Στις αυλές των δημοτικών σχολείων στην Τουρκία, οι μαθητές ντυμένοι ομοιόμορφα με στολές, πριν καν επαναλάβουν την καθημερινή υπόσχεση για σκληρή δουλειά, τραγουδούν εν χορώ ότι «ευτυχισμένος είναι αυτός που λέει ότι είναι Τούρκος»,

Αμέσως μετά μπαίνουν στις σχολικές αίθουσες, περνώντας μπροστά από δύο επιγραφές: μία που λέει ότι πρώτιστο καθήκον τους είναι να υπερασπίζονται την Τουρκία και μία άλλη με τον εθνικό ύμνο της χώρας.

Στα γυμνάσια, έχουν εβδομαδιαίο μάθημα από αξιωματικούς για τα στρατιωτικά ανδραγαθήματα, ενώ στα βιβλία τους μαθαίνουν ότι οι ευρωπαϊκές δυνάμεις έχουν βλέψεις στην Ανατολία και ότι η γεωγραφία κάνει την Τουρκία ευάλωτη «σε όλα τα είδη των απειλών από το εξωτερικό και το εσωτερικό».

Τα βιβλία, τα οποία διανθίζονται από ρητά του Κεμάλ Αττατούρκ, υπενθυμίζουν συχνά το ρητό «Πατρίδα, είμαστε όλοι μία θυσία για σένα».

Το θέμα της αλλαγής στα σχολικά βιβλία ήλθε στο προσκήνιο μετά τη δολοφονία του αρμένιου δημοσιογράφου Χραντ Ντινκ, η οποία αποδόθηκε σε υπερεθνικιστικά κίνητρα και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η Τουρκία βλέπει πλέον το θέμα πιο σοβαρά.

Εκτιμάται ότι στην έξαρση του εθνικισμού, εφέτος που η χρονιά είναι εκλογική, συνεισέφεραν και οι πολιτικές διαφωνίες με την Ε.Ε., αλλά πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι ο σπόρος του εθνικισμού φυτεύεται στα σχολεία.

«Στα νεοϊδρυθέντα έθνη, όπως το δικό μας, η εκπαίδευση είναι ένας αποτελεσματικός πολιτικός μοχλός, αλλά τις τελευταίες δεκαετίες, αυτή η λογική αντί να χαλαρώνει, συνεχίζεται», δηλώνει ο Ζίγια Σελτσούκ, καθηγητής πανεπιστημίου και πρώην επικεφαλής του Κυβερνητικού Εκπαιδευτικού Συμβουλίου.

Οι εκπαιδευτικοί λένε ότι το νέο αναλυτικό πρόγραμμα κάνει τους σπουδαστές πιο ενεργούς και μειώνει την παραδοσιακή μηχανική αποστήθιση, αλλά προσθέτουν ότι η έμφαση στον εθνικισμό παραμένει και δηλώνουν ότι αισθάνονται πίεση να μην αποκλίνουν από την επίσημη γραμμή στις τάξεις.

«Αν παρουσιάζεις επιχειρήματα που είναι αντίθετα από τα κατεστημένα επιχειρήματα, είναι πιθανόν να δεχτείς αρνητικές αντιδράσεις από μαθητές, από άλλους δασκάλους, από διευθυντές», δήλωσε ένας δάσκαλος που διατήρησε την ανωνυμία του ενώ ένας συνάδελφος του γελώντας είπε ότι εάν επικρίνεις τον ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας Κεμάλ Ατατούρκ, θα υπάρξει παρέμβαση εισαγγελέα «γιατί προκαλείται σύγχυση στους νέους».

Χαρακτηριστικό είναι ότι σε ό,τι αφορά στη γενοκτονία των Αρμενίων που έχει αναγνωριστεί από πολλές χώρες, το βιβλίο του 2005 γράφει ότι «οι Αρμένιοι διέπραξαν γενοκτονία στην Ανατολική Ανατολία».

«Από τη μία λέμε ότι θέλουμε να μπούμε στην Ευρώπη, αλλά από την άλλη ενθαρρύνουμε το αίσθημα ότι γύρω μας υπάρχουν εχθροί», λέει η δασκάλα Αισέ Πάνους.

Reuters, AΠΕ-ΜΠΕ