Για τρίτη χρονιά το νησί των Ιπποτών θα πλημμυρίσει από τζαζ μελωδίες, από τις 30 έως τις 31 Αυγούστου, στο πλαίσιο του Rhodes & South Aegean International Jazz Festival, της μεγάλης γιορτής που αποδεικνύει ότι η μουσική μόνο να ενώσει μπορεί τους ανθρώπους.
Μιλήσαμε με τον πρωτεργάτη αυτής της πρωτοβουλίας και καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ, τον διεθνούς φήμης σαξοφωνίστα, συνθέτη και εκπαιδευτικό ερευνητή Δημήτρη Βασιλάκη.
Φέτος, είναι η τρίτη χρονιά που διοργανώνεται το Φεστιβάλ Jazz της Ρόδου. Ως καλλιτεχνικός διευθυντής, ποιο είναι το αποτύπωμα που θέλετε να αφήσετε στο κοινό;
«Με αυτόν το τίτλο διοργάνωσα το Φεστιβάλ σε συνεργασία με τον ΔΟΠΑΡ από το 2015. Από το 2018, μετά την παρουσίαση που έκανα στον ΟΗΕ του “Jazz Democracy Forum” από πρόσκληση του ΥΠΕΞ και αιγίδα του ΥΠΠΟΑ και ΕΚΠΑ αναβαθμίστηκε το Φεστιβάλ στον σημερινό του τίτλο: Rhodes & South Aegean International Jazz Festival. Το 2019, ξεκίνησε και η αδελφοποίηση με το Bodrum & Ankara Jazz Festivals της Τουρκίας με τον κοινό μας τίτλο “Jazz Across the Water”, με στόχο να αναδείξει πως η τζαζ μουσική είναι οικουμενική και μπορεί να συμβάλλει στην ειρήνη και συνεργασία λαών και πολιτισμών, μέσω της κοινής αυτής γλώσσας και έκφρασης.
Θέλουμε να αναδείξουμε εκτός από σημαντικούς καλεσμένους από το εξωτερικό, μουσικούς από την Ρόδο, το Αιγαίο, τα μουσικά σχολεία, το ΕΚΠΑ και τα Ελληνικά Πανεπιστήμια, θεματικές όπως η φωνή των γυναικών στην τζαζ, και να ταξιδέψουμε jazz across the water σε όλες τις ακτές της Μεσογείου».
Τι δυσκολίες αντιμετωπίσατε; «Κυρίως στον οργανωτικό τομέα. Όταν υπάρχει υποχρηματοδότηση και οι εγκρίσεις έρχονται τελευταία στιγμή είναι δύσκολο να προγραμματίσεις σωστά την παρουσίαση ενός τέτοιου Φεστιβάλ».
Τι σημαίνει για εσάς η Jazz; Είναι συνηθισμένο το ελληνικό κοινό σε τέτοιο είδους ακούσματα;
«Είναι μια παγκόσμια γλώσσα, μια οικουμενική και βαθιά δημοκρατική μορφή τέχνης όπως ανέφερα και στον ΟΗΕ, το 2018, για τη διεθνή μέρα της τζαζ.
Επίσης, είναι ένα πολύ ενδιαφέρον πεδίο και για έρευνα πάνω στην τεχνητή νοημοσύνη, καθώς ο αυτοσχεδιασμός είναι μια μοναδική διεργασία που γίνεται σε πραγματικό χρόνο πάνω στην σκηνή κάτι σαν ελεύθερη πρόζα ή stand up ενός ηθοποιού. Στην έρευνα που κάνω στο ΕΚΠΑ -διδάσκω ως ερευνητής στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα της τζαζ με νέες τεχνολογίες, σε συνεργασία με το Georgia Tech της Ατλάντα ΗΠΑ-, αναλύουμε τους αυτοσχεδιασμούς μεγάλων μουσικών της τζαζ, αναδεικνύοντας την αφηγηματική φύση και την πολυπλοκότητα της έκφρασής της, ενώ με τις εξελίξεις στη ρομποτική ίσως δούμε σύντομα την αλληλεπίδραση μηχανής και ανθρώπου πάνω στην σκηνή. Η έρευνα αποσκοπεί στη δημιουργία βάσης δεδομένων για εκπαιδευτικούς σκοπούς, αλλά και στη συνειδητοποίηση των διεργασιών που γίνονται στον αυτοσχεδιασμό, αγγίζοντας τα πεδία της έμπνευσης και δημιουργικότητας.
