Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι επίσης και πόλεμος απειλών: Εάν πληκτρολογήσετε τις λέξεις «Ο Πούτιν απειλεί» στο Google, θα λάβετε περίπου 170.000 αποτελέσματα. Η πρόταση συμπληρώνεται με άλλες δύο εκφράσεις: «με πυρηνικά όπλα» ή «με περικοπή ενέργειας».
Αν πληκτρολογήσετε τις λέξεις: «η Δύση απειλεί», βγαίνουν γύρω στα 7.000 αποτελέσματα. Η πρόταση συμπληρώνεται κυρίως με τη φράση, «εμπάργκο πετρελαίου» στη Μόσχα. Μόνο που η απειλή αυτή είναι ακόμη στον…αέρα. Αν και πέρασε μια εβδομάδα αφότου η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν παρουσίασε στο Ευρωκοινοβούλιο τις προτάσεις για το νέο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, δεν έχει επιτευχθεί ακόμη συμφωνία μεταξύ των 27 χωρών για την υιοθέτησή του.
Τέσσερις χώρες- Ουγγαρία, Σλοβακία, Τσεχία και Βουλγαρία- αντιδρούν στο εμπάργκο και ζητούν είτε εξαίρεση, είτε μακροχρόνια παράταση στην εφαρμογή του. Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χρειάστηκε μάλιστα να μεταβεί στη Βουδαπέστη, μήπως και πείσει τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπαν να μετριάσει τις αντιδράσεις του. Η πρόεδρος της Κομισιόν έκανε λόγο για «πρόοδο» , ανακοινώνοντας μάλιστα την διεξαγωγή τηλεδιάσκεψης «με άλλους παράγοντες στην περιοχή» για «την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας στις πετρελαϊκές υποδομές». Μόνο που η τηλεδιάσκεψη αναβλήθηκε, καθώς ουδεμία από τις ενδιαφερόμενες χώρες θέλησε να μετάσχει. Και το χειρότερο: Ο Ούγγρος υπουργός Εξωτερικών, Πέτερ Σιγιάρτο προειδοποίησε ότι το νέο πακέτο κυρώσεων που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα έθετε σε κίνδυνο την Ουγγαρία, αλλά και την ενιαία θέση της ΕΕ . Και απείλησε με βέτο.
Τη σκυτάλη από την φον ντερ Λάιεν πήρε χθες ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν, που τηλεφώνησε στον Ορμπαν για να τον πείσει. Εισπράττοντας όμως άλλο ένα όχι!
Το Παρίσι, που έχει ακόμη την προεδρία της ΕΕ ως τα τέλη Ιουνίου, προσπαθεί πάντως να κάμψει τις αντιδράσεις. Ο Γάλλος Υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Κλεμάν Μπον ,εξέφρασε μάλιστα την πεποίθηση ότι «θα υπάρξει έκτο πακέτο κυρώσεων κατά της Μόσχας και μπορεί να υπάρξει μια συμφωνία εντός της εβδομάδας».Οπως είπε ο Γάλλος υπουργός ,«ψάχνουμε λύσεις», αλλάζοντας τις προθεσμίες για το εμπάργκο, με βάση τις εθνικές ιδιαιτερότητες και την παροχή εγγυήσεων εναλλακτικού εφοδιασμού, ώστε να διασφαλιστεί η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στις χώρες που εξαρτώνται περισσότερο από το ρωσικό πετρέλαιο προκειμένου να διατηρηθεί η ενότητα του μπλοκ ενάντια στη Ρωσία». Ο Ουγγρικός σκόπελος αποδεικνύεται πάντως πολύ σκληρός: «Δεν έχουμε την πολυτέλεια να κάνουμε τον ουγγρικό λαό να πληρώσει το κόστος αυτού του πολέμους», αντέδρασε ο επικεφαλής της ουγγρικής διπλωματίας, Σιγιάρτο.
