Της Μαρίας Βε

Τον ασκό του Αιόλου φαίνεται να άνοιξε στις ΗΠΑ και την ΕΕ, η 37χρονη πληροφοριοδότρια και πρώην product manager του facebook, Φράνσις Χόγκεν, η οποία αποφάσισε να «κάψει» το μέσο κοινωνικής δικτύωσης, διαρρέοντας απόρρητα έγγραφα στον Τύπο, ενώ το τολμηρό βήμα στο οποίο προέβη, δεν άφησε διόλου αδιάφορους τους νομοθέτες της ΕΕ.

Την ώρα που οι νομοθέτες εργάζονται για τη δημιουργία ενός νόμου που αφορά τις ψηφιακές υπηρεσίες, καλούν την Χόγκεν  να καταθέσει ενώπιον του Ευρωκοινοβουλίου, για τις αποκαλύψεις της σχετικά με παραπλανητικές, τοξικές πρακτικές από την πλατφόρμα, που, όπως υποστηρίζει η Χόγκεν, στοχεύουν στο κέρδος και την ανάπτυξη της εταιρείας του Μαρκ Ζούκερμπεργκ, αδιαφορώντας για την ασφάλεια του κοινού. 

«Τα αρχεία του Facebook - και οι αποκαλύψεις της καταγγέλλουσας - υπογραμμίζουν πόσο σημαντικό είναι να μην αφήνουμε τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας να αυτορυθμίζονται», δήλωσε η Δανή σοσιαλίστρια Κρίστελ Σαλντεμόσε, η κύρια ευρωβουλευτής πίσω από το Digital Services Act, η οποία είχε συνομιλήσει με την Χόγκεν, δύο εβδομάδες πριν αποκαλύψει την ταυτότητά της την περασμένη Κυριακή. 

Εκτός άλλων, η Χόγκεν ανέφερε προσπάθειες βελτιστοποίησης του αλγορίθμου για την προώθηση πολωτικού περιεχομένου, κινδύνους για τους εφήβους καθώς και θύματα ανθρώπινης εμπορίας. Επίσης, αποκάλυψε την ύπαρξη ενός προγράμματος, που δίνει δωρεάν πρόσβαση σε ανθρώπους υψηλού κύρους να δημοσιεύουν παράνομο και επιβλαβές περιεχόμενο.

Η εταιρεία τεχνολογίας, η οποία έχει 2,9 δισεκατομμύρια χρήστες και αξίζει 1 τρισεκατομμύριο δολάρια, προσπαθεί μανιωδώς να καθησυχάσει τις ανησυχίες, υποσχόμενη ότι «έχει αλλάξει ριζικά» για να προβλέψει και να μετριάσει την κατάχρηση στην πλατφόρμα της.

Ταυτόχρονα, κατηγορεί την Χόγκεν για «παραπλάνηση», αλλά και την εφημερίδα Wall Street Journal- στην οποία έδωσε τα στοιχεία η Χόγκεν-  για ανακριβείς αναφορές και κακή κατανόηση των εσωτερικών εγγράφων. 

Ωστόσο, η Χόγκεν έχει προγραμματιστεί να καταθέσει σήμερα στο αμερικανικό Κογκρέσο και αργότερα εντός του μήνα στο βρετανικό κοινοβούλιο, ενώ οι Ευρωπαίοι νομοθέτες συζητούν μια πιθανή πρόσκληση, που ακόμη δεν έχει αποσταλεί. 

Σύμφωνα με αποσπάσματα της κατάθεσής της, η Χόγκεν, θα ζητήσει από τους γερουσιαστές να θέσουν ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για την λειτουργία του Facebook. «Το βασικό είναι ότι κανείς δεν μπορεί να καταλάβει τις καταστροφικές επιλογές του Facebοok καλύτερα από το ίδιο, διότι μόνο εκείνο γνωρίζει τα εσωτερικά του», αναφέρει το κείμενο της κατάθεσής της.

«Όταν διαπιστώσαμε ότι οι καπνοπαραγωγοί απέκρυπταν τις βλάβες που προκαλούσαν, η κυβέρνηση ανέλαβε δράση. Όταν καταλάβαμε ότι τα αυτοκίνητα ήταν πιο ασφαλή με τις ζώνες ασφαλείας, η κυβέρνηση αλλαξε το σύστημα. Σας παρακαλώ να κάνετε το ίδιο και για το Facebook», αναμένεται να πει ενώπιον της Γερουσίας. 

