Οργισμένες αντιδράσεις από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη προκάλεσε η αναγκαστική προσγείωση στο Μινσκ, με εντολή του προέδρου Λουκασένκο, του αεροσκάφους της Ryanair που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα – Βίλνιους και η σύλληψη του Λευκορώσου δημοσιογράφου-ακτιβιστή Ρόμαν Προτάσεβιτς, σε μια άνευ προηγουμένου παραβίαση των ευρωπαϊκών πρωτοκόλλων αεροπορικών ταξιδιών.

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες καταδικάζουν έντονα την αναγκαστική εκτροπή μιας πτήσης μεταξύ δύο κρατών μελών της ΕΕ και την επακόλουθη απομάκρυνση και σύλληψη του δημοσιογράφου Ρόμαν Πρατάσεβιτς», ανέφερε σε δήλωσή του ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν.

Στο φόρουμ των Δελφών

REUTERS/STRINGER

Να σημειωθεί ότι ο Προτάσεβιτς έχει έντονη αντιπολιτευτική δράση κατά της κυβέρνησης Λουκασένκο και στη Λευκορωσία είναι αντιμέτωπος με τη θανατική ποινή.

Ο Προτάσεβιτς ήταν μέλος της αντιπροσωπείας της ηγέτιδας της λευκορωσικής αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τσικανούσκαγια, η οποία είχε συμμετάσχει στο Φόρουμ των Δελφών πρόσφατα.

Το όνομα του Προτάσεβιτς βρίσκεται σε κατάλογο καταζητούμενων στο Μινσκ από πέρυσι και τις μαζικές διαδηλώσεις που έγιναν μετά τις αμφισβητούμενες εκλογές τις οποίες ο Λουκασένκο ισχυρίστηκε ότι κέρδισε με μεγάλη διαφορά.

«Οι αρχικές αναφορές που υποδηλώνουν τη συμμετοχή των υπηρεσιών ασφαλείας της Λευκορωσίας και τη χρήση στρατιωτικών αεροσκαφών της Λευκορωσίας για τη συνοδεία του αεροσκάφους είναι βαθιά ανησυχητικές και απαιτούν πλήρη έρευνα», συνεχίζει ο Μπλίνκεν.

Η αναγκαστική προσγείωση έφερε μια έντονες αντιδράσεις και σαφή  καταδίκη από ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη Γαλλία και την Ελλάδα, την Πολωνία και τη Γερμανία μεταξύ των χωρών  που έσπευσαν να εκφράσουν την οργή τους.

Ενδέχεται να προκύψουν περαιτέρω κυρώσεις στο Μινσκ. Οι ηγέτες της ΕΕ θα συζητήσουν στη σημερινή σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες τις συνέπειες αυτού που η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαρακτήρισε «απαράδεκτη» δράση.

Η οργισμένη αντίδραση της Ευρώπης πυροδοτήθηκε μετά την εκτροπή του Boeing Co. 737-800 που μετέφερε επιβάτες από την Αθήνα στο Βίλνιους στην πρωτεύουσα της Λευκορωσίας την Κυριακή υπό τη συνοδεία ενός μαχητικού αεροσκάφους Mig-29.

Το πλήρωμα του αεροπλάνου ενημερώθηκε από τις αρχές στο Μινσκ για «πιθανή απειλή ασφάλειας στο πλοίο», δήλωσε εκπρόσωπος της Ryanair. Στο Μινσκ,ωστόσο, οι αρχές συνέλαβαν έναν δημοσιογράφο που είχε καλύψει τις διαμαρτυρίες εναντίον του προέδρου Αλεξάντερ Λουκασένκο, του οποίου η εκλογή για έκτη θητεία πέρυσι αμφισβητήθηκε διεθνώς.

Οι αρχές επιβιβάστηκαν στο αεροπλάνο και συνέλαβαν τον Προτάσεβιτς, τον πρώην αρχισυντάκτη ενός από τα πιο δημοφιλή κανάλια ειδήσεων στην εφαρμογή Telegram στη Λευκορωσία. Ο Πρατάσεβιτς δεν βρισκόταν στο αεροπλάνο όταν επετράπη να απογειωθεί ξανά για το Βίλνιους, δήλωσε σε δήλωσή του ο πρόεδρος της Λιθουανίας Γκιτάνας Ναουσέντα.

Ο πρόεδρος της Λιθουανίας, μιλώντας στο BBC, προέτρεψε την ΕΕ να επιβάλει νέες οικονομικές κυρώσεις στη Λευκορωσία. Τέτοια βήματα «θα μπορούσαν να έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στη συμπεριφορά του καθεστώτος της Λευκορωσίας», υποστήριξε.

 «Πρόκειται για ένα σοβαρό και επικίνδυνο περιστατικό, το οποίο απαιτεί διεθνή έρευνα", έγραψε στο  Twitter ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ.

Ποιες ευρωπαϊκές κυρώσεις είναι στο τραπέζι

«Οι συνέπειες και οι πιθανές κυρώσεις θα συζητηθούν» στη Σύνοδο Κορυφής, ανέφερε ο εκπρόσωπος του προέδρου Σαρλ Μισέλ ξεκαθαρίζοντας ότι η Λευκορωσία προστέθηκε στην ατζέντα.

Αυτό το «συμβάν άνευ προηγουμένου» δεν «θα μείνει χωρίς συνέπειες», διεμήνυσε ο ίδιος ο Σαρλ Μισέλ, χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες, σε ανακοίνωση Τύπου που δημοσιοποίησε.

Τα πιθανά μέτρα που θα συζητήσουν οι ηγέτες της ΕΕ θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν κυρώσεις εναντίον ατόμων και οντοτήτων, αναστολή όλων των πτήσεων αεροπορικών εταιρειών της ΕΕ προς τη Λευκορωσία, απαγόρευση της προσγείωσης του αερομεταφορέα του Μινσκ Belavia από αεροδρόμια του μπλοκ και αναστολή κάθε διέλευσης (transit), συμπεριλαμβανομένων των ταξιδιών εδάφους, μεταξύ Λευκορωσίας και ΕΕ, σύμφωνα με έναν αξιωματούχο εξοικειωμένο με τις συζητήσεις.

Τα βήματα αυτά θα είναι στην λογική ενός πακέτου κυρώσεων που επεξεργάζονται ήδη οι Βρυξέλλες και σκόπευαν να παρουσιάσουν τον επόμενο μήνα. Η ΕΕ είχε ήδη επιβάλει, πριν από το συμβάν αυτό, τρεις γύρους κυρώσεων σε βάρος της κυβέρνησης του Λουκασένκο και ετοιμαζόταν να ανακοινώσει τέταρτο γύρο μέτρων σε βάρος Λευκορώσων αξιωματούχων σε αντίδραση στις περυσινές προεδρικές εκλογές, το αποτέλεσμα των οποίων οι Βρυξέλλες αμφισβήτησαν, όπως και η αντιπολίτευση, καταγγέλλοντας επίσης τη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων που ακολούθησαν τη διαδικασία.

 Η εκλογή της κυβέρνησης του Λουκασένκο είχε ήδη ως αποτέλεσμα κυρώσεις από τις ΗΠΑ και την ΕΕ και ώθησε τον πρόεδρο, ο οποίος βρίσκεται στο αξίωμα από το 1994, πιο κοντά στη Ρωσία.

naftemporiki.gr με πληροφορίες από Bloomberg