Από την έντυπη έκδοση
Του Δημήτρη Τζάνα*
Ο Τζάρεντ Ντάιαμοντ, συγγραφέας της «Κατάρρευσης» και των «Εθνών σε αναταραχή», μνημονεύει τέσσερις λόγους εξαιτίας των οποίων μία κοινωνία μπορεί να καταστραφεί: α) Είτε επειδή δεν μπόρεσε να προβλέψει το μεγάλο πρόβλημα που ερχόταν, β) είτε επειδή δεν μπόρεσε να κατανοήσει το πρόβλημα όταν εκδηλώθηκε, γ) είτε επειδή, όταν τελικά το κατανόησε, δεν προσπάθησε σοβαρά να το αντιμετωπίσει, δ) είτε, τέλος, επειδή όταν αγωνίστηκε να το αντιμετωπίσει, αποδείχτηκε ότι δεν διέθετε τις απαιτούμενες δυνάμεις για να τα καταφέρει. Επεκτείνοντας το σκεπτικό του συγγραφέα, μια οικονομία που δεν έχει τις απαιτούμενες δυνάμεις δεν θα πετύχει τη μονιμότερη είσοδό της σε αναπτυξιακή τροχιά μακράς πνοής ακόμα κι αν έχει τον κατάλληλο σχεδιασμό για τον σκοπό αυτό.
Η περίπτωση της ελληνικής οικονομίας ταιριάζει με τις παραπάνω επισημάνσεις. Αν, λοιπόν, επιθυμούμε να συνεχιστεί η εκρηκτική ανάπτυξη κατά 16,2% του ΑΕΠ το δεύτερο τρίμηνο του 2021 σε σχέση με το περσινό, με ελπιδοφόρες επιδόσεις για τις επενδύσεις και τις εξαγωγές, πρέπει να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες προϋποθέσεις. Προϋποθέσεις οι οποίες αφορούν τις μεταρρυθμίσεις που θα ξεκλειδώσουν τη δόση των 3,5 δισ. ευρώ για να αρχίσει η εκταμίευση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης. Όπως της αναγκαίας κωδικοποίησης και απλούστευσης της διάσπαρτης φορολογικής νομοθεσίας, που κατά γενική ομολογία αποτελεί σοβαρό αντικίνητρο για την ανάληψη οικονομικών δραστηριοτήτων αλλά και για την αποτελεσματική λειτουργία των ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους. Αλλά και του καθορισμού νέων κτηρίων ως επιλέξιμων για να στεγάσουν τα δικαστήρια σε ολόκληρη τη χώρα, με στόχο τη βελτίωση της εξαιρετικά χαμηλής αποτελεσματικότητας του συστήματος απονομής δικαιοσύνης. Δρομολόγηση των διαδικασιών για την απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων που οφείλουν να κατανεμηθούν για την υλοποίηση μεγάλου αριθμού έργων. Έργα τα οποία πρέπει να ολοκληρωθούν σε συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο ώστε να γίνει δυνατή η απορρόφηση των ευρωπαϊκών πόρων.
