Στις αρχές Φεβρουαρίου, στο κυπριακό Facebook εμφανίζεται, εν μέσω διατάγματος απαγόρευσης διαδηλώσεων, ένα ανοιχτό κάλεσμα για μία πορεία στις 13 του μήνα υπό τον τίτλο «Ως Δαμέ», που σημαίνει “ως εδώ” στην κυπριακή διάλεκτο. Οι οκτώ ομάδες πολιτών που συνυπέγραψαν την πρόσκληση, διαμαρτύρονταν για τη διαφθορά, τη διχοτομική πολιτική της κυβέρνησης, την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και τη λειτουργία κέντρων κράτησης μεταναστών.
Μερικές εκατοντάδες πολίτες ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση και παρά την απαγόρευση συγκεντρώθηκαν στο Πάρκο Κολοκάση παρά τα τείχη της παλιάς πόλης της Λευκωσίας. Με κεντρικό πανό το σύνθημα «Υγεία, Αλληλεγγύη, Αντίδραση», οι διαδηλωτές βρέθηκαν τότε αντιμέτωποι με μια πρωτόγνωρη για τα κυπριακά δεδομένα καταστολή. Οι εικόνες από την αστυνομική βία και το σοβαρό τραυματισμό μιας νεαρής μουσικού με πίδακα νερού έκαναν το γύρο του κόσμου μέσα από τα διεθνή δίκτυα.
Στις 20 του Φλεβάρη διοργανώνεται η δεύτερη μεγάλη πορεία, με τα προτάγματα των διοργανωτών να επικεντρώνονται πια στη βίαιη καταστολή και αστυνομική βαρβαρότητα της προηγούμενης πορείας. Περισσότεροι από 10 χιλιάδες κόσμου συγκεντρώθηκαν ξανά στο Πάρκο Κολοκάση και πορεύτηκαν ειρηνικά στη μαζικότερη πολιτική συγκέντρωση που πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Οι διαδηλωτές φώναζαν συνθήματα για τα γεγονότα της 13ης του Φλεβάρη, συνθήματα κατά της διαφθοράς αλλά και υπέρ της επανένωσης της Κύπρου. Τότε φάνηκε πως το “Ως Δαμέ” από όνομα μιας πορείας είχε πλέον μετατραπεί σε κίνημα μαζικό με αντίκτυπο στην κυπριακή κοινωνία και με έρεισμα στους πολίτες που θέλουν την ομοσπονδιακή επανένωση του νησιού.
Αμηχανία στο πολιτικό σύστημα
Η αμηχανία του πολιτικού συστήματος ενώπιον ομάδων πολιτών, που τέθηκαν εκτός των κομματικών μηχανισμών και κατήγγειλαν τη σχέση μεταξύ της διαφθοράς και της διαιώνισης της διχοτόμησης, κορυφώθηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο όταν πραγματοποιήθηκε η τρίτη πορεία του “Ως Δαμέ”.
Στις 27 Μαρτίου ακόμα μερικές χιλιάδες κόσμου πορεύτηκαν ειρηνικά από το Υπουργείο Εσωτερικών στο Προεδρικό. Την ίδια μέρα είδε το φως της δημοσιότητας δημοσκόπηση του ΡΙΚ ενόψει των βουλευτικών εκλογών του Μαΐου, στην οποία καταγράφηκε θετική στάση έναντι του “Ως Δαμέ” από το 45% του δείγματος. Στην ίδια δημοσκόπηση, ως μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας αξιολογείται η διαφθορά, ενώ το 71,5% δηλώνει δυσαρεστημένο με τους χειρισμούς του Προέδρου Αναστασιάδη στην εσωτερική διακυβέρνηση και στο κυπριακό.
