Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδημαϊκός
Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών
Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων
Επίτιμος Δρ. ΑΠΘ
Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France
Η πανδημία έχει συγκλονίσει τρομερά τον κόσμο του μάνατζμεντ. Όλοι στις επιχειρήσεις τους έχουν βιώσει μια κρίση απίστευτης πολυπλοκότητας, για την οποία κανείς δεν ήταν προετοιμασμένος. Ο πρόεδρος της Renault, Jean Dominique Senard, πιστεύει ειλικρινά ότι για πολλούς αυτή η ακολουθία χρησίμευσε ως αφύπνιση και επιτάχυνε τον προβληματισμό για την απαραίτητη εξέλιξη του καπιταλισμού. Το άρθρο αυτό αναφέρεται σε μια συνέντευξη του Προέδρου της Renault στο Περιοδικό L’Express, 8 Ιουλίου 2021, no 3653, σελ 34-35.
Αλλαγές στο επιχειρηματικό πλάνο
Το μάνατζμεντ, μαγική λέξη, από το τέλος του 1960, χρησιμοποιήθηκε να εξηγήσει την οικονομική ανωτερότητα ενός κράτους ή την αποτελεσματικότητα μιας επιχείρησης, ξαναβρίσκει μια πραγματικότητα της οποίας τα συστατικά στοιχεία είναι πολύ απλά και οι συνέπειες πολύ σπουδαίες από ότι μπορεί κάποιος να φανταστεί. Στη λέξη μάνατζμεντ έχουμε αναφερθεί με άρθρα μας πολύ πρόσφατα.
Κ. Ζοπουνίδης, Επιχείρηση και Μάνατζμεντ, Εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2020.
Κ. Ζοπουνίδης, Το μάνατζμεντ: Τέχνη και μέθοδος, Ναυτεμπορική, Σάββατο 17 Οκτωβρίου, 2020.
Κ. Ζοπουνίδης, Νέα διάσταση στις επιστήμες του μάνατζμεντ, Ναυτεμπορική, Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου 2021.
Κ. Ζοπουνίδης, Μ. Εσκαντάρ, Το Μάνατζμεντ χωρίς κανόνες: η εμπειρία της Netflix, Ναυτεμπορική, Κυριακή 25 Απριλίου 2021.
Μέχρι σήμερα, το θέμα της υπευθυνότητας των ομάδων, της αύξησης της αυτονομίας, ασκούσαν μερικοί μάνατζερ που ήταν πεπεισμένοι ότι μια επιχείρηση είχε τα πάντα να κερδίσει, αφήνοντας περισσότερη ελευθερία και χώρο στους εργαζομένους της. Ο πρόεδρος της Renault πιστεύει ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει με την κρίση. Η ανάγκη απόδοσης αυτονομίας στις ομάδες, με την ανάδειξη νέων ταλέντων, τα οποία δεν αντιλαμβανόμασταν πριν και τα οποία είχαν εξαφανιστεί από ένα ιεραρχικό σύστημα βασισμένο στις «διαταγές» και τον έλεγχο. Όλα αυτά αλλάζουν μαζικά και χωρίς επιστροφή. Αυτή η εξέλιξη αγγίζει βαθύτερα ερωτήματα για την αναζήτηση νοήματος, δέσμευσης, τα οποία είναι θεμελιώδη θέματα σε σχέση με τον καπιταλισμό.
Νέα προφίλ στο τοπ μάνατζμεντ
Η πολυπλοκότητα του κόσμου, η ταχύτητα και η αμεσότητα των πραγμάτων είναι ανήκουστες. Κάνουν τη συμπεριφορά των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων πιο δύσκολη από πριν, αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Ένας μάνατζερ σήμερα, δεν μπορεί πλέον να είναι σε λογική απόλυτου ελέγχου και κυριότητας. Οι εργαζόμενοι κατανοούν σήμερα τα πράγματα πιο γρήγορα από το μάνατζέρ τους. Γιατί να περιοριστεί αυτή η ενέργεια; Πρέπει πάντα να περιβάλλετε τον εαυτό σας με άτομα πιο ικανά από εσάς, να τους δώσετε ορμή, ενώ να δείχνετε κατά καιρούς ότι εσείς είστε ο υπεύθυνος ούτως ή άλλως.
Επίδραση του τρίπτυχου ESG
Εδώ και ένα ή δύο χρόνια – αυτό είναι πολύ πρόσφατο – έχει γίνει μια αλλαγή στο οικοσύστημά μας. Είναι εκπληκτικό σε ποιο βαθμό τα ζητήματα διακυβέρνησης, της λεγόμενης κοινωνικής και περιβαλλοντικής ευθύνης έχουν καταστεί ουσιαστικά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης αλλά και της χρηματοοικονομικής κοινότητας. Ακόμα και πρόσφατα, οι αναλυτές ενδιαφέρονταν μόνο για χρηματοοικονομικά αποτελέσματα, για παράδειγμα δείκτες αποδοτικότητας, επίδοσης διαχείρισης ή φερεγγυότητας. Εδώ και λίγο περισσότερο από ένα χρόνο, οι αναλυτές θέτουν ερωτήματα πρώτα για τη διακυβέρνηση, την κοινωνική δράση και το περιβάλλον. Αυτό γίνεται αναπόφευκτο επειδή οι ίδιοι οι επενδυτές έχουν αρχίσει να αλλάζουν γνώμη και θεωρούν ότι η τοποθέτηση χρημάτων σε μια επιχείρηση που δεν ενδιαφέρεται για αυτά τα θέματα, θα ήταν τεράστιο λάθος. Δεν θα συνέβαινε πλέον να διαχωρίζονται οι χρηματοοικονομικές επιδόσεις από τα άλλα κοινωνικά, περιβαλλοντικά και διακυβερνητικά θέματα.
Ο πρόεδρος της Renault καταλήγει ότι «είμαστε περισσότερο ικανοποιημένοι να ωθήσουμε τους ανθρώπους στις επιδόσεις, τα cash flows και τα επιχειρησιακά αποτελέσματα, αλλά τους ενθαρρύνουμε προφανώς για τη βαθιά σημασία της δραστηριότητάς τους, σε αυτό που τους κάνει να σηκωθούν το πρωί και να πάνε με όρεξη στη δουλειά».
Συμπερασματικά, στο σημερινό παγκόσμιο ανταγωνισμό, εάν παραμεληθούν οι χρηματοοικονομικές επιδόσεις στο όνομα ενός κακώς ορισμένου υπεύθυνου καπιταλισμού, το αποτέλεσμα θα είναι εξαφάνιση της επιχείρησης. Το πραγματικό κλειδί της επιτυχίας είναι ο τρόπος, η ικανότητα πρόβλεψης των απαραίτητων μετασχηματισμών, ακόμη και των πιο οδυνηρών. Στο σημείο αυτό είναι που τα ζητήματα του τρίπτυχου ESG παίρνουν όλη τη σημασία τους. Πώς να διασφαλιστεί ότι αυτός ο τύπος δραστηριοτήτων δεν θα έχει σοβαρές συνέπειες στο κοινωνικό επίπεδο και την απασχολησιμότητα των ενδιαφερομένων. Εάν επιδιώκουμε τη σωστή και εποικοδομητική λύση, πρέπει να υπάρξει σύνδεση των χρηματοοικονομικών επιδόσεων και του τρίπτυχου ESG. Αυτό είναι που πρέπει να μας κατευθύνει σήμερα στις επιχειρηματικές δραστηριότητες.
