Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προειδοποίησε την Πολωνία την Τρίτη ότι η αμφισβήτηση της υπεροχής του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης θέτει υπό αμφισβήτηση τα ίδια τα θεμέλια του μπλοκ των 27 κρατών και δεν μπορεί να μείνει ατιμώρητη.

Το δίκαιο της ΕΕ είναι ασυμβίβαστο με το πολωνικό σύνταγμα, υπονομεύοντας τον νομικό πυλώνα πάνω στον οποίο βρίσκεται η ένωση και δημιουργώντας φόβους ότι η Πολωνία θα μπορούσε τελικά να αποχωρήσει από το μπλοκ.

Το κυβερνών εθνικιστικό κόμμα Πολωνίας Νόμος και Δικαιοσύνη επιμένει ότι δεν έχει σχέδια για «Polexit» και - σε αντίθεση με τη Βρετανία πριν από το δημοψήφισμα Brexit το 2016 - η λαϊκή υποστήριξη για ένταξη στην ΕΕ παραμένει υψηλή στην Πολωνία.

«Δεν θα επιτρέψουμε να τεθούν σε κίνδυνο οι κοινές μας αξίες...Η Κομισιόν θα αναλάβει δράση», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου παρουσία του πρωθυπουργού της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέτσκι.

Η Πολωνία απορρίπτει τις προειδοποιήσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την παραβίαση των ευρωπαϊκών αρχών κάνοντας λόγο για «εκβιασμό» δια στόματος του πολωνού πρωθυπουργού Ματέους Μοραβιέτσι ο οποίος δήλωσε ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι το Σύνταγμα παραμένει «ο υπέρτατος νόμος» για την Βαρσοβία.

«Απορρίπτω την γλώσσα αυτή των απειλών και του καταναγκασμού. Ο εκβιασμός εξελίσσεται σε συνήθη μέθοδο για ορισμένα κράτη μέλη, δεν βρίσκεται εκεί η βάση της δημοκρατίας», δήλωσε ο πολωνός πρωθυπουργός για να δικαιολογήσει την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας του.

Η υπεροχή του ευρωπαϊκού δικαίου αποτελεί έναν εκ των ακρογωνιαίων λίθων του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και αποτελεί sine qua non όρο για την ένταξη ή την συνέχιση της συμμετοχή ενός κράτους στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Φον ντερ Λάιεν: Είμαστε σοκαρισμένοι

Μιλώντας πριν από τον Μοραβιέτσι στη συζήτηση για τη συζήτηση στο κοινοβούλιο της ΕΕ στο Στρασβούργο την Τρίτη, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν παρουσίασε τρεις επιλογές για την απάντηση στην επίθεση του πολωνικού δικαστηρίου στην υπεροχή του δικαίου της ΕΕ.

«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αυτή τη στιγμή, αξιολογεί προσεκτικά αυτήν την κρίση. Αλλά μπορώ ήδη να σας πω: ανησυχώ βαθιά», είπε.«Αυτή η απόφαση θέτει υπό αμφισβήτηση τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αποτελεί άμεση αμφισβήτηση της ενότητας της ευρωπαϊκής έννομης τάξης.»

Είπε ότι μια πρώτη επιλογή είναι οι λεγόμενες παραβάσεις, όπου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αμφισβητεί νομικά την απόφαση του πολωνικού δικαστηρίου, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε πρόστιμα.

Μια άλλη επιλογή είναι ο μηχανισμός υπό όρους και άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία σύμφωνα με τα οποία τα κονδύλια της ΕΕ θα παρακρατούνται από την Πολωνία. Η ΕΕ θα μπορούσε ακόμη και να αποκλείσει την πρόσβαση της Πολωνίας στις επιχορηγήσεις της ΕΕ για αναπτυξιακά και διαρθρωτικά έργα στον προϋπολογισμό 2021-2027, αξίας περίπου 70 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η κ. Φον ντερ Λάιεν είπε ότι μια τρίτη επιλογή είναι η εφαρμογή του άρθρου 7 των συνθηκών της ΕΕ. Σύμφωνα με αυτό, τα δικαιώματα των κρατών μελών - συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος ψήφου για αποφάσεις της ΕΕ - μπορούν να ανασταλούν επειδή έχουν παραβιάσει τις βασικές αξίες του μπλοκ.

