Η πανδημία του νέου κορονοϊού κατέστησε σαφές ότι οι επιχειρήσεις χρειάζονται τις συνεργασίες για να επιβιώσουν και οι νέες επενδύσεις κρίθηκαν αναγκαίες για την ανάκαμψη των αγορών. Με το βλέμμα στο μέλλον, γίνεται πλέον ξεκάθαρο πως οι πρωτοφανείς προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, οι χώρες και τα συστήματα υγείας, είναι πολύ μεγάλες και ιδιαίτερα πολύπλοκες για να επιλυθούν από μεμονωμένες ομάδες, οργανισμούς ή κυβερνήσεις. Ενώ η επένδυση σε προϊόντα και υπηρεσίες δημιουργούν μακροπρόθεσμη αξία για όλους.

Επενδύσεις 4ετίας ύψους 600 εκατ. ευρώ από την ελληνική φαρμακοβιομηχανία

Νέες επενδύσεις σε βάθος χρόνου 4 ετών ανακοίνωσε πρόσφατα η ελληνική φαρμακοβιομηχανία, χαρακτηρίζοντας ως αναπτυξιακό clawback τον συμψηφισμό που νομοθέτησε η κυβέρνηση καθώς, όπως είπαν οι εκπρόσωποι της ΠΕΦ, θα επιτρέπει στις εταιρείες να κοιτάξουν πλέον μπροστά και να επενδύσουν περαιτέρω στη χώρα.

Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος της ΠΕΦ Θεόδωρος Τρύφων και ο αντιπρόεδρος Δημήτρης Δέμος ανακοίνωσαν τη δημιουργία 12 νέων εργοστασίων, 29 νέων μονάδων παραγωγής και 17 νέων ερευνητικών τμημάτων στη χώρα ύψους 600 εκατ. ευρώ για την επόμενη τετραετία, με πολλαπλασιαστική αξία για την ελληνική οικονομία, τα δημόσια έσοδα και το ΑΕΠ, καθώς και τη δημιουργία 2.000 θέσεων εργασίας. Οι επενδύσεις της κάθε εταιρείας αφορούν την εξειδίκευση που έχει η κάθε εταιρεία στον τομέα της, ενώ το 50% της επένδυσης θα πρέπει να είναι από ίδια κεφάλαια αν θέλουν -όπως είπε ο κ. Τρύφων- να είναι βιώσιμη η επένδυσή τους. Συμπλήρωσε, ωστόσο, ότι υπάρχει ενδιαφέρον από τις τράπεζες για να χρηματοδοτήσουν ένα κομμάτι αυτών των επενδύσεων.

Σύμφωνα με τον κ. Τρύφων, μελέτη του ΙΟΒΕ που έγινε το 2020 δείχνει ότι για κάθε 1 εκατ. ευρώ που επενδύεται για τη δημιουργία νέων παραγωγικών μονάδων, η ανταποδοτικότητα της επένδυσης αγγίζει το 86%, δημιουργούνται 20 νέες θέσεις εργασίας, ενώ η αύξηση των εσόδων του Δημοσίου αντιστοιχεί στο 22,5% της επενδυτικής δαπάνης. Επίσης, σημαντική είναι η πολλαπλασιαστική επίδραση της λειτουργίας των νέων μονάδων, με τη συνολική συμβολή τους στο ΑΕΠ να αντιστοιχεί στο 129% της επενδυτικής δαπάνης. Να σημειωθεί ότι ο επενδυτικός σχεδιασμός του προγράμματος 2019 - 2024 (από το β’ εξάμηνο του 2019) χωρίς την επένδυση της Pfizer στη Θεσσαλονίκη, για το σύνολο ελληνικών παραγωγικών εταιρειών και των πολυεθνικών εταιρειών, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της έρευνας και ανάπτυξης είναι ύψους 1.452.000.000 ευρώ.

Όπως εξήγησε ο κ. Τρύφων μέχρι σήμερα η υποδομή στην ελληνική φαρμακοβιομηχανία που υπήρχε ήταν ουσιαστικά παγωμένη αφού το clawback είχε φτάσει στο 40%. Ο συμψηφισμός του clawback, όμως, με επενδύσεις μόνο για το β’ εξάμηνο του 2019, οδήγησε σε 36 νέες επενδύσεις ύψους 80 εκατ. ευρώ.

