Ο πατήρ Ιωάννης Μπουρντίν, ο ιερέας ενός μικρού χωριού στην κεντρική Ρωσία, άρχισε την πρώτη του λειτουργία μετά το ξέσπασμα του πολέμου με μία υπόσχεση να προσευχηθεί για τους ανθρώπους της Ουκρανίας και για ένα τέλος στα βάσανά τους. Ένας ενορίτης απάντησε με θυμό στα λόγια του ιερέα. Ένας άλλος, παρατήρησε, δεν επανέλαβε τις προσευχές μετά από αυτόν κατά τη διάρκεια της λειτουργίας. Κάποιος τον κατήγγειλε στην αστυνομία.
Στις αρχές Απριλίου, ο π. Μπουρντίν τέλεσε την τελευταία του λειτουργία. Η στάση του κληρικού, που καταδικάζει την αιματοχυσία στην Ουκρανία, ήταν σε αντίθεση με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία έχει ρίξει το ιδεολογικό της βάρος πίσω από τον πόλεμο του Κρεμλίνου.
Το δικαστήριο, σύμφωνα με ρεπορτάζ των Financial Times, έκρινε τον Μπουρντίν ένοχο για «δημόσια δυσφήμιση των ενόπλων δυνάμεων» και του επέβαλε πρόστιμο. Και παρόλο θα διατηρήσει την ιεροσύνη του, αναγκάστηκε να φύγει από το χωριό του. Ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος, ο επικεφαλής της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, κάλεσε τους Ρώσους να στηρίξουν την κυβέρνησή τους στον αγώνα της να «απωθήσει εχθρούς, εσωτερικούς και εξωτερικούς» σε ένα ξεκάθαρο μήνυμα υποστήριξης του πολέμου.
Η Ρωσική Εκκλησία, σχολιάζουν οι Financial Times, προσφέρει έναν αέρα νομιμοπίησης στον πόλεμο, παρουσιάζοντας τη ρωσική εισβολή σε ένα άλλο ανεξάρτητο κράτος ως μία προσπάθεια επανένωσης των αρχαίων σλαβο- ορθόδοξων εδαφών. Δεν κάνει την παραμικρή αναφορά σε εισβολή ή πόλεμο, αλλά παρουσιάζει τα όσα συμβαίνουν ως μία παγκόσμια, ιστορική μάχη αξιών, με τη Ρωσία να είναι το τελευταίο οχυρό απέναντι στην ανήθικη Δύση, που ενδιαφέρεται μόνο να δίνει άδειες για gay parades.
«Η αλήθεια του Θεού είναι με την πλευρά της Ρωσίας» διεμήνυσε και ενώ προσευχήθηκε για ειρήνη στην Ουκρανία, μοιράστηκε τον άμβωνά του με τον αρχηγό της Εθνοφρουράς της Ρωσίας, δίνοντάς του μία εικόνα για να προστατεύει τους «νεαρούς πολεμιστές». Πιο πρόσφατα διάβασε μία ειδική προσευχή για τους στρατιώτες, που μάχονται για την «πραγματική ανεξαρτησία» της Ρωσίας.
Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι ένας από τους πυλώνες της διακυβέρνησης του Πούτιν. Είναι μια «εκστατική συμφωνία» Εκκλησίας και Κράτους, λέει ο Μπουρντίν, μιλώντας τηλεφωνικά από τη μικρή του ενορία στο Καραμπόνοβο. Στην Ουκρανία, έχει ο Πατριάρχης της Μόσχας προκαλέσει οργή σε πολλούς.
Πριν από το ξέσπασμα του πολέμου, χιλιάδες ενορίες στην Ουκρανία επέλεξαν να παραμείνουν υπό τον έλεγχο της Μόσχας, με τον Κύριλλο τον πνευματικό τους ηγέτη, παρά την ιστορική διάσπαση του 2018, με την οποία ιδρύθηκε αυτοκέφαλη Ουκρανική Εκκλησία.
Και όμως η εκκλησία της Μόσχας έχει μείνει σιωπηλή για τη μοίρα των ενοριών της στην Ουκρανία, παρόλο που δεκάδες εκκλησιαστικά κτίρια έχουν καταστραφεί πλήρως και οι ιερείς αναγκάζονται να ζουν σε καταφύγια βομβών και να οργανώνουν έκτακτη υποστήριξη σε απελπισμένες κοινότητες.
«Για τους Ουκρανούς ιερείς και τους Ορθόδοξους Χριστιανούς στην Ουκρανία, ο Πατριάρχης Κύριλλος τους πρόδωσε», λέει ο Σεργκέι Τσάπνιν, ανώτερος συνεργάτης στο τμήμα Ορθόδοξων Χριστιανικών Σπουδών Πανεπιστήμιο Fordham στις ΗΠΑ. «Δεν τους είπε ούτε μια λέξη συμπαράστασης ή ενσυναίσθησης. Από τη σκοπιά τους, απλά δεν υπάρχουν για τον Πατριάρχη Κύριλλο», καταλήγει.
