Οι Σολσιολδημοκράτες του Όλαφ Σολτς αναδείχθηκαν οι νικητές στις γερμανικές εκλογές, αν και με μικρή διαφορά. Παρά τη νίκη των Σοσιολδημοκρατών στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, τα σοσιολδημοκρατικά κόμματα στη Δυτική Ευρώπη βρίσκονται σε παρακμή για δεκαετίες, όπως σημειώνει ανάλυση του London School of Economics.
Μεγάλο μέρος της σχετικής συζήτησης περιστρέφεται γύρω από τις σωστές αλλαγές πολιτικών αυτών των κομμάτων, οι οποίες φέρεται να έχουν απομακρύνει τους σοσιαλδημοκράτες από την θεμελιώδη αρχή της ισότητας σε μια εποχή αυξανόμενης ανισότητας.
Πού είναι το πρόβλημα
Επικαλούμενος μια πρόσφατη μελέτη που «ετρεξε» ο ίδιος, ο Matt Polacko που υπογράφει την ανάλυση υποστηρίζει πως η εισοδηματική ανισότητα αποτελεί το βασικό μηχανισμό που μετριάζει τόσο αυτά που προσφέρει η σοσιαλδημοκρατική πολιτική όσο και την υποστήριξή της από τους ψηφοφόρους.
Βασισμένη σε δεδομένα από 22 χώρες μεταξύ 1965 και 2019, η ανάλυσή δείχνει ότι όταν τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα στρέφονται προς τα δεξιά στην οικονομία, αποσπούν χαμηλότερο ποσοστό ψήφων- γιατί είτε συνοδεύεται με υψηλότερα επίπεδα εισοδηματικής ανισότητας είτε συνδυάζεται με δεξιές κοινωνικο-πολιτιστικές θέσεις.
Για τον Polacko σε αυτά τα ευρήματα έγκειται η εξήγηση για την εκλογική παρακμή της κομματικής οικογένειας των σοσιολδημοκρατών.
Όπως αναφέρει, τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα τείνουν να επωφελούνται όταν τα ζητήματα του κράτους πρόνοιας είναι εμφανή κατά τη διάρκεια των προεκλογικών εκστρατειών. Παρά αυτό το πλεονέκτημα, οι αναλύσεις επιβεβαιώνουν μια σταδιακή κίνηση των σοσιαλδημοκρατών προς το ιδεολογικό κέντρο μέσω της εγκατάλειψης πολλών παραδοσιακών αριστερών θέσεων.
Τα βασικά στοιχεία σε αυτή τη μετάβαση αφορούν:
- την αποδοχή της αγοράς
- την αύξηση της χρηματιστικοποίησης
- τις ιδιωτικοποιήσεις
- την απορρύθμιση
- τη μείωση των φόρων
- και την αποδυνάμωση του κράτους πρόνοιας
Το αποτέλεσμα είναι ότι τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα έχουν γίνει πολύ λιγότερο ισότιμα κατά τη διάρκεια μιας περιόδου αυξανόμενης ανισότητας, αναφέρει.
Οι ανισότητες, η τύχη των σοσιαλδημοκρατών και τα κόμματα αμφισβήτησης
Αρχικά, η στρατηγική για μια νέα εναλλακτική φάνηκε να φέρνει ισχυρά εκλογικά οφέλη στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Ωστόσο, τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα σε ολόκληρη την Ευρώπη έχουν παρατηρήσει έκτοτε μια σημαντική πτώση του ποσοστού ψήφων τους, καθώς πολλοί παραδοσιακοί υποστηρικτές αγκαλιάζουν όλο και περισσότερο τα κόμματα αμφισβήτησης.
Ο Polacko εξηγεί πως, σύμφωνα με τη θεωρία των συγκρούσεων, οι σοσιαλδημοκράτες θα πρέπει να επωφεληθούν εκλογικά από την αυξανόμενη ανισότητα, ωστόσο, κατά τον ίδιο, κάτι τέτοιο συμβαίνει μόνο όταν προσφέρουν σαφείς αριστερές οικονομικές θέσεις. Η προσφορά του κόμματος πρέπει να καλύπτει τη ζήτηση των πολιτών, όπως αναφέρει.
Αναγνωρίζοντας ότι τα τελευταία χρόνια η λαϊκιστική ακροδεξιά έχει «εισβάλει» στην εργατική τάξη των σοσιαλδημοκρατών, ο Polacko αναφέρει πως δεν θεωρεί ότι οι σοσιαλδημοκράτες θα αποκομίσουν εκλογικά κέρδη εάν προσέφεραν πιο περιοριστικές πολιτικές μετανάστευσης. Όπως αναφέρει, δεν κερδίζει ούτε μία πολιτική που κινείται στα αριστερά μόνο στην κοινωνική-πολιτιστική διάσταση.
