Ικανοποιητική απογείωση των σοσιαλιστών είδε ο Πορτογάλος πρωθυπουργός, Αντόνιο Κόστα, με το Σοσιαλιστικό του Κόμμα, να προηγείται από την αντιπολίτευση στις δημοτικές εκλογές. Η μεγάλη προσπάθεια που κατέβαλε του στο θέμα του εμβολιασμού, νίκησε ακόμη και μετά από ένα μακροχρόνιο οικονομικό σκάνδαλο, που οδήγησε σε ποινή φυλάκισης για έναν τραπεζίτη υψηλού κύρους.

Υπενθυμίζεται ότι στις αρχές του 2021 η ευρωπαϊκή χώρα βρέθηκε αντιμέτωπη με το δεύτερο κύμα κορωνοϊού, ενώ τα νοσοκομεία γέμισαν ασφυκτικά και καταγράφηκε νέο ρεκόρ θανάτων, με την Πορτογαλία να αναζητά διεθνή βοήθεια για να μπορέσει να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Έκτοτε κατάφερε να εμβολιάσει 8,2 εκατομμύρια ανθρώπους επί πληθυσμού 10 εκατομμυρίων, ενώ μόλις το 3% του πληθυσμού δηλώνει αρνητής του εμβολίου. 

Ο Κόστα, είχε επίσης μεγάλη προσωπική συμμετοχή στην προεκλογική εκστρατεία υποσχόμενος να αποκαταστήσει την οικονομία της χώρας, η οποία έχει πληγεί σκληρά από την πανδημία, χάρη στα προγράμματα επενδύσεων που χρηματοδοτούνται από το ευρωπαϊκό σχέδιο ανάκαμψης.

Ωστόσο, η δυσάρεστη έκπληξη για τους Σοσιαλιστές ήρθε από τη Λισαβόνα, όπου έχασαν, παρά τις προβλέψεις και ενώ οι εμβολιασμοί διεξήχθηκαν περίφημα, βρέθηκε να αντιμετωπίζει μια εθνική κατακραυγή, αφού ο τραπεζίτης διέφυγε με ασφάλεια στο εξωτερικό.

Ο Κόστα έχασε στην πρωτεύουσα και η κεντροδεξιά αντιπολίτευση απέκτησε ένα νέο «αστέρι», υπό την μορφή του πρώην Ευρωπαίου Επιτρόπου Κάρλος Μοέδας, ο οποίος είναι ο  δήμαρχος της Λισαβόνας .

Η σοκαριστική νίκη του Μοέδας στον αγώνα για τη Λισαβόνα, βρέθηκε στο επίκεντρο των εκλογών και για τα 308 δημαρχεία της Πορτογαλίας, νωρίτερα αυτόν τον μήνα.

Λίγοι έδωσαν στον πρώην Ευρωπαίο Επίτροπο Έρευνας οποιαδήποτε πιθανότητα νίκης στην πρώτη συμμετοχή του σε εκλογές, αλλά ο Μοέδας ανέτρεψε τις δημοσκοπήσεις, τερματίζοντας τα 14 χρόνια σοσιαλιστικής κυριαρχίας στην πρωτεύουσα. 

Χάνουν οι σοσιαλιστές τον έλεγχο;

«Κερδίσαμε ενάντια σε όλες τις πιθανότητες», δήλωσε ο Μοέδας στους ψηφοφόρους. «Έχουμε αποδείξει ότι μπορούμε να αλλάξουμε το σύστημα ... Ξεκινήσαμε έναν νέο κύκλο στη Λισαβόνα, αλλά είμαι σίγουρος ότι δεν θα τελειώσει στη Λισαβόνα », συμπλήρωσε. 

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) πέρασε μπροστά σε εθνικό επίπεδο, συγκεντρώνοντας το 37 % των ψήφων σε σύγκριση με το 34 % του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (PSD) του Μοέδας και των μικρών συντηρητικών συμμάχων του. 

Εντούτοις, η ήττα στη Λισαβόνα, θεωρήθηκε ευρέως ως ένα σημείο καμπής για τη θέση των Σοσιαλιστών στην πορτογαλική πολιτική, από τότε που ο Κόστα ανέλαβε την εξουσία το 2015.

Οι εκλογές «είχαν εθνική σημασία. Μπορεί το PS να κυριαρχεί στον δημοτικό χάρτη, αλλά υπάρχει σαφής αίσθηση ότι η δύναμή του έχει φτάσει στα όριά του», έγραψε τη Δευτέρα ο διευθυντής της εφημερίδας Público. «Το PSD ήταν ο νικητής», ανέφερε χαρακτηριστικά. 

Ο Μοέδας νίκησε τον Φερνάντο Μεντίνα, ο οποίος διαδέχτηκε τον Κόστα ως δήμαρχος της Λισαβόνας το 2015. Ο Μεντίνα ήταν επίσης ένα από τα φαβορί να αναλάβει την ηγεσία του κόμματος και πρωθυπουργός όταν ο Κόστα, όπως φημολογείται, θα παραιτηθεί για να αναζητήσει μια κορυφαία ευρωπαϊκή θέση πριν από τις επόμενες βουλευτικές εκλογές το 2023. 

Άλλες πόλεις -κλειδιά επίσης έφυγαν από τον έλεγχο του PS, συμπεριλαμβανομένης της Φουντσάλ, πρωτεύουσας του νησιού της Μαδέρας, και της αρχαίας έδρας του πανεπιστημίου Coimbra, που παλιά ήταν σοσιαλιστικό φέουδο. Στη δεύτερη πόλη του Πόρτο, το PS σημείωσε το χειρότερο αποτέλεσμα, μόλις το 18 %.