Η διασφάλιση μιας μακρόχρονης πορείας υψηλών ρυθμών ανάπτυξης είναι δυσχερέστατος στόχος και απαιτεί πολλές προϋποθέσεις: ανάμεσά τους κυβερνητική σταθερότητα, φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον, ήρεμο διεθνές περιβάλλον, αποτελεσματικό σχεδιασμό με τη συμμετοχή του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και προσήλωση στους στόχους. Σημαντικό μέρος αυτών των προϋποθέσεων πρέπει να υλοποιηθούν από κατάλληλους managers. Δεν είναι επομένως καθόλου τυχαίο ότι ανάμεσα στα 15 επαγγέλματα του μέλλοντος, τα περισσότερα των οποίων σχετίζονται με τον αντίκτυπο των τεχνολογιών της 4ης βιομηχανικής επανάστασης και των επιπτώσεων της πανδημίας, περιλαμβάνεται και το επάγγελμα του project manager. Τι κάνει ο project manager; Συντονίζει ανθρώπους και διαδικασίες ώστε να διασφαλίζεται ότι τα έργα θα παραδοθούν εγκαίρως και με τα επιθυμητά αποτελέσματα. Τα καθήκοντά του περιλαμβάνουν την ανάπτυξη λεπτομερών σχεδίων έργων αλλά και την εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων στο πλαίσιο των ορίων του προϋπολογισμού τους. Στα προσόντα ενός κατάλληλου project manager περιλαμβάνονται οι επιχειρηματικές δεξιότητες, η διαχειριστική ικανότητα, η δυνατότητα κατάρτισης προϋπολογισμών, επικοινωνιακές δεξιότητες ώστε να διαχειρίζεται με άνεση παράλληλα πολλές εργασίες, το ομαδικό πνεύμα και η ικανότητα ανάλυσης ώστε να δίνονται γρήγορες και σωστές λύσεις στα διάφορα προβλήματα. Πρόκειται για άτομα με αυξημένα προσόντα, με αυξημένη αυτοπεποίθηση και την επιθυμία για την ανάληψη ευθυνών. Συγκεντρωμένοι πάντα στους στόχους τους, αφοσιωμένοι στη δουλειά τους για την οποία διαθέτουν το μεγαλύτερο μέρος του ημερήσιου χρόνου τους με τις ανάλογες θυσίες που αποδέχονται ότι θα υποστούν από την έλλειψη αρκετού ελεύθερου χρόνου.
Κατά γενική ομολογία οι αποτελεσματικοί project managers είναι λίγοι στη χώρα μας. Ο ιδιωτικός τομέας έχει σεβαστό αριθμό τέτοιων προσώπων, καθώς είναι διατεθειμένος να προσφέρει ικανοποιητικές αμοιβές για να τους προσελκύσει. Ωστόσο οι υψηλές φορολογικές επιβαρύνσεις έχουν οδηγήσει αρκετούς σε αναζήτηση επαγγελματικής απασχόλησης σε άλλες χώρες. Την ίδια ώρα, πρόσφατα διαβάσαμε για το μπόνους των 750 εκατ. δολαρίων που θα λάβει ο Τιμ Κουκ της Apple, ο οποίος έχει οδηγήσει την κεφαλαιοποίηση της εταιρείας στα 2,1 τρισ. δολάρια κατά τη δεκαετή παραμονή του στη θέση του διευθύνοντος συμβούλου, αλλά και του Τζέιμι Ντάιμον της J.P. Morgan προς τον οποίο προσφέρεται μπόνους 49 εκατ. δολαρίων για να παραμείνει στο τιμόνι της εταιρείας τα επόμενα χρόνια. Ακραίες περιπτώσεις ως προς το ύψος των παροχών, αλλά ενδεικτικές της φιλοσοφίας που επικρατεί στις ΗΠΑ για τις αμοιβές πετυχημένων project managers.
Αν, όμως, έχει έτσι η κατάσταση στον ιδιωτικό τομέα, οι προβλεπόμενες αμοιβές στον δημόσιο τομέα είναι απολύτως αποθαρρυντικές για την ανάληψη σημαντικών έργων από πετυχημένους project managers. Η ανάθεση του ρόλου του project manager στον Σταύρο Μπένο για τον συντονισμό των ενεργειών που απαιτούνται για την αποκατάσταση των καταστροφών στη Βόρεια Εύβοια συνιστά μάλλον μια εξαίρεση, καθώς ελάχιστοι με τη δική του εμπειρία είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν τέτοια έργα με τα υφιστάμενα δεδομένα αμοιβών του Δημοσίου. Είναι επομένως αναγκαίο να επαναπροσδιοριστεί το πλαίσιο αμοιβών στον δημόσιο τομέα για να ενθαρρυνθεί η προσέλευση ικανού αριθμού στελεχών, ώστε να αναληφθούν τα πολλαπλά projects που πρέπει να επιτελεστούν από κατάλληλα άτομα, αν πράγματι επιθυμούμε να συνεχιστεί η ανάπτυξη στη χώρα μας.
* Ο κ. Τζάνας είναι οικονομολόγος
