Της Ανθής Αγγελοπούλου
Την επιστροφή χρημάτων από μεγάλη φαρμακευτική εταιρεία διαπραγματεύεται σύμφωνα με πληροφορίες το ΙΦΕΤ, καθώς όπως λένε παράγοντες της αγοράς είχαν γίνει “κακά deal” τα προηγούμενα έτη και δεν δόθηκε η απαραίτητη προσοχή.
Συγκεκριμένα, σάλος έχει προκληθεί το τελευταίο διάστημα με τη λειτουργία του ΙΦΕΤ καθώς και το πως προμηθεύεται τα φάρμακα που είναι εκτός λίστας.
Το ΙΦΕΤ, δηλαδή το Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας είναι θυγατρική εταιρεία του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ) και δραστηριοποιείται στην παραγωγή, εισαγωγή και διάθεση φαρμακευτικών προϊόντων τα οποία δεν κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά. Ιδρύθηκε το 1991 μετά την κατάργηση της τότε Εθνικής Φαρμακοβιομηχανίας (Ε.Φ.) και της Κρατικής Φαρμακαποθήκης (Κ.Φ.).
Ουσιαστικά εκπροσωπεί τα συμφέροντα του δημοσίου γι’ αυτό και πρέπει να προμηθεύεται τα απαραίτητα σκευάσματα στις καλύτερες το δυνατόν τιμές της αγοράς. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με πληροφορίες πολλά από τα σκευάσματα που προμηθεύεται κοστίζουν στο ελληνικό δημόσιο πολλά περισσότερα χρήματα.
Το πρόβλημα φαίνεται να ήρθε στο προσκήνιο με την επικαιροποίηση των μητρώων των προμηθευτών και την επαναδιαπραγμάτευση τιμών από προμηθευτές που επί σειρά ετών δίνουν τις ίδιες τιμές.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, στο ΙΦΕΤ υπάρχουν φάρμακα τα οποία αγοράζονταν επί σειρά ετών χωρίς ουσιαστική διαπραγμάτευση τιμών σε υψηλές τιμές. Για παράδειγμα φάρμακο χημειοθεραπείας αγοραζόταν στα 55 ευρώ όταν θα μπορούσε με μια έρευνα αγοράς να αγοραστεί σε πολύ χαμηλότερη τιμή.
Επιπλέον, στις λίστες του ΙΦΕΤ μια από τις αποκλειστικές προμηθεύτριες εταιρείες είναι η ASPEN DUBAI. Ωστόσο, η συνεργασία με την εταιρεία ASPEN επιφέρει πολλά ερωτηματικά και ο όλος είναι, ότι η εν λόγω εταιρεία έχει καταδικαστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για χειραγώγηση τιμών και υπόγειες τακτικές με αποδέκτες κρατικές εταιρείες όπως είναι το ΙΦΕΤ.
Η εταιρεία έχει εξαναγκαστεί από την ΕΕ να κάνει επαναδιαπραγμάτευση τιμών με όλους τους φορείς που προμηθεύει αλλά στην Ελλάδα μέχρι το περασμένο καλοκαίρι δεν είχε γίνει καμία κίνηση. Το ΙΦΕΤ δεν φαίνεται να ασχολήθηκε σοβαρά με το θέμα καθώς συνέχισε να αγοράζει στην παλιά τιμή ενώ, όπως λένε παράγοντες της αγοράς με την επαναδιαπραγμάτευση η εξοικονόμηση για το σύστημα υγείας θα είναι εξαιρετικά μεγάλη.
Τι συμβαίνει όμως με την προμηθεύτρια εταιρεία ASPEN;
Αντιμονοπωλιακή νομοθεσία: Η Επιτροπή αποδέχεται τις δεσμεύσεις της Aspen για μείωση των τιμών για έξι φάρμακα για καρκίνο που δεν έχουν κατοχυρωθεί με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας κατά 73% για την αντιμετώπιση υπερβολικών τιμών
Η Aspen σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναλάβει δεσμεύσεις βάσει των αντιμονοπωλιακών κανόνων της ΕΕ. Συγκεκριμένα, η Aspen πρέπει να μειώσει τις τιμές της στην Ευρώπη για έξι κρίσιμα φάρμακα κατά του καρκίνου κατά 73% κατά μέσο όρο. Επιπλέον, η Aspen πρέπει να διασφαλίσει τη συνεχή παροχή αυτών των φαρμάκων χωρίς δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για σημαντικό χρονικό διάστημα.
Στις 15 Μαΐου 2017, η Επιτροπή ανακοίνωσε επίσημη έρευνα σχετικά με τις πρακτικές τιμολόγησης της Aspen σχετικά με έξι κρίσιμα φάρμακα για καρκίνο εκτός ευρεσιτεχνίας που χρησιμοποιούνται κυρίως για τη θεραπεία της λευχαιμίας και άλλων αιματολογικών καρκίνων. Μετά την απόκτηση των φαρμάκων για τον καρκίνο από άλλη εταιρεία, η Aspen ξεκίνησε το 2012 να αυξάνει προοδευτικά τις τιμές της, συχνά κατά αρκετές εκατοντάδες τοις εκατό, σε όλες τις χώρες της Ευρώπης όπου πουλούσε φάρμακα.
