Naftemporiki Society 

Του Ανδρέα Καραμπίνη
Ομότιμου καθηγητή ΕΚΠΑ, τ. πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων

Ένας 57χρονος Αμερικανός, που δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις για μεταμόσχευση καρδιάς από εγκεφαλικά νεκρό δότη, μεταμοσχεύθηκε, σαν έσχατη λύση, με γενετικά τροποποιημένη καρδιά χοίρου στις 06/01/2022. Πρόκειται για σημαντικό ιατρικό επίτευγμα, που, δυνητικά, ανοίγει την πόρτα στη χρήση ξενομοσχευμάτων.

Ο χοιρος- δότης δεν είναι όμως συνηθισμένος χοίρος: είναι ένα ζώο που τροποποιήθηκε γενετικά για τον σκοπό της μεταμόσχευσης: «10 στοχευμένες γενετικές τροποποιήσεις που έγιναν σε χοίρους-δότες», από τη μεταμοσχευτική ομάδα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ.

Έτσι, τρία γονίδια που είναι συνήθως υπεύθυνα για την ταχεία απόρριψη οργάνων χοίρου από τον ανθρώπινο οργανισμό έχουν «διαγραφεί» από το ζώο και έχουν αντικατασταθεί από έξι ανθρώπινα γονίδια, που, θεωρητικά, βοηθούν στην «ανοσολογική αποδοχή» του ζωικού οργάνου από τον ανθρώπινο οργανισμό. Εκτός αυτού διαγράφηκε και ένα σημαντικό γονίδιο «για να αποτραπεί η υπερβολική ανάπτυξη του ιστού της καρδιάς του χοίρου».

Να επισημάνουνε ότι μετά την επέμβαση, εκτός από τα κλασικά ανοσοκατασταλτικά φάρμακα χρησιμοποιήθηκε ένα νέο φάρμακο κατά την απόρριψη. Γιατί μιλάμε για ιατρικό επίτευγμα; Η ξενομεταμόσχευση (αγγλ. xenotransplantation) ή ετερόλογη μεταμόσχευση, είναι η μεταμόσχευση ζωντανών κυττάρων, ιστών ή οργάνων από ένα είδος σε άλλο. Τέτοια κύτταρα, ιστοί ή όργανα ονομάζονται ξενομοσχεύματα.

Τι είναι τα ξενομοσχεύματα

Τα ξενομοσχεύματα δεν είναι κάτι καινούργιο. Η τελευταία περίπτωση χρονολογείται το 1984, όταν ένα μωρό λίγων ημερών, με το παρατσούκλι «Baby Fae», που γεννήθηκε με μη βιώσιμο καρδιακό πρόβλημα, μεταμοσχεύτηκε με καρδιά μπαμπουίνου: το παιδί επιβίωσε μόνο τρεις εβδομάδες, μετά τις οποίες το ανοσοποιητικό του σύστημα απέρριψε το ξενομόσχευμα. Το επίτευγμα αφορούσε περισσότερο την έρευνα παρά την ελπίδα της ζωής.

Το κατόρθωμα της επέμβασης στηρίζεται επομένως στη μη απόρριψη του ξενομοσχεύματος από το ανθρώπινο σώμα. Τρεις ημέρες μετά τη μεταμόσχευση ο ασθενής είναι σε πολύ καλή κλινική κατάσταση. Μένει να δούμε πόσο θα διαρκέσει.