Ένα από τα διαχρονικά μυστήρια που η επιστήμη εξακολουθεί να αναζητεί απαντήσεις είναι ο τρόπος που καταφέρνουν διάφορα ζώα, θαλάσσια είδη και πτηνά να βρίσκουν τον δρόμο του στα μεγάλα μεταναστευτικά ταξίδια που πραγματοποιούν κάθε χρόνο. Σειρά μελετών τα τελευταία χρόνια συγκλίνουν στο ότι όλα αυτά τα όντα διαθέτουν κάποιο είδος εσωτερικής πυξίδας που συνδέεται με το μαγνητικό πεδίο της Γης και με αυτό τον μηχανισμό μπορούν να πραγματοποιούν τα ετήσια ταξίδια τους. Εξελίσσονται έρευνες που αναζητούν σε κάθε οικογένεια ζώων, θαλάσσιων ειδών και πτηνών τους μηχανισμούς που χρησιμοποιούν ως πυξίδα.
Με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Nature» ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης υποστηρίζουν ότι εντόπισαν ένα σημαντικό «γρανάζι» του μηχανισμού με τον οποίο τα μεταναστευτικά πτηνά βρίσκουν τον δρόμο τους. Οι ερευνητές πραγματοποίησαν μελέτες με τον κοκκινολαίμη, ένα διαδεδομένο στην Ευρασία και την αμερικανική ήπειρο ωδικό πτηνό. Οι ερευνητές εντόπισαν ένα μόριο στα μάτια του κοκκινολαίμη το οποίο αποδεικνύεται ότι έχει ευαισθησία στον μαγνητισμό ανακάλυψη που ίσως αποτελεί μια απόδειξη για την σύνδεση των πτηνών με το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη.
«Αν και δεν μπορούμε να είμαστε απολύτως βέβαιοι η παρουσία αυτού του μορίου ίσως αποδεικνύει ότι τα πτηνά πράγματι ‘βλέπουν’ το μαγνητικό πεδίο της Γης» αναφέρει ο Πίτερ Χορ, καθηγητής χημείας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Οι ερευνητές κάνουν λόγο για ένα μόριο που βρίσκεται στον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Πρόκειται για το κρυπτόχρωμα ένα φωτοϋποδοχέα, που απορροφά και διεγείρεται κυρίως από την κυανή (και UV-A) ακτινοβολία.
Οι ερευνητές πραγματοποίησαν πειράματα για να διαπιστώσουν αν το κρυπτόχρωμα μπορεί να λειτουργεί και ως μαγνητικός αισθητήρας. Διαπίστωσαν ότι το μόριο μπορεί να δημιουργεί ζεύγη ριζών που είναι μαγνητικά ευαίσθητες. Οι ρίζες είναι άτομα ή μόρια με υψηλά επίπεδα χημικών αντιδράσεων.
«Μοιάζει πιθανό ότι αυτές οι πολύ εξιδεικευμένες χημικές αντιδράσεις μπορούν να δώσουν στα πτηνά πληροφορίες για το μαγνητικό πεδίο της Γης τέτοιες που να τις καθιστούν ως ένα είδος πυξίδας» αναφέρει ο Χορ. Οι ερευνητές δεν μπορούν ακόμη να πουν με βεβαιότητα ότι αυτό είναι το σωστό μόριο και ο σωστός μηχανισμός που αναζητούν οι επιστήμονες. Όμως το γεγονός ότι το μόριο αυτό είναι μαγνητικά ευαίσθητο σε ένα μεταναστευτικό πτηνό αλλά όχι σε πτηνά όπως τα κοτόπουλα που δεν μεταναστεύουν δημιουργεί αισιοδοξία στους ερευνητές ότι βρίσκονται στον σωστό δρόμο.
