SMS, μια τηλεφωνική κλήση ή μια προειδοποιητική βολή: ο ισραηλινός στρατός χρησιμοποιεί σε ορισμένους από τους βομβαρδισμούς του στη Γάζα την αμφιλεγόμενη τεχνική του “roof knocking” («χτύπημα στη στέγη») προκειμένου να ζητήσει από τους αμάχους να εκκενώσουν κτίρια πριν από επικείμενο χτύπημα και επίσης να προφυλαχθεί από ενδεχόμενες κατηγορίες.

Το απόγευμα του περασμένου Σαββάτου στον παλαιστινιακό θύλακα που τελεί υπό ισραηλινό αποκλεισμό για σχεδόν 15 χρόνια, ο Τζαουάντ Μέχντι, ιδιοκτήτης ενός εμπορικού κτιρίου όπου βρίσκονταν τα γραφεία διεθνών ΜΜΕ, έλαβε ένα τηλεφώνημα από Ισραηλινό αξιωματικό. Του ζητά στα αραβικά να οργανώσει την εκκένωση του κτιρίου μέσα σε μία ώρα. Ο ιδιοκτήτης προσπαθεί να διαπραγματευθεί ένα μεγαλύτερο χρονικό περιθώριο. Η συνδιάλεξη παρατείνεται. Ο πύργος των 13 ορόφων, που εκκενώθηκε μέσα στον πανικό, θα ισοπεδωθεί μια ώρα αργότερα.

Ο ισραηλινός στρατός, που επινόησε το “roof knocking”, “hakesh bagag” στα εβραϊκά από το 2009 και το οποίο υιοθετήθηκε το 2016 από τον αμερικανικό στρατό στο Ιράκ, έθεσε αυτή την τεχνική της προειδοποιητικής βολής -που επεκτάθηκε σε τηλεφωνικές κλήσεις ή SMS ή ακόμη και σε ρίψη φυλλαδίων- στο κέντρο της επικοινωνιακής διαχείρισης του πολέμου.

Όμως, σύμφωνα με ΜΚΟ για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η προειδοποίηση δεν απαλλάσσει τις «επιτιθέμενες δυνάμεις» από τις ευθύνες τους απέναντι στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.

Το 2009, κατά την επιχείρηση «Συμπαγές μολύβι», ο ισραηλινός στρατός περηφανεύτηκε ότι έστειλε από το αρχηγείο των στρατιωτικών υπηρεσιών πληροφοριών 165.000 προειδοποιητικές κλήσεις στη Γάζα, συνήθως προηχογραφημένα μηνύματα στα αραβικά.

«Ηθικοί λόγοι»

Από τότε, κάμερες έχουν προστεθεί κάτω από τα πιλοτήρια και ο στρατός δημοσιοποιεί τακτικά βίντεο που δείχνουν την τεχνική «εν δράσει».

«Στέλνουμε έναν μικρό πύραυλο, κενό, για να χτυπήσει τη στέγη και να καταλάβουν οι άμαχοι ότι πρέπει να εκκενώσουν το κτίριο. Παραμένουμε σε παρατήρηση για να βεβαιωθούμε για την αναχώρησή τους», εξηγεί στο AFP αξιωματικός της ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας που ζήτησε να μην κατονομαστεί. «Όταν είμαστε όσο πιο σίγουροι γίνεται για την εκκένωση του κτιρίου, ρίχνουμε».

Μπορεί ο αξιωματικός αυτός να αναφέρεται σε ένα πρωτόκολλο πάνω από όλα για «ηθικούς λόγους» που ωθεί τον στρατό να περιορίσει τις «παράπλευρες ζημιές στους αμάχους», όμως το Ισραήλ υπολογίζει επίσης σε αυτό προκειμένου να προστατευθεί από ενδεχόμενες κατηγορίες, καθώς η εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου έχει ξεκινήσει έρευνα για εγκλήματα πολέμου που φέρεται να διέπραξε το Ισραήλ στα Παλαιστινιακά Εδάφη κυρίως κατά τον πόλεμο της Γάζας το 2014. Η ισραηλινή στρατιωτική εισαγγελία περιλαμβάνεται στην επεξεργασία ορισμένων από αυτά τα πρωτόκολλα προειδοποίησης.

