Δεν είναι καθόλου ανώδυνο να αναστέλλεται στην Τύνιδα η λειτουργία ενός εκλεγμένου κοινοβουλίου και να διατάσσεται ο στρατός να το περικυκλώνει. Το σύμβολο είναι κάτι παραπάνω από ισχυρό. Η Τυνησία, πρωτοπόρος των αραβικών ανοίξεων του 2011, αποτελεί ένα παράδειγμα, ένα μοντέλο, αναφέρει ο Φρεντερίκ Μπομπέν αρθρογράφος της Monde και συνεχίζει:

Το πραξικόπημα του προέδρου Καϊς Σαϊέντ, στο όνομα ενός «επικείμενου κινδύνου» εναντίον των εθνικών θεσμών, έχει συμβολικό φορτίο και πέρα από τα σύνορα της χώρας. Αν η «άνοιξη» εκτροχιάζεται στο ίδιο το λίκνο της, πώς να διατηρηθεί η ελπίδα της δημοκρατίας σε άλλες αραβο-μουσουλμανικές χώρες όπου τα αυταρχικά καθεστώτα ξαναπαίρνουν κεφάλι;

Όταν την περασμένη άνοιξη έγινε ο απολογισμός της δεκαετίας που έχει περάσει από τις εξεγέρσεις, η απαισιοδοξία ήταν έκδηλη.

Στη Συρία, η τυραννία του Ασαντ παρέμεινε, ύστερα από έναν πόλεμο πρωτοφανούς βιαιότητας. Στη Λιβύη, οι επαναστάτες που νίκησαν τον Καντάφι παρέδωσαν τη χώρα στον διαμελισμό και το χάος. Στην Αίγυπτο, ο στρατηγός Σίσι ανέτρεψε με πραξικόπημα έναν (εκλεγμένο) πρόεδρο που προερχόταν από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Στο Μαρόκο, οι ψευδαισθήσεις που είχαν δημιουργηθεί από το «κίνημα της 20ής Φεβρουαρίου» (2011) διαλύθηκαν από τη διολίσθηση της μοναρχίας στον αυταρχισμό. Οσο για την Αλγερία, που είχε μείνει έξω από τον περιφερειακό σεισμό του 2011, βιώνει κι αυτή με τη σειρά της την αποκατάσταση του κατασταλτικού συστήματος.

Εμενε η μικρή Τυνησία, μια μεταρρυθμιστική νησίδα που αντιστεκόταν στο στερεότυπο ότι η δημοκρατία είναι αδύνατη στη γη του ισλάμ και ότι ο αυταρχισμός είναι η μοίρα των αραβικών λαών. Και τώρα; Πώς οι δημοκράτες της περιοχής θα βρουν κάποια ενθάρρυνση από την «τυνησιακή εξαίρεση», όταν ο πρόεδρος επιβάλλει καθεστώς έκτακτης ανάγκης, με όλες τις απειλές που έχει κάτι τέτοιο για τις δημόσιες ελευθερίες; Η χαριστική βολή στο κύμα των «αραβικών ανοίξεων» θα έρθει από τον πρωτοπόρο; Το λίκνο αυτής της ελπίδας θα μετατραπεί στον τάφο της;

Προτού αναγγείλουμε αυτή τη χαριστική βολή, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας δύο πράγματα. Πρώτον, ότι το «πραξικόπημα» του Καϊς Σαϊέντ έγινε δεκτό με πανηγυρισμούς στους δρόμους της Τύνιδας. Ο πληθυσμός δεν άντεχε άλλο το δηλητηριώδες στάτους κβο, την παράλυση των θεσμών, την εκτός ελέγχου υγειονομική κρίση, την καλπάζουσα διαφθορά, την αποσύνθεση του Κράτους, την επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων.

Αν η δημοκρατία διαφθείρει την εξουσία και κάνει τον πληθυσμό πιο φτωχό, τι τη χρειαζόμαστε; Στρεφόμενος εναντίον του ισλαμικού κόμματος Ennahda, ο πρόεδρος στράφηκε εναντίον ενός κόμματος που έλαβε μέρος σε όλους τους κυβερνητικούς συνασπισμούς μετά το 2011 και κατά συνέπεια, ορθά ή λανθασμένα, κατηγορείται για όλα τα δεινά.

Η δεύτερη πραγματικότητα είναι ότι ο Σαϊέντ αποτελεί ένα ιδιαίτερο πολιτικό φαινόμενο, που δεν μπορεί να συγκριθεί με τις κλασικές φιγούρες του τοπικού αυταρχισμού, οι οποίες συνήθως προέρχονται από τις τάξεις του στρατού ή της αστυνομίας. Καθηγητής συνταγματικού δικαίου, εντάσσεται στο πνεύμα της εξέγερσης του 2011, όσο κι αν δεν διάκειται πολύ φιλικά προς την αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Προτιμά μια άμεση δημοκρατία, όπου η νομιμότητα απορρέει από τις τοπικές εξουσίες και όχι από τα εθνικά κόμματα.

Αλλάζει αυτό κάτι ουσιαστικά τη στιγμή που ο στρατός παίρνει θέση στα όργανα του κράτους; Πολλοί αναλυτές θέλουν να πιστεύουν ότι δεν έχουν ακόμη κριθεί τα πάντα. «Βρισκόμαστε σε μια μικρή προσωρινή δικτατορία, ας ελπίσουμε να μη γίνει μια μεγάλη μόνιμη δικτατορία», λέει ο πολιτειολόγος Χαμάντι Ρεντισί. «Ισως να βλέπουμε τον τελευταίο σπαραγμό μιας δημοκρατικής ιδέας που πεθαίνει στον αραβικό κόσμο.»