Το πρώτο νεοελληνικό μυθιστόρημα φαντασίας, το έργο του Ιάκωβου Πιτσιπίου  «Πίθηκος Ξουθ» παρουσιάζει η ομάδα ΑΝΙΜΑ κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 9 το βράδυ, στο Θέατρο Σταθμός, σε διασκευή Ευγενίας Μαραγκού και σκηνοθεσία Ρουμπίνης Μοσχοχωρίτη [Βίκτωρος Ουγκό 55, Αθήνα].

Ένας άνθρωπος, καταδικασμένος από τη Θεία Δίκη για σοβαρό παράπτωμα, μεταμορφώνεται σε πίθηκο. Αφού περάσει ένα διάστημα σ’ έναν ερημότοπο, ο Ξουθ -όπως είναι το όνομά του, αιχμαλωτίζεται και ζει στην Αγγλία και την Ελλάδα, εκτελώντας χρέη υπηρέτη στον εκάστοτε κύριό του, χάρη στη μεγάλη του ικανότητα να μιμείται τον άνθρωπο.

Γραμμένο το 1848 σε περιοδικό της Σύρου σε συνέχειες, το έργο διακωμωδεί την «πιθηκίζουσα» μετεπαναστατική ελληνική κοινωνία που επιχειρεί να βρει την ταυτότητά της ανάμεσα στο «σήμερα» και το «χθες», ανάμεσα στην εικόνα που έχουν οι άλλοι γι’ αυτήν και η ίδια για τον εαυτό της. Ο Πιτσιπίος, με γλώσσα αστεία, ζωηρή και τολμηρή για την εποχή του, συνδυάζει μοναδικά τη φαντασία με τον ρεαλισμό, ασκώντας κριτική στις παθογένειες και την νοοτροπία της εποχής του.
Το κείμενο ανεβαίνει στο σύνολό του για πρώτη φορά, ιδωμένο μέσα από μια σύγχρονη σκηνοθετική ματιά,ως μια «φανταστική» κωμωδία, ενώ η παράσταση απευθύνεται τόσο σε ενήλικες, όσο και σε εφήβους.

Τον δύσκολο ρόλο του Ξουθ αναλαμβάνει ο  Δημήτρης Κουρούμπαλης·  ο ηθοποιός  μίλησε μαζί μας.

«Η ροπή του ανθρώπου προς τη ματαιοδοξία -κενοδοξία την ονομάζει ο Πιτσιπίος. Η ξενομανία, ο μιμητισμός, η αλαζονεία, η απουσία εμβάθυνσης, το ψέμα και η εξαπάτηση. Το μυθιστόρημα θίγει ζητήματα που αφορούν τη σημερινή κοινωνία, με την ίδια ένταση που παρουσιάζονται το 1848».

Γραμμένο το 1848, το κείμενο του Πιτσιπίου στηλιτεύει τα ήθη της εποχής του. Πόσα έχουν αλλάξει από τότε και τι παραμένει ίδιο; 

«Είναι εντυπωσιακές οι ομοιότητες της ελληνικής μικροκοινωνίας του τότε με το σήμερα· πελατειακές σχέσεις, αναρρίχηση ανάξιων σε θεσμικές θέσεις, νεποτισμοί, το “φαίνεσθαι” ισχυρότερο εφόδιο του “είναι” κ.ο.κ. Αν έχει αλλάξει κάτι; Δείτε την παράσταση και πείτε μου εσείς…»

«Να υποφέρει αγόγγυστα την καταδίκη του μέχρι να ξεπλύνει το έγκλημά του. Να συνετιστεί, ουσιαστικά μέσα του. Είναι εξαιρετική η ιδέα του Πιτσιπίου, μένοντας πιστός στις θεμελιώδεις αρχές του ρομαντισμού, να μην φέρει τον ήρωά του ενώπιον της ανθρώπινης δικαιοσύνης, αλλά να τον αφήσει να εξιλεωθεί αυτοτιμωρούμενος, να επιλέξει δηλαδή ο ίδιος την σκληρότητα του σωφρονισμού του. Το γεγονός αυτό και μόνο, μας καθιστά τον χαρακτήρα ιδιαίτερα συμπαθή».

Ποιος είναι ο κύριος συμβολισμός της μεταμόρφωσης στην παράσταση, σε σχέση με το άτομο αλλά και με την κοινωνία;

«Ο άνθρωπος εκτός κοινωνίας χάνει τον λόγο, ως ομιλία αλλά και ως λογική. Η βασική μεταμόρφωση επιτελείται σε αυτό το σημείο, χωρίς τον λόγο ο άνθρωπος εξορίζεται της κοινότητας, αλλά και του εαυτού του. Οι υπόλοιποι ήρωες δεν σταματούν να μιλούν, όμως ο Ξουθ φέρει μια ποιότητα αυτογνωσίας που τον ξεχωρίζει από όλους. Έχει ολοκληρώσει ένα δύσκολο ταξίδι και βρίσκεται πολύ κοντά στο να αποδεχθεί τον εαυτό του και την ταυτότητά του».

