Από την έντυπη έκδοση
Της Νικόλ Λειβαδάρη
[email protected]
Η παγίδα που έστησε ο Ταγίπ Ερντογάν στα Κατεχόμενα της Κύπρου ήταν σχεδιασμένη, στοχευμένη και -κατά τα μέτρα της Άγκυρας τουλάχιστον- ισορροπημένη: Στο μεγάλο κάδρο παρακάμπτει τον σκληρό πυρήνα των ελληνοτουρκικών, όπου μια αναζωπύρωση της έντασης θα μπορούσε να εκτροχιάσει τη «θετική ατζέντα» στις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης - Τουρκίας.
Αντ’ αυτού, ο Τούρκος πρόεδρος μεταφέρει την αιχμή των γεωπολιτικών του επιδιώξεων για την ανατολική Μεσόγειο στο στενό, και ήδη περίπλοκο, πλαίσιο του Κυπριακού. Και με την -προαναγγελθείσα- εξαγγελία για το μερικό άνοιγμα της Αμμοχώστου απειλεί να φέρει τη Λευκωσία, αλλά και την Αθήνα, ενώπιον δύσκολων τετελεσμένων.
Σε άμεσο -και πρακτικό- επίπεδο, ο Ταγίπ Ερντογάν κάνει τη μεγάλη ντρίμπλα. Επιδιώκει, και εκβιάζει, την ντε φάκτο αναγνώριση του ψευδοκράτους από τους ίδιους τους Ελληνοκύπριους. Τους προσφέρει τη δυνατότητα να πάρουν πίσω τις περιουσίες τους στο Βαρώσι με την προϋπόθεση να αναγνωρίσουν την τουρκοκυπριακή διοίκηση - ήτοι την κυριαρχική οντότητα του ψευδοκράτους.
Δεν είναι ηθικό, αλλά δεν είναι δεδομένο ότι δεν θα υπάρξουν και αποδέκτες της προσφοράς του. Δεν είναι κίνηση εντός του Διεθνούς Δικαίου, αλλά είναι βήμα που ακροβατεί στις, ούτως ή άλλως, σύνθετες ισορροπίες που διαμορφώνει μια εισβολή και ένα κατοχικό status 47 ετών. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ μπορεί να αντέδρασε ήδη, υπενθυμίζοντας ότι η Τουρκία κινείται εκτός του πλαισίου του ψηφίσματος 789 του ΟΗΕ, αλλά εν τέλει απλώς προειδοποιεί πως «τυχόν περαιτέρω βήματα προς την ίδια κατεύθυνση θα ήταν προκλητικά και αντιπαραγωγικά».
Σε διπλωματικό επίπεδο, η κίνηση Ερντογάν υπονομεύει τον διάλογο για διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία στο Κυπριακό. Μαζί με το χαρτί της «λύσης δύο κρατών» -δηλαδή της διχοτόμησης- που βάζει πια ταυτόχρονα στο τραπέζι, η Άγκυρα εκβιάζει και υποθηκεύει το καθεστώς της Αμμοχώστου σε οποιαδήποτε μελλοντική λύση.
Σε πολιτικό επίπεδο, φέρνει τον Κύπριο Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη σε δύσκολη θέση και εγείρει ερωτήματα για το εάν, και ποιες, κινήσεις διπλωματικής αποτροπής θα μπορούσαν να είχαν γίνει. Ταυτόχρονα, εγείρει νέα εστία πίεσης και για την Αθήνα - σε μια συγκυρία που ιχνηλατούνται οι δυνατότητες πολιτικού διαλόγου σε επίπεδο κορυφής, και που η Άγκυρα στέλνει αναγνωριστικά μηνύματα ακόμη και για προσφυγή στη Χάγη.