Οι Έλληνες σαν λαός έχουν εξαιρετικούς αυτοσχεδιαστές στη δημοτική μουσική, έχοντας κοινά πεδία έκφρασης με τα Βαλκάνια και την Ανατολή. Αυτοί οι λαοί είναι αρκετά συνηθισμένοι στο είδος της τζαζ και το αναπτύσσουν συντεταγμένα. Στη χώρα μας, εντοπίζω ένα γενικότερο έλλειμα παιδείας. Είναι κάπως σαν να απαντάς στην ερώτηση: πού τραγουδάς…ή στην δήλωση: είσαι πολύ τζαζ…».
Μιας και είστε και ο ίδιος ένας από τους πιο καταξιωμένους σαξοφωνίστες της χώρας μας, πώς βλέπετε την πορεία μας με τον κορωνοϊό; Πώς θα ανταποκριθούν στο Φεστιβάλ και οι τουρίστες αλλά και οι Έλληνες; «Έχουμε θερμό κοινό στη Ρόδο και Έλληνες και τουρίστες. Επίσης, έρχονται αρκετοί και από Bodrum. Με τον κορωνοϊό θα τηρήσουμε όλα τα πρωτόκολλα και τις οδηγίες από τους κρατικούς φορείς και ελπίζω ότι με τη συνειδητοποίηση της συλλογικής ευθύνης του καθενός μας και τους εμβολιασμούς θα το ξεπεράσουμε. Σαν λαός, κάποτε θέσαμε τις βάσεις της επιστήμης και της φιλοσοφίας, είχαμε έναν Ιπποκράτη, έναν Ασκληπιό μην το ξεχνάμε».
Στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ υπάρχουν και Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες. Τι προσβλέπετε από τη μίξη αυτή; «Θα έρθουν σε επαφή νεότεροι μουσικοί και σπουδαστές με μεγάλα ονόματα της διεθνούς τζαζ σκηνής όπως ο σαξοφωνίστας Jean Toussaint που έχει παίξει με Art Blakey & the Jazz messengers, ενώ χαίρομαι πολύ για τη νέα γενιά των Ελλήνων μουσικών της τζαζ από το ΕΚΠΑ, το Ιόνιο και τα μουσικά Σχολεία.
O Jean είναι δάσκαλος του γιου μου, επίσης, σαξοφωνίστα, Νέστορα Βασιλάκη, και του Jacob Klimiuk, Πολωνού κιθαρίστα που σπουδάζουν στο Guildhall School of Music & Drama στο Λονδίνο. Άλλωστε αυτός είναι και ένας άλλος στόχος: η συνεργασία με εκπαιδευτικά ιδρύματα Ελλάδας και εξωτερικού.
Έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε μουσικούς από πολλά κράτη όπως ΗΠΑ, Βρετανία, Πολωνία, Νορβηγία, Τουρκία, Γαλλία, Γερμανία, ενώ η Νορβηγική Πρεσβεία και το Υπουργείο Πολιτισμού τους στηρίζουν τη συμμετοχή του Espen Berg Trio».
Μιλήστε μας λίγο για την αδελφοποίηση του Φεστιβάλ με την πόλη του Μπόντρουμ της Τουρκίας. Πιστεύετε ότι η τέχνη μπορεί να απαλύνει τις όποιες πολιτικές διαφορές; «Μου έχει κάνει μεγάλη εντύπωση, ήδη από το 2000, πόσο ανεπτυγμένη είναι η τζαζ σε επίπεδο Φεστιβάλ και εκπαίδευσης, όχι μόνο σε προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και σε χώρες όπως η Βόρεια Μακεδονία, η Βουλγαρία ή και η Τουρκία, που στα πλαίσια της αδελφοποίησης μάς φιλοξένησε εξαιρετικά με σεβασμό και γνώση για το είδος και τη μουσική των καλλιτεχνών του Φεστιβάλ μας. Οι επίσημες αρχές τους ήταν πάντα κοντά στις εκδηλώσεις και στην Ρόδο και στο Bodrum.
Θυμάμαι ιδιαίτερα να κάνουμε πρόβα ήχου στο Bodrum και να σταματάμε στον ήχο του μουεζίνη! Συνεχίσαμε δοκιμάζοντας κάποιους από τους δρόμους που πάταγε με τη φωνή του…
Η μουσική, ειδικά η τζαζ, έχει αυτήν τη δύναμη να ενώνει και να εντάσσει εθνικές επιρροές. Το θέμα είναι να μπορεί και η πολιτική να λειτουργήσει με μια παρόμοια ατζέντα.
Στον ΟΗΕ είχα τελειώσει την ομιλία μου για τη δημοκρατία της τζαζ με το ότι ουσιαστικά είμαστε όλοι θαυμαστές δομές που διαπραγματεύονται. Μήπως να το σκεφτούμε αυτό για να διατηρήσουμε τον όμορφο πλανήτη υγιή;».
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