«Η παράσταση έχει στηθεί ως καμπαρέ· τα επεισόδια, τα νούμερα έχουν τραγούδι και χορό. Η μουσική συνοδεύει, επίσης, εικονοπλαστικά το ομηρικό ταξίδι του Ξουθ. Είναι μαγική η ένωση της όμορφης ελληνικής γλώσσας του Πιτσιπίου, με τις νεοτζάζ μελωδίες του Κώστα Νικολόπουλου».

«Η δημιουργία της ομάδας So7.gr με τη σύντροφό μου, Φρόσω Κορρού, το 2007, το ευρωπαϊκό πρόγραμμα σε συνεργασία με Λιθουανία και Μεξικό, οι παραστάσεις στην Επίδαυρο, η αποδοχή της τηλεοπτικής μου παρουσίας από το κοινό, οι συνεργασίες μου με εξαιρετικούς ανθρώπους. Μεγάλη τιμή ήταν η πρόταση από τον Ιανό να διδάξω δημιουργική γραφή. Το πιο πρόσφατο επίτευγμα για το οποίο υπερηφανεύομαι είναι τα Μιαούλεια του ’21, η γιορτή προς τιμή του ναυάρχου Μιαούλη που μεταμορφώθηκε σε μια εορταστική πανδαισία, τιμή στα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Κυκλοφορεί και στο διαδίκτυο το πλήρες βίντεο. Ναι, γι’ αυτή τη δουλειά μιλώ με περηφάνεια».

«Αφήστε, δεν κάνω τίποτα που να μην απαιτεί εμπλοκή, γι’ αυτό γίνομαι ράκος! Οι μαθητές μου στην Τεχνών Εκατό, όταν τους ζήτησα πρόσφατα να μου μιλήσουν για το μάθημά μας, μου είπαν ότι εκτιμούν το ότι μπαίνω μέσα με όλη μου την ενέργεια σαν να είναι η κάθε φορά κάτι καινούργιο. Οι συμμετέχοντες στα σεμινάρια δημιουργικής γραφής στον Ιανό (https://www.ianos-seminaria.gr/el/market/product/5472) ανυπομονούν για τις συναντήσεις μας κάθε Πέμπτη και μου το λένε γενναιόδωρα. Ξέρετε, δεν έχει σημασία με τι ασχολείται κανείς, αλλά το πώς και φροντίζω να δίνω όλη μου την προσοχή και την παρουσία, ώστε καθετί που κάνω να με αφορά ουσιαστικά. Αλλιώς, πώς; Θα βρω την ευτυχία στην άλλη ζωή».

«Η αποδοχή της προσπάθειάς μου από ανθρώπους που εκτιμώ. Αν μπορούσα να αρκεστώ και σ’ αυτό θα ήμουν ικανοποιημένος, γιατί μετά μπαίνει το ερώτημα, “και τώρα, τι; Πώς θα γίνω καλύτερος; Πώς θα ξεπεράσω αυτό που πέτυχα;” και η αναζήτηση δεν βρίσκει τέρμα».

Τι σας κάνει να αισιοδοξείτε και τι σας εξοργίζει;

«Αισιοδοξώ βλέποντας το απρόβλεπτο της ζωής, πώς εκμηδενίζει τα σχέδιά μας και μας θέτει διαρκώς καινούργια δεδομένα. Με εξοργίζει το να μην μπορώ να διατηρήσω την ψυχραιμία μου».

Πώς αποφορτίζεστε μετά από κάθε παράσταση;

«Συνήθως με ένα ποτό και κουβέντα· το καλύτερο!»

Θεατρική Διασκευή: Ευγενία Μαραγκού
Σκηνοθεσία: Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη
Δραματουργική επεξεργασία: Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη, Ευγενία Μαραγκού
Φιλολογική επεξεργασία: Δημήτρης Κουρούμπαλης
Σκηνικά-Κοστούμια: Γιώργος Λιντζέρης
Πρωτότυπη Μουσική: Κώστας Νικολόπουλος
Επιμέλεια κίνησης-Χορογραφίες: Φρόσω Κορρού
Επιμέλεια Φωτισμών: Μελίνα Μάσχα
Βοηθός Σκηνοθέτη: Καλλιόπη Καραμάνη

Παίζουν (αλφαβητικά): Δημήτρης Κουρούμπαλης, Αντιγόνη Μακρή, Ευγενία Μαραγκού, Νίκος Μέλλος, Πηνελόπη Σεργουνιώτη.

Φωτογραφίες: Πέτρος Μακρής
Προβολή και επικοινωνία: Βάσω Σωτηρίου-WeWill
Παραγωγή: Anima
 

Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]