Ενώ ο αντιπρόεδρος της ΠΕΦ Δημήτρης Δέμος συμπλήρωσε πως από το 2010 μέχρι σήμερα το clawback αγγίζει τα 5,3 δισ. ευρώ και αυτά ήταν χρήματα που θα μπορούσαν να επενδυθούν σε προγράμματα με πολλαπλασιαστική αξία για την ελληνική οικονομία και κοινωνία. Παρόλα αυτά η Ελλάδα δεν αποβιομηχανοποιήθηκε όπως άλλες ευρωπαϊκές χώρες και αυτό φάνηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όπου η έλλειψη φαρμάκων και υλικών έγινε αισθητή σε πολλές μεγάλες οικονομικά χώρες της Ευρώπης, αλλά όχι στη χώρα μας. Όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Δέμος «είμαστε σε κομβικό σημείο για τη λήψη αποφάσεων για το μέλλον της Ευρώπης προκειμένου να δούμε πώς θα προχωρήσουμε μπροστά καθώς τα τελευταία έτη οι κυβερνήσεις είχαν εστιάσει στα κόστη των φαρμάκων με αποτέλεσμα οι χώρες-μέλη να οδηγηθούν σε αποβιομηχανοποίηση με μεταφορά της παραγωγής τους σε Ασία. Όμως η Ελλάδα άντεξε, γιατί άντεξαν οι ελληνικές βιομηχανίες στα 10 χρόνια ύφεσης που πέρασαν». 

Κέντρα παραγωγής και έρευνας

Σύμφωνα με το νέο πρόγραμμα, 45 με 46 εταιρείες θα καταθέσουν στην κυβέρνηση αναλυτικό φάκελο με το τι επενδύσεις θα γίνουν στη χώρα τα επόμενα 4 έτη.  Για παράδειγμα η Αdelco ετοιμάζει νέα γραμμή παραγωγής στο Μοσχάτο, η Βennett νέο εργοστάσιο φαρμάκων στη Μεταμόρφωση και τμήμα έρευνας και ανάπτυξης, η ΒΙΑΝΕΞ επέκταση του πρώτου εργοστασίου, αναβάθμιση του μηχανολογικού εξοπλισμού της  και νέο ερευνητικό κέντρο στην Πάτρα, ο ΒΙΟΚΟΣΜΟΣ νέο εργοστάσιο παραγωγής ραδιοφαρμάκων στη Χαλκιδική, η Boehringer Ingelheim επέκταση του εργοστασίου στο Κορωπί, η Demo επέκταση της παραγωγής της και εκσυγχρονισμό του εργοστασίου φαρμάκων στο Κρυονέρι, 4 νέα εργοστάσια παραγωγής στην Τρίπολη, ένα κέντρο έρευνας και ανάπτυξης στη Θεσσαλονίκη και ένα κέντρο βιοτεχνολογίας στην Αθήνα, η Elpen νέο εργοστάσιο παραγωγής στην Κερατέα, νέο εργοστάσιο φαρμάκων στο Κορωπί, νέο κέντρο έρευνας στα Σπάτα και κέντρο εκπαίδευσης στα Σπάτα και επέκταση και εκσυγχρονισμό του εργοστασίου φαρμάκων στο Πικέρμι, η IASIS εξοπλισμό του νέου εργοστασίου φαρμάκων στο Κορωπί, η Opus Materia επέκταση του προγράμματος έρευνας και ανάπτυξης Ariadne, η Pharmathen επέκταση των μονάδων της στις Σάπες Κομοτηνής, η Pharmazac νέο εργοστάσιο στην Κερατέα και νέο εργοστάσιο παραγωγής ραδιοφαρμάκων στη Λαμία, η Rafarm νέο κέντρο έρευνας και ανάπτυξης στην Παιανία και επέκταση του εργοστασίου φαρμάκων στην ίδια περιοχή, η Syn Innovation νέο εργοστάσιο παραγωγής ραδιοφαρμάκων στην Κόρινθο κ.λπ.

Σύμφωνα με τους εκπροσώπους της ΠΕΦ είναι ανάγκη πλέον τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης να πάνε στοχευμένα σε κομμάτια της αγοράς που θα προσφέρουν στην ελληνική οικονομία. Όπως λένε, η βιομηχανία φαρμάκου πρέπει να ανέβει στο 14% του ΑΕΠ από το 9% που είναι σήμερα για να αντισταθμίσει το έλλειμα που έχει δημιουργηθεί στην οικονομία.