Εν τω μεταξύ, μετά τη δημοσίευση των αποκαλύψεων, Facebook, Instagram και WhatsApp, «κράσαραν» χθες περί τις 18:30 ώρα Ελλάδας, ενώ όσοι χρήστες επιχείρησαν να μπουν στα μέσα για να δουν ενημερώσεις ή μηνύματα, βρέθηκαν αντιμέτωποι με δυσάρεστες εκπλήξεις. Σήμερα ωστόσο, το πρόβλημα δείχνει να έχει αποκατασταθεί. 

Επερχόμενος κανονισμός περιεχομένου

Την ίδια ώρα στις Βρυξέλλες, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επεξεργάζεται κανόνες για να αναγκάσει εταιρείες τεχνολογίας όπως το Facebook να καταπολεμήσουν παράνομο περιεχόμενο, να αντιμετωπίσουν συστημικά ζητήματα στις πλατφόρμες τους, όπως παραπληροφόρηση, να τροποποιήσουν το περιεχόμενο και τους αλγόριθμους διαφήμισης και να ανοίξουν τα δεδομένα τους σε ρυθμιστικές αρχές και ερευνητές. 

«Είμαι εξαιρετικά ευγνώμων για το θάρρος της πληροφοριοδότριας που τελικά μας βοηθά να δημιουργήσουμε μια πιο αποτελεσματική νομοθεσία», δήλωσε η εκπρόσωπος των Πρασίνων, Αλεξάνδρα Χήζ, η οποία συνομίλησε με την Χόγκεν την περασμένη εβδομάδα. «Μέχρι τώρα, ούτε το κοινό ούτε οι νομοθέτες ήταν σε θέση να αποκτήσουν μια τόσο βαθιά εικόνα για τους μηχανισμούς που έχουν γίνει πολύ ισχυροί», συμπλήρωσε, ενώ τα σχόλιά της επικροτήθηκαν και από άλλα μέλη του Ευρωκοινοβουλίου. 

«Όλα στο φώς»

Εκπρόσωποι της Ευρωβουλής υποστηρίζουν ότι το Facebook πρέπει να δημοσιεύσει όλα τα έγγραφα που αφορούν της πρακτικές του, διότι αυτό θα βοηθήσει τους νομοθέτες να χαράξουν μια δίκαιη και σωστή πολιτική επάνω σε αυτό το ζήτημα, ενώ το Ευρωκοινοβούλιο σχεδιάζει  δραστικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των γιγάντιων πλατφορμών κοινωνικών μέσων όπως το Facebook. 

Παράλληλα, πολιτικά κόμματα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πιέζουν για απαγόρευση στοχευμένης διαφήμισης και απενεργοποίηση προεπιλεγμένων αλγορίθμων που καθορίζουν το περιεχόμενο των ειδοποιήσεων στην πλατφόρμα, ενώ, μετά τις αποκαλύψεις, αμφισβητείται ολόκληρο το επιχειρηματικό μοντέλο της δημιουργίας προφίλ. 

Ο νέος νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες, θα επιτρέπει επίσης στις ρυθμιστικές αρχές και τους ερευνητές να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα, τους αλγόριθμους των μεγάλων εταιρειών κοινωνικής δικτύωσης και να κατανοήσουν καλύτερα την εσωτερική λειτουργία των εταιρειών και τον κοινωνικό αντίκτυπο.

«Πρέπει να ζητήσουμε διαφάνεια από τις εταιρείες τεχνολογίας και πρέπει να επιτρέψουμε στην κοινωνία των πολιτών, τους νομοθέτες και τους επιστήμονες να λάβουν γνώση των δομικών στοιχείων των αλγορίθμων. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούμε να κάνουμε δημόσια συζήτηση σχετικά με τις επιπτώσεις αυτών των αλγορίθμων», δήλωσε χαρακτηριστικά η Σαλντεμόσε. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι, ενώ το Ευρωκοινοβούλιο στοχεύει να ψηφίσει την αναθεώρηση του κειμένου μέχρι το τέλος του έτους, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ σχεδιάζουν να οριστικοποιήσουν τον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες έως τα μέσα του 2022. 

Με πληροφορίες από Politico, Reuters