίας με τους Δήμητρα Χατούπη, Φιλαρέτη Κομνηνού, Κοσμά Φοντούκη, Νάντια Μουρούζη, Ειρήνη Καράγιαννη, Ευανθία Κουρμούλη, Μαρία Κουρμούλη, Ρούλα Πατεράκη.

«Θα γίνει Ανταλλαγή;»
Θεατρική παράσταση
Διάρκεια: 75 λεπτά

Έρευνα/Πρωτότυπο κείμενο - σκηνοθεσία: Ρούλα Πατεράκη
Μουσική σύνθεση: Νίκη Καραγεώργου, Μαρία Κουρμούλη

Ηθοποιοί/performers:
Δήμητρα Χατούπη, Φιλαρέτη Κομνηνού, Κοσμάς Φοντούκης, Νάντια Μουρούζη, Ειρήνη Καράγιαννη, Ευανθία Κουρμούλη, Μαρία Κουρμούλη, Ρούλα Πατεράκη
Τραγούδι: Μαρία Κουρμούλη, Ειρήνη Καράγιαννη