Ο αρμόδιος υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνις Γεωργιάδης, απαντώντας ουσιαστικά σε αυτό επεσήμανε ότι η εγχώρια βιομηχανία φαρμάκου κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο για την επάρκεια της χώρας σε φάρμακα και είναι ένας κλάδος που αξίζει να στηρίξει η κυβέρνηση, γι’ αυτό σε συνεργασία με τον υπουργό Υγείας Βασίλη Κικίλια και τον αν. υπουργό Οικονομικών Θόδωρο Σκυλακάκη, πέρασαν στη Βουλή μέτρα επενδυτικά και αναμένουν, όπως είπε, την έγκριση από το Ταμείο Ανάκαμψης για να προχωρήσουν σε νέα προγραμματική συμφωνία με όλη τη φαρμακοβιομηχανία.

Συμφωνίες - συνεργασίες και καινοτόμες θεραπείες

Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι και άλλες πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρείες επενδύουν δυναμικά εν μέσω πανδημίας.

Τρανό παράδειγμα η Pfizer Hellas, η οποία στο Κέντρο Ψηφιακής Τεχνολογίας (Hub) που δημιούργησε στη Θεσσαλονίκη σε συνεργασία με την Code.Hub διοργάνωσε 5 επιτυχημένα bootcamp με στόχο την επιλογή κι άλλων εργαζομένων για το Κέντρο στην ειδικότητα Software & Cloud Engineering με απαραίτητη γνώση JAVA - ANGULAR και AWS και προσέλαβε τελικά 78 απόφοιτους τεχνολογικών σχολών πολυτεχνείων και σχολών πληροφορικής.

Η Menarini Hellas επενδύει σε έναν ακόμα θεραπευτικό τομέα της Δερματολογίας και Αισθητικής Ιατρικής με τη διάθεση στην ελληνική αγορά της σειράς προϊόντων RELIFE. Το χαρτοφυλάκιο των δερμοκαλλυντικών προϊόντων RELIFE απευθύνεται σε άνδρες, γυναίκες αλλά και παιδιά και περιλαμβάνει αποτελεσματικές, εξαιρετικά καινοτόμες και ολοκληρωμένες θεραπευτικές λύσεις για δερματικές παθήσεις, όπως είναι η ατοπική δερματίτιδα/έκζεμα, το μέλασμα/υπερμελάγχρωση, η υπερκεράτωση και η ακμή. Επέκταση των συνεργασιών της κάνει και η ΦΑΡΑΝ ΑΒΕΕ με την STADA Arzneimittel AG, στον τομέα της Οστεοπόρωσης. Πιο συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της συνεργασίας η FARAN αναλαμβάνει την προώθηση και τη διανομή στην ελληνική αγορά του πρώτου βιομοειδούς τεριπαριτίδης (Biosimilar Teriparatide) του γερμανικού Ομίλου STADA Arzneimittel AG.

Ενώ η Amgen το 2020 διεξήγαγε ένα μεγάλο αριθμό κλινικών μελετών καθώς και προγραμμάτων Υγείας στην Ελλάδα, διασφαλίζοντας την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες υπό ανάπτυξη θεραπείες και συμβάλλοντας σημαντικά στην ελληνική οικονομία. Συγκεκριμένα, υλοποίησε περισσότερες από 30 διεθνείς κλινικές μελέτες με πάνω από 900 ασθενείς να συμμετέχουν σε αυτές, ενώ 600 και πλέον συνεργαζόμενοι επιστήμονες υγείας. Πραγματοποίησε επίσης 7 διαφορετικά ολοκληρωμένα «Προγράμματα Υποστήριξης Ασθενών» στους τομείς της ογκολογίας, αιματολογίας, καρδιολογίας και φλεγμονωδών νοσημάτων σε συνεργασία με πιστοποιημένους εξιδεικευμένους συνεργάτες. Η εταιρεία είναι προσηλωμένη στην Έρευνα και την Ανάπτυξη (R&D) γι’ αυτό και για το τρέχον έτος επικεντρώνεται στη διεξαγωγή σημαντικού αριθμού κλινικών μελετών. 
 

