Naftemporiki Society
Τoυ Παναγιώτη Κ. Γκανιάτσου,
δικηγόρου Αθηνών παρ' Αρείω Πάγω, LLM Ποινικού Δικαίου, μέλους της Κεντρικής Επιτροπής Διαμεσολάβησης του υπουργείου Δικαιοσύνης
Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ του 19χρονου Άλκη Καμπανού στη Θεσσαλονίκη το βράδυ της 31ης Ιανουαρίου 2022 συντάραξε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία, η οποία παρακολούθησε συγκλονισμένη την οπαδική βία να εκδηλώνεται στην ειδεχθέστερη μορφή της.
ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ αυτών των επεισοδίων, δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο ν. 4908/2022 με τίτλο «Μέτρα αντιμετώπισης της οπαδικής βίας, ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των λεσχών φιλάθλων, αθλητικός εθελοντισμός, πνευματικός αθλητισμός, ηλεκτρονικός αθλητισμός (e-sports), εργασιακός αθλητισμός, άλλες διατάξεις για τον εκσυγχρονισμό της αθλητικής νομοθεσίας και λοιπές διατάξεις». Αντικείμενο του νέου αθλητικού νόμου είναι η εξειδίκευση των μέτρων κατά της οπαδικής βίας, μέσω της επαύξησης του πλαισίου ποινών για τα σχετικά αδικήματα και της αυστηροποίησης των όρων λειτουργίας των λεσχών φιλάθλων. Ειδικότερα, με τον νέο αθλητικό νόμο αυξάνονται, ως προς τα ελάχιστα όριά τους, οι ποινές για αδικήματα βίας με αφορμή αθλητικές εκδηλώσεις ή αθλητικό υπόβαθρο που ανάγεται σε αντιπαλότητα μεταξύ οπαδών αθλητικών ομάδων, ενώ απαγορεύεται απόλυτα η αναστολή ποινής για τα εγκλήματα αυτά. Για ιδιαίτερα επικίνδυνους δράστες προβλέπεται πλέον ποινή φυλάκισης από δύο έως πέντε έτη. Επίσης, για όσους κατά τη διάρκεια αγώνων έχουν κρυμμένα χαρακτηριστικά προσώπου προβλέπεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι μηνών και χρηματική ποινή. Η ποινή θα εκτίεται υποχρεωτικά άμεσα και οι υποθέσεις οπαδικής βίας θα εκδικάζονται κατά προτεραιότητα, ενώ σε περίπτωση αναβολής θα επιβάλλονται υποχρεωτικά περιοριστικοί όροι.
ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ, με τον νέο αθλητικό νόμο θεσμοθετήθηκε το πλαίσιο προϋποθέσεων προσωρινής αναστολής ή ανάκλησης της άδειας λειτουργίας των λεσχών φιλάθλων στις περιπτώσεις που μέλη τους επιδεικνύουν παραβατική συμπεριφορά. Για την πιστοποίηση της συνδρομής των όρων της ισχύουσας νομοθεσίας προβλέφθηκε η προσωρινή αναστολή όλων των λεσχών φιλάθλων έως τις 31 Ιουλίου 2022.
ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΟ, επίσης, είναι ότι με το άρθρο 72 του νέου αθλητικού νόμου προστέθηκε νέα παράγραφος στο άρθρο 187 του Ποινικού Κώδικα, σύμφωνα με την οποία στις περιπτώσεις καταδίκης για τις αξιόποινες πράξεις της εγκληματικής οργάνωσης και της συμμορίας, καθώς και για τα συναφή αδικήματα που συνεκδικάστηκαν με την ίδια απόφαση, η ποινή δεν αναστέλλεται ούτε μετατρέπεται με κανέναν τρόπο, τυχόν δε έφεση που θα ασκηθεί, δεν έχει αναστέλλουσα ισχύ. Η διάταξη αυτή προξένησε θύελλα αντιδράσεων, με τους δικηγόρους όλης της χώρας να προχωρούν σε συντονισμένη αποχή από τις δίκες πρώτου βαθμού για τα αδικήματα αυτά μέχρι και τις 31 Μαΐου 2022. Πρακτικά, πλέον, εξαιτίας της νεοπαγούς αυτής διάταξης, παρατηρείται το παράδοξο φαινόμενο κατηγορούμενοι για μικροαδικήματα να οδηγούνται στη φυλακή, ενώ αναστέλλεται η ποινή δραστών βαρύτερων εγκλημάτων. Αναμφίβολα, οι αλλεπάλληλες αυτές νομοθετικές τροποποιήσεις που συντελούνται συγκυριακά και αποσπασματικά, υπό το κράτος συναισθηματικής φόρτισης και προς τον καθησυχασμό της κοινής γνώμης, δεν συμβάλλουν στην εμπέδωση της ασφάλειας δικαίου. Από τις βεβιασμένες νομοθετικές παρεμβάσεις και την αλόγιστη ποινικοποίηση ανακύπτουν πάντα νομοτεχνικές και δογματικές αστοχίες, οι οποίες κλονίζουν συθέμελα το κράτος δικαίου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ομαλή λειτουργία της ποινικής δικαιοσύνης και την εμπιστοσύνη των πολιτών προς αυτήν.
Η ΑΚΡΑΤΗ κατασταλτική πολιτική και οι πολιτικές μηδενικής ανοχής έχει αποδειχθεί ότι δεν είναι ικανές per se να καταπολεμήσουν σε βάθος χρόνου το φαινόμενο της εγκληματικότητας. Ο σχεδιασμός μιας ορθής αντεγκληματικής πολιτικής οφείλει να αντιμετωπίζει το πρόβλημα της εγκληματικότητας στις πραγματικές του διαστάσεις. Προς αυτή την κατεύθυνση, η ποινικοποίηση θα πρέπει να γίνεται πάντοτε με νηφαλιότητα, με μέτρο και με πλήρη σεβασμό προς την αρχή της αναλογικότητας στον πυρήνα της.