Προειδοποιήσεις και από τους Ευρωπαίους υπουργούς Εξωτερικών

Το τέλος του κράτους δικαίου θα σημάνει το τέλος της Ευρώπης, προειδοποίησε ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Ζαν Άσελμπορν, λίγες ημέρες πριν από την ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών κατά την οποία οι ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητήσουν το θέμα της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας που αμφισβητεί την υπεροχή του ευρωπαϊκού έναντι των εθνικών δικαίων.

«Η Ευρώπη δεν θα δεχθεί το τέλος του κράτους δικαίου. Η Ευρώπη θα πεθάνει από μία τέτοια εξέλιξη...η Ευρώπη έχει οικοδομηθεί με βάση την δημοκρατία, την ελευθερία, τον σεβασμό και το κράτος δικαίου», δήλωσε ο Ζαν Άσελμπορν στους δημοσιογράφους πριν από την σύνοδο των ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών στο Λουξεμβούργο.

«Θα πρέπει να το αντιληφθούμε, όχι μόνο τα μέλη που σέβονται το κράτους δικαίου, αλλά και σε τόπους όπου η αντίληψη είναι ότι το κράτος δικαίου δεν είναι και τόσο σημαντικό. Αν αμφισβητήσεις το κράτος δικαίου, έχεις κάποιο λόγο για να το κάνεις. Και ο λόγος αυτός είναι η διατήρηση της εξουσίας», τόνισε.

Ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Γερμανίας Μίχαελ Ροτ δήλωσε από την πλευρά του ότι δεν υπάρχει χώρος για συμβιβασμούς ως προς το κράτος δικαίου. «Δεν μπορούν να γίνουν εκπτώσεις», προειδοποίησε.

«Πρέπει να μιλήσουμε, αλλά δεν βλέπω χώρο για συμβιβασμούς...Στο τέλος αυτού του διαλόγου, πρέπει να υπάρξει μία σαφής ομολογία για αυτά επί των οποίων δεσμευθήκαμε όταν ενταχθήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Δεν μπορεί να υπάρξουν ειδικές συμφωνίες», προειδοποίησε ο Μίχαελ Ροτ προσερχόμενος στην σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της Ενωσης.

Στον αέρα το πολωνικό σχέδιο ανάκαμψης

Και, ενώ η έγκριση του πολωνικού σχεδίου οικονομικής ανάκαμψης εκκρεμεί, ο ευρωπαίος επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέ Ρεντέρς δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιμένει ένα «ξεκάθαρο μήνυμα» από την Βαρσοβία σχετικά με τις δικαστικές μεταρρυθμίσεις, που έχουν φέρει αντιμέτωπη την Πολωνία με τις Βρυξέλλες.

«Θα συνεχίσουμε να συζητούμε το πολωνικό σχέδιο ανάκαμψης. Πρέπει να υπάρξουν επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις και οι μεταρρυθμίσεις αυτές να αφορούν την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Αρα περιμένουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα γι' αυτό. Η ανάλυση θα συνεχισθεί», είπε προσερχόμενος στην σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο Λουξεμβούργο.

Η Πολωνία βρίσκεται σε ανοικτό πόλεμο με τις Βρυξέλλες εδώ και χρόνια, εξαιτίας των δικαστικών μεταρρυθμίσεων που εφάρμοσε το κυβερνών Κόμμα Δικαίου και Δικαιοσύνης (PiS) παραβιάζοντας κατάφωρα την ανεξαρτησία της πολωνικής δικαιοσύνης και την αρχή διάκρισης των εξουσιών.

Αυτή η σύγκρουση κορυφώθηκε στις 7 Οκτωβρίου από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας. Το ανώτατο δικαστήριο, στελεχωμένο από το PiS, και άρα προσκείμενο στην πολωνική εξουσία, έκρινε ορισμένα άρθρα των ευρωπαϊκών συνθηκών «ασύμβατα» με το πολωνικό σύνταγμα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως τοποτηρητής των ευρωπαϊκών συνθηκών, ετοιμάζει την απάντησή της.

Οι επίμαχες δικαστικές μεταρρυθμίσεις στην Πολωνία οδήγησαν επίσης την Κομισιόν να εκκινήσει τον Δεκέμβριο 2017 την διαδικασία του άρθρου 7 της ευρωπαϊκής συνθήκης κατά της Βαρσοβίας. Η διαδικασία αυτή, η οποία μπορεί να οδηγήσει, θεωρητικά, στην αφαίρεση του δικαιώματος ψήφου ενός κράτους μέλους, βρίσκεται ωστόσο στο σημείο μηδέν.

naftemporiki.gr με πληροφορίες από Reuters, ΑΜΠΕ, AFP