Επενδύσεις 467 εκατ. ευρώ από τη Novartis

Τέλος, η Novartis Hellas σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έκθεσης Εταιρικής Υπευθυνότητας (ΕΥ) επένδυσε στην εθνική οικονομία το 53% των συνολικών της εσόδων κατά τη διετία 20182019. Ειδικότερα, η εταιρεία προχώρησε σε συνολικές άμεσες επενδύσεις που αγγίζουν τα 467 εκατ. ευρώ, μέσω δημοσιονομικής συνεισφοράς (συμπεριλαμβανομένων clawback και rebates), θέσεων εργασίας, έρευνας και ανάπτυξης, δαπανών σε εγχώριους προμηθευτές, υποστήριξης επιστημονικών και κοινωνικών προγραμμάτων. Επιπλέον, η εταιρεία δημιούργησε 1.967 και 2.068 άμεσες, έμμεσες και επαγόμενες θέσεις εργασίας το 2018 και το 2019 αντίστοιχα. Η διεύρυνση της πρόσβασης στην υγεία βρίσκεται στον πυρήνα της λειτουργίας της Novartis, με στόχο να παρέχει σε κάθε ασθενή τη σωστή θεραπεία, στο σωστό χρόνο, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του. Το 2019 η Novartis παρείχε 54 θεραπείες σε 1,7 εκατ. ασθενείς, η κοινωνική αξία των οποίων ανήλθε στα 856 εκατ. δολ. Η εταιρεία επένδυσε 5,6 εκατ. ευρώ το 2018 και 5,1 εκατ. ευρώ το 2019 στη διεξαγωγή 79 και 73 κλινικών μελετών με ωφελούμενους 2.228 και 1.746 ασθενείς αντίστοιχα και υποστήριξε 10 και 8 προγράμματα ασθενών, ωφελώντας πάνω από 2.500 ασθενείς κάθε χρόνο. Τέλος, ξεκίνησε την εφαρμογή του Holistic Care, ενός καινοτόμου επιχειρησιακού μοντέλου στη χώρα το οποίο προάγει την έγκαιρη διάγνωση και τη δημιουργία θεραπευτικής συμμαχίας προς όφελος των ασθενών με χρόνια νοσήματα.

Boehringer Ingelheim: Επιπλέον 80 εκατ. 

Η Boehringer Ingelheim συνεχίζει να επενδύει στη χώρα μας και για το λόγο αυτό ο CEO της πολυεθνικής φαρμακευτικής Hubertus von Baumbach, μαζί με την Global head of HP και μέλος του Δ.Σ. Carinne Brouillon, τον διευθυντή του region MIDI που περιλαμβάνει την Ελλάδα καθώς και με τον γενικό διευθυντή της εταιρείας στην Ελλάδα Δημήτρη Αναγνωστάκη, συναντήθηκαν πρόσφατα με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη για να συζητήσουν για τις νέες αυτές επενδύσεις.

Να θυμίσουμε ότι η εταιρεία δραστηριοποιείται στην Ελλάδα από το 1966 αναπτύσσοντας και παράγοντας φαρμακευτικά προϊόντα για καρδιαγγειακές κι ογκολογικές παθήσεις, για τον διαβήτη, για ασθένειες του αναπνευστικού και για σπάνιες ασθένειες.

Το εργοστάσιό της στο Κορωπί αποτελεί ένα από τα τέσσερα στρατηγικής σημασίας εργοστάσια του ομίλου Boehringer Ingelheim παγκοσμίως κι απασχολεί 545 εργαζόμενους υψηλών προσόντων. Η εταιρεία κατά τα χρόνια της κρίσης στην Ελλάδα, από το 2008 ως σήμερα, έχει επενδύσει 80 εκατ. ευρώ και τώρα ξεκινά ένα νέο κύκλο επενδύσεων, περίπου επιπλέον 80 εκατ. ευρώ για την επόμενη πενταετία.

Η μονάδα παραγωγής της εταιρείας στην Ελλάδα εφοδιάζει με εξαγωγές τις αγορές 70 χωρών και καταλαμβάνει ως μερίδιο το 2,2% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών, ενώ το ύψος των εξαγωγών αναμένεται να προσεγγίσει το 1 δισ. ευρώ μέσα στο 2021.