Ο Μοχάμαντ αλ-Χάντι αναρωτιέται από την πλευρά του γιατί δεν έλαβε ποτέ αυτή την περίφημη κλήση, το περασμένο Σάββατο, όταν η σύζυγός του και τέσσερα από τα πέντε παιδιά του σκοτώθηκαν σε ισραηλινό βομβαρδισμό ενός κτιρίου στον καταυλισμό Αλ-Σάτι όπου πέρασε τη νύχτα η οικογένεια. «Τι έκαναν για να τους αξίζει να βομβαρδισθούν, χωρίς καμία προειδοποίηση, χωρίς κανείς να τους ζητήσει να εκκενώσουν το σπίτι»; λέει στο AFP.

«Λίγος χρόνος»

Ο στρατός δεν ανέφερε αριθμούς για τον αριθμό των “roof knocking” που πραγματοποίησε αφότου ξεκίνησε στις 10 Μαΐου η στρατιωτική κλιμάκωση με τη Χαμάς, το κίνημα που ασκεί την εξουσία στη Γάζα. «Πραγματοποιήσαμε περισσότερα από 1.000 πλήγματα. Όταν αφορούν υποδομές, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή την τεχνική, αλλά όχι όταν αφορά την εξάλειψη τρομοκρατών», δηλώνει ο αξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας. Στον βομβαρδισμό που σκότωσε την οικογένεια του Μοχάμαντ αλ-Χαντίντι, ο στρατός δηλώνει ότι είχε στοχεύσει «διοικητές της Χαμάς» που βρίσκονταν σε ένα διαμέρισμα.

Στην άφθονη βιβλιογραφία για το θέμα, οι Παλαιστίνιοι που έζησαν αυτή την παράξενη επικοινωνία κάνουν λόγο για ένταση, στρες, αν όχι για τραύμα που τους έμεινε από αυτά τα ελάχιστα λεπτά που διακυβεύεται η επιβίωσή τους, για το τι μπόρεσαν να πάρουν ή άφησαν πίσω από μια ολόκληρη ζωή προτού σπεύσουν να βγουν έξω από το κτίριο.

Για την οργάνωση Διεθνής Αμνηστία, «η έκδοση μιας προειδοποίησης δεν απαλλάσσει τις επιτιθέμενες δυνάμεις από τις υποχρεώσεις τους απέναντι στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο για την προστασία των αμάχων», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο η εκπρόσωπός της για την περιοχή, Σάρα Χάσας. «Σε πολλές περιπτώσεις, λείπουν τα βασικά στοιχεία προειδοποίησης, κυρίως για τη στιγμή του χτυπήματος, τον τόπο ή πού μπορούν να προστατευθούν ή η διασφάλιση ότι η εκκένωση θα πραγματοποιηθεί εγκαίρως και με ασφάλεια πριν από την επίθεση», αναφέρει.

Στην περίπτωση της ρίψης ενός κενού πυραύλου στη στέγη, μερικές οικογένειες μπορεί επίσης να νόμισαν ότι επρόκειτο για λάθος συναγερμό ή ότι ένα πλήγμα είχε μόλις περάσει, εξηγεί επίσης η ΜΚΟ σε έκθεση το 2014. «Υπήρξαν επίσης περιπτώσεις φονικών πληγμάτων, που εξαπολύθηκαν σε πολύ λίγο χρόνο αφού είχαν προειδοποιηθεί οι άμαχοι», εκτιμά η περιφερειακή εκπρόσωπος της ΜΚΟ.

Πηγή: ΑΠΕ, AFP