Αυτό που διαπιστώνει, ωστόσο, είναι ότι η υιοθέτηση κοινωνικο-πολιτιστικών δεξιών θέσεων είναι ουσιαστικά επιζήμια για τους σοσιαλδημοκράτες όταν συνδυάζεται με δεξιές οικονομικές θέσεις.
Εκεί που καταλήγει η ανάλυσή του είναι ότι όταν τυποποιείται μία απόκλιση, η μέση οριακή επίδραση μιας αριστερής κοινωνικο-πολιτιστικής θέσης σχετίζεται με περίπου 1 ποσοστιαία αύξηση του ποσοστού των ψήφων και μείωση 1 ποσοστιαίας μονάδας όταν αφορά μια δεξιά θέση.
Αυτά τα ευρήματα έχουν αξιοσημείωτες επιπτώσεις στη στρατηγική του κόμματος. Η δεξιά στροφή των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων μείωσε το ιστορικό προφίλ της οικογένειας των κομμάτων και άφησε τους σοσιαλδημοκράτες χωρίς να μην μπορούν να επωφεληθούν πλήρως από την αυξημένη δυσαρέσκεια που προέρχεται από την οικονομική κρίση, τη λιτότητα και την αυξανόμενη ανισότητα.
Κατά συνέπεια, καθώς οι ψηφοφόροι αδυνατούν να εντοπίσουν μεγάλη διαφοροποίηση στα κυρίαρχα κόμματα από οικονομική άποψη, και ο πολιτικός ανταγωνισμός έχει περάσει σε κοινωνικο-πολιτιστικά ζητήματα όπου τα κόμματα της δεξιάς έχουν πλεονέκτημα.
Πλήγμα οι εργαζόμενοι
Ο Polacko υποστηρίζει επίσης ότι η ανάλυσή του εξηγεί επίσης γιατί τόσοι πολλοί εργαζόμενοι εγκατέλειψαν τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα. Όπως σημειώνει, όταν οι σοσιαλδημοκράτες στρέφονται στα δεξιά, αποξενώνουν τόσο την παραδοσιακή τους βάση όσο και μεγάλο μέρος της μεσαίας τάξης και στη συνέχεια χάνουν την υποστήριξη. Η αβεβαιότητα της αγοράς εργασίας και η ανεργία έχουν εξαπλωθεί στην ανώτερη μεσαία τάξη και η ευελιξία που απορρέει από την απορρύθμιση της μη τυπικής απασχόλησης έχει δημιουργήσει πτωτική μισθολογική πίεση μεταξύ των ατόμων με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, ενώ ωφελεί τους μεγαλύτερους.
Όπως τονίζει, το πλήγμα που υπέστησαν τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα από τη συμμετοχή σε μεταρρυθμίσεις που έρχονται σε αντίθεση με την παραδοσιακή εικόνα της κομματικής τους οικογένειας ως προστάτες του κράτους πρόνοιας δεν φαίνεται να αντισταθμίστηκε από τα οφέλη που αποκόμισε η προοδευτική κίνηση στην κοινωνικο-πολιτιστική διάσταση. Οι προσπάθειες να καλλιεργηθεί μια εικόνα οικονομικής και δημοσιονομικής ευθύνης με κατεύθυνση προς τα δεξιά απέτυχαν επίσης να αντισταθμίσουν την απώλεια των παραδοσιακών υποστηρικτών.
Το συμπέρασμα
Οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι υπάρχει σημαντική υποστήριξη στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης για τις αριστερές οικονομικές πολιτικές. Εν τω μεταξύ, η αυξανόμενη εισοδηματική ανισότητα δεν δείχνει κανένα σημάδι.
Ακόμα κι αν τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα ενδιαφέρονται μόνο να αναχαιτίσουν τη δική τους εκλογική πτώση, μπορούν να επωφεληθούν σημαντικά από το να προσφέροντας στους ψηφοφόρους περισσότερες αναδιανεμητικές πολιτικές. Για παράδειγμα, οι πρόσφατες εκλογές στη Νορβηγία και τη Γερμανία όπου οι σοσιαλδημοκράτες κινήθηκαν προς τα αριστερά στην οικονομία (στη Γερμανία βλέπουμε το πιο αριστερό SPD των τελευταίων δεκαετιών), επέστρεψαν και τα δύο κόμματα από την πολιτική ερημιά στην εξουσία.
naftemporiki.gr με πληροφορίες από lse
