Του Μιχάλη Ψύλου
Στα ναυπηγεία της Naval Group ,στην περιοχή Κοταντέν του Χερβούργου, στις ακτές της Νορμανδίας, κυριαρχεί ο θυμός. Η ακύρωση από την Αυστραλία της σύμβασης για την ναυπήγηση των 12 Γαλλικών υποβρυχίων πυροδοτεί -όπως είναι φυσικό-την οργή των 3.500 εργαζομένων. «Μεγάλη έκπληξη», προκάλεσε όμως η απόφαση της κυβέρνησης της Καμπέρα και στους 80 Αυστραλούς τεχνικούς που εργάζονταν μαζί με τους Γάλλους συναδέλφους τους , στη ναυπήγηση των υποβρυχίων. «Εκπλαγήκαμε από την καταγγελία της σύμβασης με τη Γαλλία, υπέρ της νέας συμφωνίας AUKUS με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μεγάλη Βρετανία», λέει στη Le Monde ένας Αυστραλός τεχνικός. Για μια «ακατανόητη απόφαση μετά από πέντε χρόνια σύμβασης», τονίζει ο τοπικός βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος La République en Marche (LRM) ,στο Χερβούργο, Στεφάν Τραβέρ. «Δεν είναι αυτός τρόπος να αντιμετωπίζονται σύμμαχοι , όπως η Γαλλία», προσθέτει.
Η οργή ξεχειλίζει άλλωστε στη Γαλλία. Για πρώτη φορά στην ιστορία ,ανακλήθηκαν για «διαβουλεύσεις», οι Γάλλοι πρεσβευτές στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Αυστραλία. «Το γεγονός ότι, για πρώτη φορά στην ιστορία των σχέσεων των ΗΠΑ με τη Γαλλία, ανακαλούμε για διαβουλεύσεις τον πρεσβευτή μας, είναι μια σοβαρή πολιτική πράξη που δείχνει την ένταση της σημερινής κρίσης μεταξύ των δύο χωρών μας και επίσης με την Αυστραλία», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν, μιλώντας το βράδυ του Σαββάτου στο France 2. «Υπάρχει υποκρισία, σοβαρή έλλειψη εμπιστοσύνης, υπάρχει ψέμα», πρόσθεσε. Ειρωνεύτηκε μάλιστα ο Ζαν Ιβ Λε Ντριάν τη Βρετανία, λέγοντας ότι «η ανάκληση του πρεσβευτή από το Λονδίνο κρίθηκε άσκοπη, γιατί γνωρίζουμε τον μόνιμο καιροσκοπισμό» των Βρετανών». Χαρακτήρισε δε, το Ηνωμένο Βασίλειο «ρεζέρβα» της τριμερούς πρωτοβουλίας.
Την οργή των Γάλλων πυροδοτούν ακόμη περισσότερο βρετανικά δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία η συμφωνία ΗΠΑ-Βρετανίας-Αυστραλίας δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία ,αλλά είχε συζητηθεί μυστικά στη διάρκεια της συνόδου κορυφής της G7, τον περασμένο Ιούνιο στην Κορνουάλη. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, αν και ήταν παρών στη σύνοδο, δεν ενημερώθηκε ότι η κυβέρνηση της Αυστραλίας ετοιμαζόταν να ακυρώσει τη διμερή σύμβαση για την προμήθεια των Γαλλικών ,συμβατικών υποβρυχίων, προκειμένου να αγοραστούν αντ’ αυτών ,πυρηνοκίνητα αμερικανικά .
Ρωγμές στο ΝΑΤΟ;
Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών ,προειδοποίησε ότι «αυτό που συνέβη» θα έχει επιπτώσεις στον καθορισμό της νέας στρατηγικής αντίληψης του ΝΑΤΟ, χωρίς πάντως να φτάσει στο σημείο να μιλήσει για αποχώρηση της Γαλλίας από το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο. «Όταν βλέπουμε τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών και τον Πρωθυπουργό της Αυστραλίας, συνοδευόμενο από τον Μπόρις Τζόνσον, να ανακοινώνουν με τόσο πανηγυρικό τρόπο τη λύση της σύμβασης και τις νέες δεσμεύσεις, υπάρχει λόγος να αναρωτιόμαστε για τη δύναμη της συμμαχίας του ΝΑΤΟ» δήλωσε ο Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν. Πρόσθεσε μάλιστα ότι «η μέθοδος του Μπάιντεν μοιάζει με αυτή του προκατόχου του Τραμπ, «χωρίς τα tweets ,αλλά με μια μορφή επίσημης δήλωσης που είναι μη αποδεκτή».
