«Μόνο, ίσως, ο Milan Kundera –ο συγγραφέας της "Αβάσταχτης ελαφρότητας του είναι"- θα μπορούσε να βρει το σωστό λεξιλόγιο για να προσδιορίσει τη Διακήρυξη του Βερολίνου για τα 50 χρόνια της Ευρώπης. Μια Διακήρυξη χωρίς ψυχή, χωρίς πάθος, αποκαλυπτική των υφισταμένων δυσκολιών μέσα στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ενωση... Βέβαια, το κείμενο που ετοίμασε η οικοδέσποινα Angela Merkel δεν στερείται ενθουσιασμού, όταν αναφέρεται στο παρελθόν. Αλλά η πρόκληση –μετά από μια σχεδόν διετή παράλυση που επιβλήθηκε από τη γαλλική και την ολλανδική απόρριψη της Συνταγματικής Συνθήκης- ήταν η Ευρώπη να αρχίσει να κοιτάζει το μέλλον...
Ωστόσο, η Γερμανίδα Καγκελάριος αξίζει κάθε έπαινο, γιατί κατάφερε να επικαλεστεί με επιτυχία μια "ανανεωμένη κοινή βάση", έστω και ασαφή, που θα πρέπει να αξιοποιηθεί αρκούντως πριν από τις ευρωεκλογές του 2009.
Χρειάζεται, επομένως, μια επιδέξια στρατηγική (μιας και λίγοι προσυπέγραψαν αυτές τις γενικότητες και ελάχιστοι δεσμεύτηκαν), προκειμένου να επιτευχθεί ό,τι είναι δυνατόν μέσα στους προσεχείς μήνες. Κρίσιμη και αποφασιστική θεωρείται η Σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Ιούνιο, η οποία θα κληθεί να διαχειριστεί την επικίνδυνη φάση μιας νέας Διακυβερνητικής Διάσκεψης κατά τρόπο ώστε να είναι σε θέση να πει στους εκλογείς για ποιο πράγμα θα κληθούν στις κάλπες τον Ιούνιο του 2009.
Η ίδια η Angela Merkel προειδοποίησε ότι δεν θα αλλάξει την εργασιακή της μέθοδο και ότι η γερμανική Προεδρία θα αναζητήσει τρόπους για την επίτευξη συναίνεσης μέσω διμερών επαφών.
Για πάρα πολλούς λόγους –που έχουν ασφαλώς να κάνουν και με το μεγάλο και ριψοκίνδυνο κύμα της διεύρυνσης του 2004, το οποίο προηγήθηκε της θεσμικής αναδιοργάνωσης της Ενωσης, που συνεχίζει να βρίσκεται σε εκκρεμότητα- οι "27" θυμίζουν σήμερα αυτό που έχει πει ο Τσου Εν Λάι για τους Αμερικανούς και τους Σοβιετικούς στα χρόνια της πρώτης περιόδου της ύφεσης: "Κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι, αλλά δεν κάνουν τα ίδια όνειρα". Και όντως: Οι Βρετανοί, μαζί με άλλους, δεν πιστεύουν στο σχέδιο της πολιτικής Ευρώπης που ενέπνευσε τα έξι ιδρυτικά μέλη. Στην Πολωνία και σε άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, ο εθνικισμός δεν εξαλείφθηκε ακόμη. Ο γηραιός γαλλο-γερμανικός άξονας διέρχεται πολυετή κρίση και τώρα περιμένει με αγωνία τις επικείμενες γαλλικές προεδρικές εκλογές. Σοβαρά εμπόδια εγείρει ακόμη και η Ολλανδία.
Για να βγει, λοιπόν, από τη χειμερία νάρκη της, χωρίς να καταπέσει στον αποθαρρυντικό ελάχιστο κοινό παρονομαστή του Βερολίνου, η Ευρώπη χρειάζεται έναν "κόκκο δημιουργικής τρέλας". Είναι πολλά τα "τείχη", μέσα στην ίδια την Ενωση, που "μπλοκάρουν" τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων: Δεν είναι λίγοι εκείνοι που αρνούνται τη διεύρυνση των τομέων, στους οποίους θα λαμβάνονται οι αποφάσεις κατά πλειοψηφία. Επιπλέον, μεταξύ των μελών υφίστανται θεμελιώδεις διαφωνίες όσον αφορά στη φορολογική και την κοινωνική πολιτική, τη μελλοντική διεύρυνση, τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας, τον χειρισμό πλείστων όσων θεμάτων διεθνούς πολιτικής.
Στην πραγματικότητα, μία ομόφωνη συναίνεση για μια νέα Συνθήκη (η λέξη "Σύνταγμα" δεν χρησιμοποιείται πια) δεν μπορεί να οδηγήσει παρά σε μία "μίνιμουμ συμφωνία", όπως αυτή που επιτεύχθηκε χθες με τη Διακήρυξη του Βερολίνου...».
CORRIERE DELLA SERA, του δημοσιογράφου Franco Venturiniella
