Ο Γιώργος Νανούρης, στην πρώτη του σκηνοθεσία στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, ανεβάζει την «Ιφιγένεια η εν Ταύροις» του Ευριπίδη, σε μετάφραση Γιώργου Ιωάννου, στις 2,3 και 4 Ιουλίου, στις 9 το βράδυ.

Επιλέγει να συναντηθεί και πάλι με τη Λένα Παπαληγούρα, τον Μιχάλη Σαράντη, αλλά και με τη Χαρούλα Αλεξίου -που επιστρέφει ξανά στο θέατρο, για την πρώτη της εμφάνιση στην Επίδαυρο. Ο Νίκος Ψαρράς, ο Πυγμαλίωνας Δαδακαρίδης, ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος, η Κίττυ Παϊταζόγλου και ένας εξαμελής χορός πρωταγωνιστούν, επίσης, σε αυτόν τον εξαιρετικό θίασο.

Τι σημαίνει να είσαι εξόριστος και ξένος; Πώς ξεφεύγει ο άνθρωπος από το παρελθόν και τη μοίρα του; Μέσα στα συντρίμμια του Πελοποννησιακού Πολέμου, σε μια περίοδο κρίσης – που θυμίζει, με έναν τρόπο, τη σημερινή – ο Ευριπίδης γράφει την «Ιφιγένεια η εν Ταύροις», εξυμνώντας το μεγαλείο της αδερφικής αγάπης και τις μεγάλες αξίες που βλέπει να χάνονται.

Πρόκειται για συνέχεια της «Ιφιγένειας εν Αυλίδι», που διδάχθηκε ωστόσο πριν από αυτή (414-413 π.Χ.). Πραγματεύεται το προσφιλές στην ελληνική αρχαιότητα θέμα της σωτηρίας δύο ανθρώπων που τους συνδέουν συγγενικοί δεσμοί, υπό αντίξοες συνθήκες.

Στον ναό της Άρτεμις στην Ταυρίδα γίνονται ανθρωποθυσίες. Ειδικά, θυσιάζουν στη Θεά τους Έλληνες που συλλαμβάνουν στη χώρα και η Ιφιγένεια, ως ιέρεια, κάνει τον εξαγνισμό των θυμάτων πριν τη σφαγή.

Η Ιφιγένεια έχει δει κακό όνειρο τη νύχτα, ότι πέθανε στο Άργος ο αδελφός της, Ορέστης, και έχει βγει τώρα το πρωί στον αέρα και στο φως να το διηγηθεί και έτσι να το ακυρώσει.

Φτάνει στο μεταξύ ο Ορέστης με τον Πυλάδη και, κατά τον χρησμό και την εντολή του Φοίβου, πρέπει να πάρει από τον ναό το άγαλμα της θεάς και να το φέρει στην Αθήνα· έτσι θα λυτρωθεί από τη μανία των Ερινύων που τον κυνηγάνε σαν μητροκτόνο. Αλλά οι δύο ήρωες συλλαμβάνονται από βάρβαρους ως ιερόσυλοι, που σύμφωνα με δικούς τους νόμους και καθώς ο βασιλιάς της Ταυρίδας, Θόας, μισούσε τους ξένους και τους Έλληνες, έπρεπε να θυσιαστούν. Προτού λοιπόν θανατωθούν ως θυσία προς τη Θεά Αρτέμιδα, οδηγούνται για εξαγνισμό, στον ναό της Θεάς, από την ιέρεια του ναού. Όμως, ιέρεια του Ναού της Θεάς τυγχάνει να είναι η αδελφή του Ορέστη, η Ιφιγένεια, με την οποία αναγνωρίζονται. Έτσι, με τέχνασμα αυτής οι ήρωες και μαζί τους η Ιφιγένεια καταφέρνουν με τη βοήθεια της Θεάς Αθηνάς να αποδράσουν, αποκομίζοντας και το ιερό ξόανο της Θεάς.

Θεολογική σκέψη

«Οὐδένα γάρ οίμαι δαιμόνων είναι κακόν» (Κανένα θεό δεν τον νομίζω κακό) στχ. 391.

Η άποψη αυτή του Ευριπίδη που προϋποθέτει «κάθαρση» παραδοσιακών μύθων που περιείχαν απάνθρωπες συμπεριφορές θεών και αναίρεση της αντίληψης για τον φθόνο των θεών -η οποία κυριαρχεί στον Όμηρο και τον Ηρόδοτο, δείχνει τη σημαντική πρόοδο που σημείωσε η θεολογική σκέψη των Ελλήνων και που επιγραμματικά διατυπώνεται για πρώτη φορά από τον Ευριπίδη στην «Ιφιγένεια εν Ταύροις».

Χορός: Νικόλ Κουνενιδάκη, Μαρία Κωνσταντά, Άννα Κωνσταντίνου, Δανάη Πολίτη, Βιβή Συκιώτη, Αρετή Τίλη.

[email protected]