Naftemporiki Society 

Του Αλέξανδρου Ζυμπίδη

Επίκουρου καθηγητή Αναλογιστικής Επιστήμης στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών  

ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ Δεκεμβρίου και συγκεκριμένα στις 27/12/2021 το Δ.Σ. της ΕΛΤΕ (Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων) έλαβε μια πολύ σημαντική απόφαση σε σχέση με τη μεθοδολογία και το ύψος της αποθεματοποίησης των παροχών των εργαζομένων που λαμβάνουν από τις επιχειρήσεις σε περίπτωση κανονικής συνταξιοδότησης.

Η απόφαση αυτή της ΕΛΤΕ βασίστηκε στην απόφαση του Συμβουλίου Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (International Accounting Standard Board IASB) και τις εισηγήσεις της Επιτροπής Διερμηνειών των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (International Financial Reporting Interpretations Committee - IFRIC), που ανακοινώθηκαν μέσα στο προηγούμενο έτος 2021.

Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ αφορά τον προσδιορισμό της εύλογης βάσης για τη χρονική περίοδο κατανομής των παροχών των εργαζομένων, όπου ακολουθώντας το ανώτατο όριο που προσδιορίζει η σχετική νομοθεσία, καθορίστηκε ίση με 16 έτη. Επίσης, προσδιορίστηκε η εύλογη βάση για το άνω ακρότατο της προαναφερθείσας χρονικής περιόδου κατανομής. Προσδιορίστηκε ως εύλογη καταληκτική ηλικία κατανομής των παροχών το 62ο έτος της ηλικίας του κάθε εργαζομένου.

Το συγκεκριμένο ηλικιακό όριο ελήφθη ως η εύλογη βάση εφόσον η γενική ασφαλιστική νομοθεσία στην Ελλάδα προβλέπει το 62ο έτος της ηλικίας ως το ελάχιστο δυνατό όριο για την έξοδο ενός εργαζομένου από τον εργασιακό του βίο με δυνατότητα λήψης κανονικής σύνταξης υπό προϋποθέσεις. Επιπροσθέτως, καταγράφηκε η δυνατότητα να αυξάνεται η καταληκτική ηλικία των 62 ετών στις περιπτώσεις που υπάρχουν σαφείς και τεκμηριωμένες εκτιμήσεις για συνταξιοδότηση των εργαζομένων σε μεγαλύτερη ηλικία.

Η ΠΡΟΑΝΑΦΕΡΘΕΙΣΑ αλλαγή θα επιφέρει σημαντικές μειώσεις στο ύψος της σχετικής αποθεματοποίησης όλων των επιχειρήσεων. Μέχρι τώρα, οι επιχειρήσεις ξεκινούσαν την αποθεματοποίηση για τον κάθε εργαζόμενό τους από την αρχική ημερομηνία πρόσληψής του. Με τη νέα μεθοδολογία, από την 31η Δεκεμβρίου 2021, οι επιχειρήσεις θα σχηματίζουν αποθέματα ως εξής:

Α. Εργαζόμενοι οι οποίοι την 31η Δεκεμβρίου 2021 δεν έχουν συμπληρώσει το 46ο έτος της ηλικίας τους. Γι’ αυτούς, η σχετική αποθεματοποίηση είναι μηδενική ανεξαρτήτως από τα χρόνια προϋπηρεσίας τους μέχρι εκείνη τη στιγμή στον ίδιο εργοδότη.

Β. Εργαζόμενοι οι οποίοι την 31η Δεκεμβρίου 2021 έχουν συμπληρώσει το 46ο έτος της ηλικίας τους. Γι’ αυτούς, η σχετική αποθεματοποίηση θα υφίσταται θετική και θα κλιμακώνεται μέχρι τη συμπλήρωση του ανώτατου ορίου των 12 μηνιαίων μισθών που αντιστοιχούν στα 16 έτη υπηρεσίας, καταλήγοντας στην ηλικία των 62 ετών.

ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ των εργαζομένων, όπου τη 12η Νοεμβρίου 2012 είχαν συμπληρώσει προϋπηρεσία στον ίδιο εργοδότη άνω των 17 ετών θα γίνεται σχετική τροποποίηση της εναρκτήριας ηλικίας κατανομής των παροχών ώστε στην ηλικία των 62 ετών να συμπληρώνεται η κλιμάκωση της κατοχυρωμένης παροχής που υπήρχε την 12η Νοεμβρίου 2012. Π.χ., για εργαζόμενο ο οποίος είχε συμπληρώσει 20 έτη υπηρεσίας τη 12η Νοεμβρίου 2012 και συνεπώς έχει κατοχυρώσει και δικαιούται 16 μηνιαίους μισθούς, η κατανομή των παροχών και η σχετική κλιμάκωση της αποθεματοποίησης θα συμβεί στο ηλικιακό διάστημα 42 έως 62 έτη.

ΑΠΟ τον παραπάνω γενικό κανόνα, που για συντομία από δω και πέρα θα τον αναφέρουμε ως «κανόνα 46-62», μπορούν να υπάρχουν εξαιρέσεις οι οποίες θα βασίζονται στη γενική νομοθεσία (π.χ. νομική δέσμευση της επιχείρησης για καταβολή του 50% της νόμιμης αποζημίωσης απόλυσης σε περίπτωση οικειοθελούς αποχώρησης από την εργασία με ταυτόχρονη σύμφωνη γνώμη του εργοδότη) ή ειδικές γραπτές συμφωνίες ή συλλογικές συμβάσεις ή ακόμη και επιχειρησιακές πρακτικές οι οποίες έχουν υιοθετηθεί στο παρελθόν και δημιουργούν τεκμαιρόμενη υποχρέωση για τον εργοδότη.

ΕΙΝΑΙ κατανοητό ότι η νέα μεθοδολογία ή «κανόνας 46-62» θα επηρεάσει σημαντικά και θα μειώσει τις σχετικές αποθεματοποιήσεις των επιχειρήσεων. Προφανώς, ακριβής υπολογισμός της νέας αποθεματοποίησης θα προκύπτει από μία τυπική αναλογιστική μελέτη, η οποία θα λάβει υπόψη της τον «κανόνα 46-62» και το απαιτούμενο σχετικό πλαίσιο υποθέ-
σεων και παραδοχών. Σίγουρα, ο κυριότερος παράγοντας μείωσης βασίζεται στο ποσοστό των εργαζομένων που θα έχουν μηδενική αποθεματοποίηση και που βρίσκονται κάτω από την εναρκτήρια ηλικία αποθεματοποίησης, όπου για τους περισσότερους -όπως σημειώσαμε- είναι η ηλικία των 46 ετών (εφόσον τη 12η Νοεμβρίου 2012 δεν είχαν προϋπηρεσία στον ίδιο εργοδότη άνω των 17 ετών).

ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ λοιπόν μιας θεωρητικής διερεύνησης για την επίδραση στο ύψος της αποθεματοποίησης μετά τη συγκεκριμένη αλλαγή προσομοιώσαμε 5 εταιρείες με διαφορετική ηλικιακή δομή και δομή προϋπηρεσίας. Εκτελέσαμε μία τυπική αναλογιστική μελέτη και για τις 5 εταιρείες με την παλαιά, αλλά και τη νέα μεθοδολογία με το ίδιο πλαίσιο υποθέσεων και παραδοχών. Στη συνέχεια παραθέτουμε πίνακες με τα αποτελέσματα των σχετικών αναλογιστικών αποτιμήσεων για την αναλογιστική υποχρέωση της 31ης Δεκεμβρίου 2021, καθώς και για το κόστος υπηρεσίας του επόμενου έτους 2022. Επίσης, σε κάθε μία από τις πέντε εταιρείες παραθέτουμε και στατιστικά στοιχεία τα οποία περιγράφουν την ηλικιακή δομή, καθώς και τη δομή της προϋπηρεσίας (μέση τιμή και τυπική απόκλιση). Όπως παρατηρούμε, η επίδραση του «κανόνα 46-62» επιφέρει μείωση της αντίστοιχης υποχρέωσης από 40% έως και 80%.