Η τρίτη πορεία σηματοδότησε και την αλλαγή στην τακτική της κυβέρνησης ώστε να αντιμετωπίσει την επίδραση του “Ως Δαμέ” στην κοινή γνώμη. «Η κυβέρνηση στο νότο εργαλειοποίησε άμεσα την πανδημία για να βάλει την Κύπρο σε πορεία οριστικής διχοτόμησης» έγραφε μία ανάρτηση του “Ως Δαμέ” δύο μέρες πριν την πορεία της 27ης Μαρτίου. Σε αυτήν ακριβώς την φράση εστίασε η «αντεπίθεση» από το κυβερνών κόμμα ΔΗΣΥ και βουλευτές του, αργότερα από ακόμα πέντε κόμματα, από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, τον υπουργό Παιδείας και τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Ο ευρωβουλευτής του ΔΗΣΥ Λουκάς Φουρλάς χαρακτήρισε ως “επιζήμιο και προκλητικό” το “Ως Δαμέ”. Μετατρέποντας τη φράση «κυβέρνηση στον νότο» σε «κυβέρνηση του Νότου», ο κ. Φουρλάς χαρακτήρισε απαράδεκτο “Έλληνες Κύπριοι ν’ αναφέρονται στην κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας με τον όρο ‘κυβέρνηση του Νότου’”. Ο επίσημος ΔΗΣΥ με ανακοίνωσή του συνέχισε στην ίδια γραμμή του ευρωβουλευτή του, αρνούμενος να αναγνωρίσει τη διάκριση μεταξύ πολιτικού και γεωγραφικού προσδιορισμού, τον οποίο εξάλλου χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ τον Ιούλιο του 2017 όταν μετά το ναυάγιο του Κραν Μοντανά ευχήθηκε καλή τύχη στους Κύπριους “σε Βορρά και Νότο”.
Ποιοι προσπαθούν να πετύχουν τι;
Κοινό σημείο όλων των κομματικών ανακοινώσεων την Κυριακή 28 Μαρτίου ήταν ότι το “Ως Δαμέ” δεν υποβαθμίζει απλώς την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά ότι με φράσεις όπως “κυβέρνηση στο νότο” στηρίζει και διχοτομικές πολιτικές. Στις 29 Μαρτίου, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος προχώρησε με ένα τολμηρό βήμα την κυβερνητική επίθεση κατά του “Ως Δαμέ”. Από εκπομπή του τηλεοπτικού σταθμού Omega ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης Κυριάκος Κούσιος δεν άσκησε απλώς κριτική στο κίνημα “Ως Δαμέ” για τη φράση “κυβέρνηση στο νότο”, την οποία επίσης αλλοίωσε σε “κυβέρνηση του Νότου”. “Θεωρούμε ότι είναι μία υπόσκαψη εκ των έσω της Κυπριακής Δημοκρατίας, της νόμιμης κυβέρνησης, (...) της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας” είπε ο κ. Κούσιος, προσθέτοντας με νόημα ότι “πρέπει να προβληματιστούν αυτοί οι κύριοι για το τι προσπαθούν να πετύχουν”.
Αμφισβητώντας τα κίνητρα του κινήματος “Ως Δαμέ” και με το σύνολο σχεδόν των πολιτικών κομμάτων να υπερθεματίζουν ως προς την απαγόρευση του δικαιώματος να χρησιμοποιηθεί στη δημόσια σφαίρα μία λέξη, εν προκειμένω ένας γεωγραφικός προσδιορισμός, ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης Αναστασιάδη ανακήρυξε το “Ως Δαμέ” ως ύποπτο εξυπηρέτησης τουρκικών συμφερόντων και άρα ανάξιο να συμμετέχει στο δημόσιο διάλογο. Μία μέρα μετά την ατεκμηρίωτη επίθεση του κυβερνητικού εκπροσώπου στο “Ως Δαμέ”, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης όταν ρωτήθηκε σχετικά απάντησε ότι δεν θέλει να κάνει “κανένα σχόλιο για όσους περιφρονούν την Κυπριακή Δημοκρατία”. Πρόκειται για ακόμα μία αντιστροφή των πυρών, αφού ο Πρόεδρος που κατηγορείται από τους “Ως Δαμέ” ότι γελοιοποίησε την Κύπρο διεθνώς μετά τις αποκαλύψεις του Al Jazeera για το πρόγραμμα των χρυσών διαβατηρίων, κατηγόρησε το “Ως Δαμέ” για περιφρόνηση του κράτους.
Ποιοι εξυπηρετούν τη διχοτόμηση;
τελέχη της πλατφόρμας χαρακτηρίζουν ως ειρωνικό το ότι η κυβέρνηση και πολιτικές δυνάμεις που προωθούν διχοτομικές πολιτικές, κατηγορούν το “Ως Δαμέ” για ρητορική δύο κρατών. Όπως επισημάνθηκε στην DW από εκπροσώπους του κινήματος «όλες οι ομάδες που αποτελούν την πλατφόρμα τάσσονται υπέρ της επανένωσης της Κύπρου στην βάση της ΔΔΟ, γεγονός που εξηγεί και την συμπόρευση με τους «ως δαμέ», χιλιάδων Κυπρίων υπέρ της ειρήνης στην Κύπρο». Πρόκειται για μια μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης επισημαίνεται, η οποία δεν πείθεται για την ειλικρίνεια των προθέσεων της κυβέρνησης Αναστασιάδη σε σχέση με τη λύση του κυπριακού.
