Του Γιώργου Χατζηλίδη
[email protected]

Μεγάλες δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης, με αιχμή τα τρόφιμα, έχουν οι εξαγωγές στη Βόρεια Ελλάδα και δη στην Κεντρική Μακεδονία, η οποία παραμένει κυρίαρχη δύναμη του κλάδου των τροφίμων στη χώρα μας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τρόφιμα στην Κεντρική Μακεδονία, βάσει των τελευταίων διαθέσιμων στοιχείων για το 2019 (πηγή Ινστιτούτο Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών ΣΕΒΕ), έχουν μερίδιο 30,1% επί του συνόλου των εξαγωγών της εν λόγω Περιφέρειας, όταν στην Αττική, τη μεγαλύτερη εξαγωγική Περιφέρεια της χώρας, έχουν μερίδιο μόλις 5,9%.

Σε απόλυτους αριθμούς, οι εξαγωγές τροφίμων της Κεντρικής Μακεδονίας πλησιάζουν το 1,6 δισ. ευρώ και είναι μεγαλύτερες κατά 60% από τις εξαγωγές τροφίμων της Αττικής, που φθάνουν το 1 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα υψηλή είναι η συμμετοχή των τροφίμων στις εξαγωγές και των άλλων Περιφερειών της Β. Ελλάδας, καθώς στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη το μερίδιό τους φθάνει στο 21,2%, στη Δυτική Μακεδονία στο 20%, ενώ στην Ήπειρο εκτινάσσονται στο 72,9% του συνόλου των εξαγωγών της συγκεκριμένης Περιφέρειας.

Συνολικά στη Βόρεια Ελλάδα, δηλαδή στις Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας, Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου, τα τρόφιμα έχουν μερίδιο 30,6% επί του συνόλου των εξαγωγών, φθάνοντας τα 2,1 δισ. ευρώ, αριθμός αυξημένος κατά 27% σε σχέση με πέντε χρόνια πριν. Θεωρείται, μάλιστα, βέβαιο ότι τα τρόφιμα της Βόρειας Ελλάδας έχουν σημαντική συμμετοχή -αν όχι την πιο σημαντική- στην αύξηση κατά 10% που σημείωσαν οι εξαγωγές των τροφίμων της χώρας στην πανδημική χρονιά του 2020.

Τα «γερά χαρτιά» ανά Περιφέρεια

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν και τα «γερά χαρτιά» κάθε Περιφέρειας, όπως προκύπτουν από τις επιμέρους κατηγορίες τροφίμων που βρίσκονται στις πρώτες θέσεις των διεθνών πωλήσεων, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΕΕΣ του ΣΕΒΕ. Αναλυτικότερα, στην Κεντρική Μακεδονία τα Παρασκευάσματα Λαχανικών και Φρούτων έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο στις εξαγωγές τροφίμων με 32,5%, ακολουθούμενα από τους Καρπούς και Νωπά Φρούτα με 24,7% και τα Γαλακτοκομικά με 12,3%.

Στην Ανατολική Μακεδονία - Θράκη οι Καρποί και τα Νωπά Φρούτα είναι στην πρώτη θέση, με μεγάλη απόσταση από τη δεύτερη κατηγορία, έχοντας μερίδιο 35,8% - ακολουθούν τα Παρασκευάσματα Λαχανικών και Φρούτων με 9,9% και τα Γαλακτοκομικά με 8,0%. Στη Δυτική Μακεδονία παρατηρείται μεγαλύτερη ισορροπία στις κατηγορίες που βρίσκονται στις πρώτες θέσεις, καθώς τα Νωπά Φρούτα έχουν μερίδιο 21,8% στις εξαγωγές τροφίμων της Περιφέρειας, τα Παρασκευάσματα με βάση τα Δημητριακά με 21,2% και τα Λίπη - Έλαια με 17,4%.

Στην Ήπειρο, τέλος, η κατηγορία Ψάρια, Όστρακα και Μαλάκια έχει μακράν τη μεγαλύτερη συμβολή στις εξαγωγές τροφίμων της Περιφέρειας με 38,0%, ακολουθούν τα Γαλακτοκομικά με 23,8%, τα Νωπά Φρούτα με 17,5%, ενώ αξιοσημείωτη είναι και η παρουσία των Κρεάτων με μερίδιο 11,3%.

Η εξαγωγική δυναμική τόσο του πρωτογενούς τομέα όσο και της μεταποίησης τροφίμων στη Βόρεια Ελλάδα είναι αυταπόδεικτη, ωστόσο παρουσιάζονται μεγάλα περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης, καθώς υπάρχουν ευρωπαϊκές αγορές, όπως η Γαλλία και η Ολλανδία, καθώς και Τρίτες Χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ιαπωνία, όπου η παρουσία τους είναι είτε ισχνή είτε περιορισμένη. Το βασικό στοίχημα που πρέπει να κερδίσουν τα βορειοελλαδικά τρόφιμα είναι στο επίπεδο του μάρκετινγκ, της πιστοποίησης και της συσκευασίας, ώστε να καρπωθούν τη μεγάλη προστιθέμενη και εν πολλοίς κρυμμένη αξία που έχουν δεδομένης της αυξανόμενης ζήτησης διεθνώς για υγιεινή και μεσογειακή διατροφή.

Η πορεία ανά Περιφέρεια των άλλων εξαγωγικών κλάδων

Συνολικά, οι εξαγωγές στη Βόρεια Ελλάδα, στο δεύτερο μισό της βαθιάς οικονομικής κρίσης, δηλαδή μεταξύ 2015-2019, αυξήθηκαν κατά 24,1%, φθάνοντας τα 6,8 δισ. ευρώ, ενώ χωρίς τα πετρελαιοειδή η αύξησή τους είναι ελαφρά μεγαλύτερη, κατά 26,4%, στα 5,9 δισ. ευρώ. Ανά Περιφέρεια, στην Κεντρική Μακεδονία, μετά τα τρόφιμα, υψηλό μερίδιο στις εξαγωγές έχουν τα πετρελαιοειδή με 15,7%, η Κλωστοϋφαντουργία - Ένδυση με 14,1% και τα Χημικά - Πλαστικά με 10,7%. Στην Ανατολική Μακεδονία - Θράκη στην πρώτη θέση των εξαγωγών, πάνω και από τα τρόφιμα που βρίσκονται στη δεύτερη θέση, βρίσκεται ο κλάδος των Μη Μεταλλικών Ορυκτών με μερίδιο 26,1%, με την Κλωστοϋφαντουργία - Ένδυση (18,9%) και τα Χημικά Πλαστικά (11%) να κατέχουν την 3η και 4η θέση αντίστοιχα. Στην Ήπειρο, όπου τα τρόφιμα έχουν απόλυτη κυριαρχία, αξιοσημείωτη παρουσία έχουν τα Χημικά - Πλαστικά με 8,3%, ενώ στη Δυτική Μακεδονία το πιο δυνατό εξαγωγικό χαρτί, λόγω των γουνοποιίας, ήταν το 2019 ο κλάδος της Κλωστοϋφαντουργίας - Ένδυσης με μερίδιο 57,2%.