Το σίγουρο είναι πάντως ό,τι, όχι μόνο η Γαλλία, αλλά και η Ευρώπη συνολικά είναι ο μεγάλος ηττημένος από τη νέα ,τριμερή συμμαχία υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών. Η λύση της σύμβασης με τον γαλλικό όμιλο Naval Group ,δείχνει μια ολοένα και πιο έντονη αδιαφορία για την Ευρώπη ,από τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Το πιθανό πεδίο αντιπαράθεσης δεν είναι πλέον η Ευρώπη, όπως στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου, αλλά ο Ειρηνικός», γράφει η ιταλική επιθεώρηση Γεωπολιτικών ερευνών, Limes. «Πρέπει να αναρωτηθούμε για το ρόλο του ΝΑΤΟ στο εγγύς μέλλον. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο κύριος εταίρος της συμμαχίας, θα αγνοεί την Ευρώπη και τον Βόρειο Ατλαντικό, καθώς η Μόσχα δεν αποτελεί πλέον τον πυρήνα των ανησυχιών της Ουάσιγκτον. Η Ρωσία έχει χαμηλότερο ΑΕΠ από τον Καναδά ,ενώ η Κίνα είναι η δεύτερη οικονομική δύναμη στον κόσμο με περισσότερες δυνατότητες αντιπαράθεσης» γράφει το Ιταλικό περιοδικό και προσθέτει εύστοχα: «Οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να καταβάλουν σημαντικές προσπάθειες για να παραμείνουν στη γεωπολιτική αρένα. Η αφέλεια που έδειξαν μέχρι τώρα πολλοί Ευρωπαίοι στρέφεται εναντίον τους. Μπορεί να μην μας αρέσει ,αλλά η διεθνής σκηνή παραμένει ένας κόσμος αναρχίας όπου τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων, συγκρούονται».
Γεωπολιτική υποβάθμιση
Η λύση της σύμβασης για τα υποβρύχια ,δεν αποτελεί φυσικά μόνο οικονομικό πλήγμα για τη Γαλλία-οι απώλειες ξεπερνούν τα 50 δισεκατομμύρια ευρώ-αλλά συνιστά και «μαχαιριά» στις γεωπολιτικές φιλοδοξίες του Παρισιού στην περιοχή του Ινδικού-Ειρηνικού. Η Γαλλία θεωρεί τον εαυτό της ως μεγάλη δύναμη στον Ινδο-Ειρηνικό λόγω των υπερπόντιων εδαφών της, όπως η Νέα Καληδονία και η Γαλλική Πολυνησία . Ηταν άλλωστε, η πρώτη χώρα της ΕΕ που υιοθέτησε μια νέα στρατηγική για τον Ινδικό-Ειρηνικό το 2018 και στη συνέχεια προσπάθησε να πείσει τη Γερμανία και ολόκληρη την ΕΕ να ακολουθήσουν το παράδειγμά της. Το Παρίσι πάντως ,δεν μπορεί να κατανοήσει ότι η νέα συμφωνία ίδρυση του AUKUS δείχνει τις τάσεις της εποχής:
Πρώτα απ' όλα, ότι οι δεσμοί μεταξύ των αγγλοσαξονικών χωρών παραμένουν ισχυροί. Με το Brexit και την άνοδο του Τζο Μπάιντεν στην εξουσία, αρκετοί σχολιαστές θεώρησαν ότι οι δεσμοί μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και των Ηνωμένων Πολιτειών θα ήταν λιγότερο σημαντικοί. Αυτή η συμμαχία αποδεικνύει το αντίθετο.
Με το AUKUS, το Λονδίνο ενισχύει επίσης τις σχέσεις του με την Αυστραλία , Μια πολιτική που είναι σύμφωνη με την τάση ενίσχυσης των δεσμών μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και της Κοινοπολιτείας, ιδίως σε οικονομικό επίπεδο με την προτεινόμενη οικονομική και εμπορική συμφωνία CANZUK -από το ακρωνύμιο του Καναδά, της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου ,στο πλαίσιο των κανόνων που ίσχυαν στην πρώην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα.
Τρίτον, η νέα τριμερής συμμαχία υποκινείται από την άνοδο της ισχύος της Κίνας και τη βούληση των αγγλοσαξονικών χωρών να την αντιμετωπίσουν. Η Αυστραλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι χώρες του Ειρηνικού Ωκεανού, στον οποίο έχει μεταφερθεί πλέον το παγκόσμιο οικονομικό και γεωπολιτικό κέντρο βάρους. Όσον αφορά τους Βρετανούς, εκτός από τις χώρες της Κοινοπολιτείας, πρέπει να μην ξεχνάμε ότι το Χονγκ Κονγκ ήταν μέχρι το 1997 βρετανική αποικία! Αλλωστε , όπως είχε πει ο βρετανός πρωθυπουργός Λόρδος Πάλμερστον στα μέσα του 19ου αιώνα, «τα έθνη δεν έχουν σταθερούς φίλους ή εχθρούς, αλλά έχουν μόνο σταθερά συμφέροντα». Και κάθε ευρωπαϊκή χώρα πρέπει να αντιμετωπίζει αυτή τη λογική…