Τα αποτελέσματα δικαίωσαν τον ηγέτη του PSD, Ρούι Ρίο, ο οποίος επέλεξε τον Μοέδας για υποψήφιο και εξασφάλισε το πολιτικό του μέλλον, επιτυγχάνοντας ένα καλό αποτέλεσμα στις τοπικές εκλογές.

Υποτίμηση στον Πρόεδρο 

Την επομένη των αποτελεσμάτων, ο Κόστα,  μαζί με τον νέο εθνικό ήρωα της χώρας, τον Αντιναύαρχο Ενρίκε ντι Γκουβέια ε Μέλο, δήλωσε ότι η στρατιωτική ομάδα που διεξάγει την εκστρατεία εμβολιασμού της Πορτογαλίας διαλύεται, μετά τον πλήρη εμβολιασμό του 84 % του πληθυσμού- παγκόσμιο ρεκόρ . 

Σημειώνεται ότι μετά από μια ασταθή έναρξη της εκστρατείας για τα εμβόλια, ο Κόστα ανέθεσε στον  Γκουβέια ε Μέλο τον εμβολιασμό και εκείνος έκανε την Πορτογαλία παγκόσμια πρωταθλήτρια. 

Ο Γκουβέια ε Μέλο έφερε μαζί του μια ομάδα περίπου 30 στρατιωτικών, μαθηματικών και γιατρών για να συνεργαστούν με αξιωματούχους του υπουργείου Υγείας για τον συντονισμό ενός δικτύου περίπου 300 κέντρων εμβολιασμού, πολλά από τα οποία βασίζονται σε δημοτικά αθλητικά γήπεδα. Το σύστημα, το οποίο διαχειρίζονταν περίπου 5.000 γιατροί, νοσηλευτές και εθελοντές, χορηγούσε στο αποκορύφωμά του περίπου 154.000 δόσεις την ημέρα.

Όμως, η κυβέρνηση διέρρευσε ότι προωθούσε τον Γκουβέια ε Μέλο για επικεφαλής του ναυτικού, ενώ ο Κόστα και ο υπουργός Άμυνας Ζοάο Κραβίνιο φαίνεται να έχουν ξεχάσει ότι, οι κορυφαίοι στρατιωτικοί διορισμοί, αποτελούν αρμοδιότητα του προέδρου της Πορτογαλίας, Μαρσέλου Ρεμπέλου ντε Σόουζα. 

Ο αρχηγός του κράτους ακύρωσε αμέσως την απόφαση να απορρίψει τον νυν διοικητή του ναυτικού Ναύαρχο Αντόνιο Μέντες Καλάδο, ο οποίος τυγχάνει να κριτικάρει έντονα τα κυβερνητικά σχέδια για μεταρρύθμιση των ενόπλων δυνάμεων. 

«Υπάρχει μόνο ένα άτομο που μπορεί να λάβει αυτήν την απόφαση, και αυτός είναι ο πρόεδρος», είπε ο Ρεμπέλου ντε Σόουζα, ο οποίος λογοκρίνει την κυβέρνηση επειδή «έσυρε» τον Γκουβέια ε Μέλο σε ένα τέτοιο χάος, ενώ  Κόστα και ο Κραβίνιο έσπευσαν στο προεδρικό μέγαρο για συνομιλίες αργά το βράδυ εν μέσω κύματος κριτικής από στρατιωτικά πρόσωπα, αλλα και την αντιπολίτευση. 

Η πικρή γεύση της ατιμωρησίας

Στα βάσανα του Κόστα προστίθεται και η φυγή του τραπεζίτη Ζοάο Ρεντέιρο, ο οποίος είχε ήδη καταδικαστεί σε συνολικά 15 χρόνια φυλάκιση για ξέπλυμα χρήματος, φορολογική απάτη και άλλα εγκλήματα, όμως  οι δικηγόροι είχαν καταφέρει να τον κρατήσουν εκτός φυλακής.  

Ωστόσο, η καταδίκη του για κατηγορίες απάτης την Τρίτη με επιπλέον τριετή ποινή, έδειχνε ότι τελικά θα μπει φυλακή, μέχρι που ο Ρεντέιρο  ανακοίνωσε  ότι δεν θα επιστρέψει στην Πορτογαλία, προφανώς αφού έλαβε εξουσιοδότηση για να ταξιδέψει  στο Λονδίνο, ενώ δημοσιεύματα αναφέρουν ότι βρέθηκε στην Μπελίζ και τη Σιγκαπούρη. 

Η διαφυγή του προκάλεσε οργή, καθώς φάνηκε να επιβεβαιώνει μια ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση, που υποστηρίζεται από ριζοσπάστες ότι επιχειρηματίες και πολιτικές ελίτ είναι υπεράνω του νόμου.

«Αυτές οι περιπτώσεις αφήνουν σχεδόν πάντα την πικρή γεύση της ατιμωρησίας», δήλωσε στο κοινοβούλιο η Μαριάνα Μορτάγκουα, βουλευτής του αντιπολιτευτικού κόμματος «Αριστερό Μπλοκ». «Οι αποφάσεις που βασίζονται σε σκιερά κριτήρια, υπονομεύουν την εφαρμογή της δικαιοσύνης και την αξιοπιστία της στα μάτια τω ανθρώπων», ανέφερε χαρακτηριστικά. 

Μαρία Βε 

με πληροφορίες από Politico