Σε μια συμφωνία με πολλαπλούς συμβολισμούς και αποδέκτες κατέληξαν οι ΗΠΑ με την Ιαπωνία, την Αυστραλία και την Ινδία που αναμένεται να θεραπεύσει εν μέρει την άνιση κατανομή των εμβολίων και να συγκρατήσει την εξάπλωση της Κίνας στην περιφέρεια Ινδικού-Ειρηνικού. Στη σύνοδο κορυφής που διεξήχθη μέσω Διαδικτύου μεταξύ των πρωθυπουργών της Ιαπωνίας, της Ινδίας και της Αυστραλίας και του Αμερικανού προέδρου, Τζο Μπάιντεν συμφωνήθηκε η παραγωγή πάνω από ενός δισ. δόσεων από το εμβόλιο της Johnson & Johnson για τις χώρες της νοτιο-ανατολικής Ασίας, σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες των Financial Times. Την παραγωγή θα αναλάβει η Ινδία και τη διανομή σε χώρες της νοτιο-ανατολικής Ασίας θα φέρει εις πέρας η Αυστραλία. Τη χρηματοδότηση της επιχείρησης επωμίζονται κυρίως οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία.
Οι χώρες αυτές απαρτίζουν, ουσιαστικά, τον Τετραμερή Διάλογο για την Ασφάλεια, γνωστού στον διεθνή Τύπο με τα αρχικά Quad (Quadrilateral Security Dialogue), ο οποίος δημιουργήθηκε αρχικά για την ελάφρυνση των πληγέντων χωρών από τον καταστροφικό σεισμό και το τσουνάμι του 2004. Επισημοποιήθηκε το 2007, προκαλώντας τότε τη διαμαρτυρία του Πεκίνου. Εν συνεχεία η Qaud αδρανοποιήθηκε καθώς η Αυστραλία και η Ινδία δεν ήθελαν να προκαλούν αντιδράσεις από την Κίνα.
Τελευταία, όμως, η αυστραλιανή κυβέρνηση έχει ασκήσει μεγάλες πιέσεις στο Πεκίνο, ιδιαίτερα σ΄ότι αφορά την αρχική φάση της πανδημίας της νόσου Covid-19. Τάχθηκε υπέρ της έρευνας που πραγματοποιεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου στην Κίνα για να εξακριβωθούν οι ρίζες της πανδημίας, ενώ το Πεκίνο έχει επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές κρασιού και άλλων προϊόντων από την Αυστραλία.
Πέρσι, παράλληλα, το καλοκαίρι ανέβηκαν δραματικά οι τόνοι των σχέσεων Κίνας και Ινδίας ύστερα από τέσσερις δεκαετίες λόγω απώλειας 20 Ινδών στρατιωτών στην κοιλάδα Γκαλουάν των δυτικών Ιμαλάιων. Αν και οι δυο υπερδυνάμεις της Ασίας συμφώνησαν σε μια άμεση αποκλιμάκωση των μεταξύ τους εντάσεων, τα γεγονότα αποτέλεσαν μια δυσάρεστη υπενθύμιση των αντικρουόμενων συμφερόντων στην ευρύτερη περιοχή. Τα νησιά Σενκάκου, στο μεταξύ, είναι το μήλον της έριδος μεταξύ Κίνας και Ιαπωνίας.
Μολονότι ο προκάτοχος του Τζο Μπάιντεν, Ντόναλντ Τραμπ, έλαβε την πρωτοβουλία να επαναφέρει την Quad, η χθεσινή συμφωνία παραπέμπει στην τακτική που ακολουθούσε η διακυβέρνηση Ομπάμα για την ενίσχυση των συμμαχιών στην περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού προς τη συμμόρφωση της αυξανόμενης επιρροής της Κίνας.
Αυτός ήταν ο σκοπός του Συμφώνου Συνεργασίας του Ειρηνικού (Trans-Pacific Partnership, TPP) που είχε δρομολογήσει ο Μπάρακ Ομπάμα λίγο πριν τη λήξη της δεύτερης θητείας του αλλά διακόπηκε η εφαρμογή του από τον Ρεπουμπλικάνο Ντόναλντ Τραμπ προ τετραετίας. Έκτοτε ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ επέλεξε την άσκηση μιας πολιτικής προστατευτισμού που περιλάμβανε την επιβολή δασμών εις βάρος εισαγωγών από την Κίνα.
Η νυν κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν, ο οποίος πριν ψηφιστεί πρόεδρος των ΗΠΑ διατελούσε καθήκοντα αντιπροέδρου επί κυβερνήσεων Ομπάμα, επιλέγει τη διπλωματική οδό για τη συγκράτηση της Κίνας. Ο ίδιος έχει ξεκαθαρίσει πως επιλέγει την τόνωση των σχέσεων με τους συμμάχους των ΗΠΑ. Και η διπλωματία των εμβολίων εξελίσσεται σε ένα ισχυρό όπλο στο σκληρό παιχνίδι της γεωπολιτικής.
Η Κίνα αλλά και η Ρωσία πρωτοστάτησαν στη διανομή μασκών και προστατευτικού ιατρικού εξοπλισμού πέρσι όταν είχε εξαπλωθεί το πρώτο κύμα της πανδημίας σε όλον τον κόσμο. Η Μόσχα και το Πεκίνο πρωτοστάτησαν στην αποκαλούμενη «διπλωματία των εμβολίων» με το ρωσικό Sputnik V και τα κινεζικά Sinovac και Sinopharm. Τον περσινό Δεκέμβριο, όταν είχε ανακοινωθεί στην Κίνα πως το Sinovac είναι αποτελεσματικό κατά 79%, οι αρμόδιες αρχές είχαν διευκρινίσει πως επιθυμούν το εμβόλιο αυτό να αποτελέσει «παγκόσμιο δημόσιο αγαθό» που θα διατίθεται σε «λογική τιμή».
«Η Ρωσία και η Κίνα ενεργούν με αυτόν τον τρόπο εδώ και πολύ καιρό, ιδιαίτερα στις χώρες του αναδυόμενου κόσμου καθώς θεωρούν πως η Δύση έχει αποστασιοποιηθεί από αυτές», σχολίασε προ μιας εβδομάδας η Αγαθή Δεμάρες, διευθυντικό στέλεχος της Economist Intelligence Unit, στο αμερικανικό ειδησεογραφικό δίκτυο CNBC. Δεν είναι τυχαίο πως 26 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Αργεντινής, της Ουγγαρίας, της Τυνησίας και του Τουρκμενιστάν, έχουν εγκρίνει το ρωσικό εμβόλιο κατά του κορωνοϊού.
Kατά κοινή ομολογία, η συνεργασία των ΗΠΑ με την Αυστραλία, την Ινδία και την Ιαπωνία για την παραγωγή και τη διανομή του μονοδοσικού εμβολίου της Johnson & Johnson σηματοδοτεί έναν συντονισμό κινήσεων για την καταπολέμηση της πανδημίας αλλά και την αναχαίτιση της Κίνας. «Αυτό που ενώνει την Quad είναι η επιμονή τους να προσφέρουν πρακτικά βοήθεια στις χώρες της νότιο-ανατολικής Ασίας. Εάν η Quad δεν καταφέρει να αντιμετωπίζει με αποφασιστικό τρόπο τα θέματα αυτά τότε θα φθαρεί ο ρόλος τους», σχολίασε ανεπίσημα στους Financial Times αξιωματούχος των ΗΠΑ.
Ζωρζέτ Ζολώτα
[email protected]
