Του Μιχάλη Χατζηκωνσταντίνου
Ιδιαίτερα αρνητικές επιδόσεις καταγράφει η Ελλάδα ως προς το σεβασμό των δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια της πανδημίας σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου V-DEM (Varieties of Democracy) του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ που κατατάσσει τη χώρα μας στις χειρότερες θέσεις της ευρωπαϊκής ηπείρου μαζί με την Πολωνία, την Αλβανία, την Βοσνία- Ερζεγοβίνη, την Σερβία και την Κροατία.
Με τη βοήθεια 3.500 ειδικών σε ολόκληρο τον κόσμο το Ινστιτούτο V-DEM του σουηδικού πανεπιστημίου κατέταξε 144 χώρες βάσει των παραβιάσεων δημοκρατικών προτύπων στις οποίες υπέπεσαν με αφορμή την πανδημία την περίοδο από τον Μάρτιο του 2020 έως τον Ιούνιο του 2021. Με βαθμολογία 0,45 η Ελλάδα συμπεριλήφθηκε στην ομάδα των κρατών όπου καταγράφηκαν «μείζονες παραβιάσεις» δημοκρατικών προτύπων. Το αποτέλεσμα ήταν να συμπεριληφθεί η Ελλάδα στο τελευταίο γκρουπ κρατών μαζί με χώρες όπως η Τουρκία, η Λευκορωσία, η Πολωνία, η Σαουδική Αραβία, το Ιράν, η Κίνα και η Κούβα. Σημειώνεται ότι καλύτερη θέση από την Ελλάδα πέτυχαν ακόμη και κράτη που δεν φημίζονται για την προστασία των δικαιωμάτων όπως η Ουγγαρία του Όρμπαν, η Βόρεια Μακεδονία και η Βουλγαρία οι οποίες συμπεριλήφθηκαν στη ομάδα χωρών όπου διαπιστώθηκαν παραβιάσεις μεσαίου μεγέθους.
Λίστα Πέτσα, «οδηγίες» στην ΕΡΤ, αστυνομική βία και επαναπροωθήσεις
Σύμφωνα με τα αναλυτικά στοιχεία της έρευνας η αρνητική θέση της Ελλάδας είναι αποτέλεσμα των σοβαρών παραβιάσεων που καταγράφηκαν στην ελευθερία του Τύπου, στη συμπεριφορά αστυνομικών οργάνων αλλά και στον τρόπο αντιμετώπισης των προσφύγων. Ακολουθούν οι σημαντικότερες παραβιάσεις που καταγράφηκαν στην Ελλάδα σύμφωνα με τους ειδικούς του Σουηδικού πανεπιστημίου:
- Οι δημοσιογράφοι ήρθαν αντιμέτωποι με de facto περιορισμούς στην κάλυψη της πανδημίας. Οι ερευνητές παραπέμπουν: α) στην περίπτωση της δημοσιογράφου Δήμητρας Κρουστάλλη που δήλωσε ότι παραιτήθηκε μετά από «ασφυκτική πίεση από το Μέγαρο Μαξίμου» για την έρευνά της σχετικά με την παράλληλη καταγραφή κρουσμάτων, β) στην εντολή που τοιχοκολλήθηκε στους δημοσιογράφους της ΕΡΤ για την μη προβολή του βίντεο το οποίο κατέγραψε τον Έλληνα πρωθυπουργό «να αψηφά τους κανονισμούς του lockdown», γ) στην διαπίστωση ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας απαγορεύθηκε σε ιατρικό προσωπικό να κάνει δηλώσεις στα ΜΜΕ αλλά και στο ότι οι δημοσιογράφοι «έπρεπε να ζητούν άδεια για να κάνουν ρεπορτάζ στα νοσοκομεία», δ) στον τρόπο κυβερνητικής διανομής των χρημάτων στα ΜΜΕ για την πανδημία («Λίστα Πέτσα») καθώς δόθηκε «λιγότερο από 1% του συνόλου των χρημάτων» σε ΜΜΕ ερευνητικής δημοσιογραφίας και σε μέσα που ασκούν κριτική στην κυβέρνηση.
- Η κυβέρνηση χρησιμοποίησε αστυνομικές δυνάμεις για να επιβάλει την τήρηση των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης και η αστυνομία έκανε «υπερβολική χρήση βίας» οδηγώντας πολυάριθμους πολίτες στο νοσοκομείο. «Από τον Δεκέμβριο του 2020 έως τον Απρίλιο του 2021 υπήρξαν πολυάριθμες περιπτώσεις αστυνομικής βίας και βαναυσότητας ενάντια σε πρόσωπα και ειρηνικούς διαδηλωτές με πρόσχημα την εφαρμογή των κανονισμών για τον κορωνοϊό» αναφέρει η έκθεση.
- Η πληροφόρηση που παρέχεται από την ελληνική κυβέρνηση ακολουθεί τις σχετικές κατευθύνσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Όμως «ορισμένοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του πρωθυπουργού δεν εμφανίζονται αρκετά ξεκάθαροι στις δηλώσεις τους για το αν η Θεία κοινωνία μπορεί να μεταδώσει τον κορωνοϊό».
- Η ελληνική κυβέρνηση θεωρείται ότι παραβίασε το άρθρο 7 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα του ΟΗΕ λόγω «τεκμηριωμένων περιπτώσεων» επαναπροώθησης αιτούντων ασύλου τους οποίους είτε αφήνει συχνά στη θάλασσα όπου κινδυνεύει η ζωή τους ή τους επιστρέφει στις χώρες τους όπου αντιμετωπίζουν κακομεταχειρίσεις. Σημειώνεται ότι για το θέμα των παράνομων επαναπροωθήσεων η μελέτη επικαλείται δημοσιεύματα των New York Times και μαρτυρίες της οργάνωσης Human Rights Watch.
- Το Απρίλιο του 2020 η ελληνική κυβέρνηση επέβαλε περιορισμούς στις μετακινήσεις των αιτούντων άσυλο στα κέντρα υποδοχής προσφύγων των νησιών του Αιγαίου και την συνέχισε μετά την άρση του καθολικού lockdown το καλοκαίρι. Όπως σημειώνεται αυτό έγινε «χωρίς καμία επιδημιολογική βάση» αφού δεν είχε εντοπιστεί ούτε ένα κρούσμα στα συγκεκριμένα κέντρα (το πρώτο κρούσμα καταγράφηκε στην Μόρια τον Σεπτέμβριο του 2020).
