«Φως» σε ένα σημαντικό μηχανισμό έλεγχου της γήρανσης ρίχνει για πρώτη φορά πρόσφατη έρευνα στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύονται στο «Nature» http://www.nature.com/nature/journal/vaop/ncurrent/abs/nature05603.html , ένα από τα πιο έγκυρα διεθνή επιστημονικά περιοδικά.
Χρησιμοποιώντας ως πειραματικό σύστημα το νηματώδες σκουλήκι Caenorhabditis elegans, οι ερευνητές του ΙΜΒΒ Πόπη Συντυχάκη και Κωστούλα Τρουλινάκη, με επικεφαλής τον Νεκτάριο Ταβερναράκη, αποκάλυψαν μια, άγνωστη σχέση ανάμεσα σε μια από τις βασικότερες κυτταρικές διεργασίες και τη γήρανση.
Παρόλο που η γήρανση είναι ένα από τα πιο θεμελιώδη βιολογικά φαινόμενα, το όποιο βιώνουν όλοι ανεξαιρέτως οι έμβιοι οργανισμοί, είναι ταυτόχρονα και ένα από τα λιγότερο κατανοητά.
Ποιοι μηχανισμοί είναι υπεύθυνοι για τη γήρανση των κυττάρων και κατ' επέκταση ολόκληρου του οργανισμού; Πως ελέγχονται;
Με τη μελέτη που δημοσιεύεται σήμερα οι ερευνητές του ΙΜΒΒ έδειξαν ότι η διαδικασία της σύνθεσης πρωτεϊνών από το κύτταρο (πρωτεϊνοσύνθεση) είναι στενά συνδεμένη με το ρυθμό με τον οποίο αυτό γερνά.
Η πρωτεϊνοσύνθεση είναι μια εξαιρετικά ενεργοβόρα διαδικασία στην οποία το κύτταρο δαπανά περίπου το 50% της ενέργειας του. Ελάττωση της πρωτεϊνοσύνθεσης θα εξοικονομούσε πολύτιμη ενέργεια που γίνεται πλέον διαθέσιμη για άλλες κυτταρικές διαδικασίες όπως η επιδιόρθωση βλαβών, αυξάνοντας έτσι την επιβίωση.
Επεμβαίνοντας κατασταλτικά στη ρύθμιση της πρωτεϊνοσύνθεσης, οι ερευνητές στο ΙΜΒΒ κατόρθωσαν να επιμηκύνουν σημαντικά τη διάρκεια ζωής του νηματώδη. Είναι η πρώτη φορά, σε παγκόσμιο επίπεδο, που συσχετίζεται άμεσα η γήρανση με την πρωτεϊνοσύνθεση.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η γήρανση και οι παρόμοιες παθολογικές καταστάσεις (νευροεκφυλιστικές ασθένειες, καρκίνος, καρδιοπάθειες κ.α.), αποτελούν ένα από τους διαρκώς αυξανόμενους παράγοντες ανθρώπινης αναπηρίας στις σύγχρονες κοινωνίες. Η αποκάλυψη των βιολογικών μηχανισμών που εμπλέκονται στη γήρανση θα επιτρέψει την ανάπτυξη αποτελεσματικών παρεμβάσεων με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις μεγάλες ηλικίες.
ΑΠΕ-ΜΠΕ