Τέλος η ομοφωνία;
Για την υιοθέτηση του έκτου πακέτου των κυρώσεων απαιτείται η ομόφωνη ψήφος των «27». Όπως άλλωστε, ομόφωνα εγκρίθηκαν και τα προηγούμενα πέντε πακέτα. Η υπομονή των μεγάλων δυνάμεων της ΕΕ φαίνεται να εξαντλείται και η αντίδραση της Ουγγαρίας, δεν αποκλείεται να δρομολογήσει εξελίξεις για την κατάργηση του βέτο στην ΕΕ. «Η καθυστέρηση αυτή (λόγω του Ουγγρικού, κυρίως, βέτο) μετατρέπεται σε όπλο στην φαρέτρα εκείνων που θέτουν, πρώτη φορά και με έμφαση, την ανάγκη αναθεώρησης των Ευρωπαϊκών Συνθηκών και την κατάργηση του κανόνα της ομοφωνίας», γράφει η ιστοσελίδα Politico. Ενδεικτικό είναι μάλιστα ότι εκείνοι που θέτουν κυρίως ζήτημα κατάργησης της ομοφωνίας, είναι δύο πολιτικές προσωπικότητες που αποτελούν το νέο κινητήριο δίδυμο της ευρωπαϊκής μηχανής: ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι και ο Γάλλος Πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν.
Βασική φιλοδοξία των εμπνευστών της κατάργησης της ομοφωνίας, είναι να αφαιρεθεί το βέτο των κρατών μελών από ορισμένους ευαίσθητους τομείς πολιτικής, όπως η υγεία, οι φόροι, η άμυνα και τα μελλοντικά μέλη, κάτι που αναμφισβήτητα απαιτεί την αναδιατύπωση των ευρωπαϊκών Συνθηκών. Η Συνθήκη της Λισαβόνας το 2009 έχει αυξήσει μεν τον αριθμό των τομέων στους οποίους προβλέπεται η λήψη απόφασης με ειδική πλειοψηφία, αλλά αυτό δεν φαίνεται να αρκεί στις σημερινές συνθήκες, όπως υποστήριξε πρόσφατα ο Ντράγκι μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.« Χρειαζόμαστε έναν ρεαλιστικό φεντεραλισμό και αν «αυτό απαιτεί την αρχή μιας πορείας που θα οδηγήσει στην αναθεώρηση των Συνθηκών, θα πρέπει να αγκαλιαστεί με θάρρος και εμπιστοσύνη», υποστήριξε ο Ιταλός πρωθυπουργός.
Με την κατάργηση του βέτο φαίνεται να συντάσσεται και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Εναπόκειται πλέον σε εμάς να επιλέξουμε την πιο άμεση οδό, είτε πιέζοντας τα όρια του τι μπορούμε να κάνουμε στο έπακρο, με βάση τις Συνθήκες, είτε ναι, αλλάζοντας τις Συνθήκες όταν είναι απαραίτητο», είπε η πρόεδρος της Κομισιόν.
Ο Μακρόν είπε ότι σκοπεύει να ξεκινήσει μια συζήτηση ήδη από το επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Ιούνιο. «Τα τελευταία χρόνια, η ανάγκη να αποφασίζουμε ομόφωνα οι 27 έχει επιβραδύνει την πολιτική της ΕΕ», υποστήριξε ο Γάλλος πρόεδρος. Πρόσθεσε μάλιστα ότι κατά τη γνώμη του, «η Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων υπάρχει ήδη. Δεν πρέπει να αποκλείσουμε κανέναν. αλλά ούτε να αφήσουμε λίγους να μπλοκάρουν τα πάντα».
Αντίθετες 13 χώρες
Στην ιδέα της αναθεώρησης των συνθηκών και της κατάργησης της ομοφωνίας αντιτάσσονται τουλάχιστον 13 χώρες μέλη της ΕΕ, που έχουν ήδη υπογράψει ένα non-paper, στο οποίο τονίζουν: ««Δεν υποστηρίζουμε τις απρόβλεπτες και πρόωρες προσπάθειες για την έναρξη μιας διαδικασίας για την αλλαγή των Συνθηκών», αναφέρει κοινή επιστολή την οποία υπογράφουν χώρες, όπως η Πολωνία, η Ρουμανία, η Κροατία, η Μάλτα, η Δανία, η Φινλανδία, η Σουηδία, οι τρεις δημοκρατίες της Βαλτικής, η Τσεχία, η Βουλγαρία και η Σλοβενία. Οι χώρες που αντιδρούν, εκφράζουν φόβους ότι θα λαμβάνονται κρίσιμες αποφάσεις με ειδικές πλειοψηφίες- για παράδειγμα από 15 χώρες μέλη, εφόσον αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 65% των 450 εκατομμυρίων πολιτών της ΕΕ. Με αυτόν τον τρόπο θα ευνοείται η λήψη αποφάσεων που θα προωθούν οι πιο ισχυρές και πολυπληθέστερες χώρες της Ενωσης.