Η ανάλυση της Επιτροπής σχετικά με τα λογιστικά στοιχεία της Aspen έδειξε ότι, μετά την αύξηση των τιμών, η Aspen κέρδισε σταθερά πολύ υψηλά κέρδη από την πώληση αυτών των φαρμάκων στην Ευρώπη, τόσο σε απόλυτους όρους όσο και σε σύγκριση με τα επίπεδα κέρδους παρόμοιων εταιρειών του κλάδου. Οι τιμές της Aspen υπερέβησαν τις σχετικές δαπάνες κατά περίπου τριακόσια τοις εκατό κατά μέσο όρο, συμπεριλαμβανομένης της εύλογης απόδοσης, αν και υπήρχαν διαφορές μεταξύ προϊόντων και χωρών.
Η έρευνα της Επιτροπής δεν αποκάλυψε βάσιμους λόγους για τα πολύ υψηλά επίπεδα κέρδους της Aspen. Συγκεκριμένα, τα φάρμακα της Aspen δεν έχουν κατοχυρωθεί με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας εδώ και 50 χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι η επένδυση σε Ε & Α στα φάρμακα έχει ανακτηθεί εδώ και πολύ καιρό.
Η Aspen θα μπορούσε να επιτύχει αυτές τις αυξήσεις τιμών, επειδή οι ασθενείς και οι γιατροί δεν είχαν ως επί το πλείστον εναλλακτικές λύσεις για τη χρήση αυτών των συγκεκριμένων καρκινικών φαρμάκων. Όταν οι εθνικές αρχές προσπάθησαν να αντισταθούν στα αιτήματα της Aspen για αύξηση των τιμών, η Aspen απειλούσε να αποσύρει τα φάρμακα από τον εθνικό κατάλογο των επιστρεπτέων φαρμάκων και σε ορισμένες περιπτώσεις ήταν έτοιμη να αποσύρει ακόμη και από την κανονική προσφορά στην αγορά. Οι πρακτικές της Aspen κάλυψαν ολόκληρο τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, αν και δεν πωλείται κάθε φάρμακο σε κάθε χώρα.
Ως εκ τούτου, η Επιτροπή διαπίστωσε σοβαρές ανησυχίες ότι η συμπεριφορά της Aspen ενδέχεται να παραβιάζει τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ που, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, απαγορεύουν την επιβολή υπερβολικών τιμών στους πελάτες.
Η Aspen προσπάθησε να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες της Επιτροπής προτείνοντας ένα σύνολο δεσμεύσεων. Τον Ιούλιο του 2020, η Επιτροπή ζήτησε τη γνώμη των ενδιαφερομένων μερών για να επαληθεύσει εάν οι προτεινόμενες δεσμεύσεις θα εξαλείψουν τα προβλήματα ανταγωνισμού που εντόπισε η Επιτροπή. Υπό το φως των αποτελεσμάτων της δοκιμής αγοράς, η Aspen έκανε ορισμένες προσαρμογές στις προτεινόμενες δεσμεύσεις της.
Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι οι τελικές δεσμεύσεις της Aspen προσφέρουν μια γρήγορη, ολοκληρωμένη και διαρκή λύση στα προβλήματα ανταγωνισμού που είχε εντοπίσει, και ως εκ τούτου τις κατέστησε νομικά δεσμευτικές.
Οι δεσμεύσεις της Aspen προβλέπουν ότι:
- Η Aspen θα μειώσει τις τιμές της σε ολόκληρη την Ευρώπη για τα έξι φάρμακα κατά του καρκίνου κατά μέσο όρο περίπου 73%, που είναι κατά μέσο όρο χαμηλότερο από τις τιμές του 2012, πριν ξεκινήσει η αύξηση των τιμών της Aspen.
- Οι μειωμένες τιμές θα είναι το μέγιστο που μπορεί να χρεώσει η Aspen για τα επόμενα 10 χρόνια. Θα αρχίσουν να ισχύουν ήδη από την 1η Οκτωβρίου 2019. και
- Η Aspen εγγυάται την προμήθεια των φαρμάκων για τα επόμενα πέντε χρόνια και, για μια επιπλέον πενταετή περίοδο, είτε θα συνεχίσει να παρέχει είτε να διαθέτει την άδεια κυκλοφορίας της σε άλλους προμηθευτές.
- Οι δεσμεύσεις θα παραμείνουν σε ισχύ για δέκα χρόνια. Υπό την επίβλεψη της Επιτροπής, ο διαχειριστής θα είναι υπεύθυνος για την παρακολούθηση της εφαρμογής και της συμμόρφωσης με τις δεσμεύσεις.
