Ενίσχυση συνεργατικών σχημάτων ως απάντηση στο μικρό κλήρο, επενδύσεις μέσω σχεδίων βελτίωσης και χρηματοδότηση καινοτόμων δράσεων, είναι μερικοί βασικοί άξονες για να υποστηριχθούν οι «κατευθυντήριες» της έκθεσης Πισσαρίδη, σύμφωνα με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
Σε προτεραιότητα τίθεται και ο ψηφιακός μετασχηματισμός της εγχώριας παραγωγής, πεδίο το οποίο, σύμφωνα με τον υπουργό, είναι «εύφορο» και για καλλιέργεια ΣΔΙΤ. Σε χρηματοδοτικό επίπεδο, η ενεργοποίηση του Ταμείου Εγγυήσεων Αγροτικής Ανάπτυξης σύμφωνα με τον κ. Λιβανό έχει αρχίσει να προσελκύει το ενδιαφέρον των παραγωγών, με τα πρώτα «μηνύματα» να αφορούν αιτήσεις σχεδιασμών ύψους περί τα 23 εκατ. ευρώ.
Για τον αγροτικό τομέα, η έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη αναφέρει ότι θα πρέπει να υπάρχουν συγκεκριμένες δράσεις για μεγέθυνση και εκσυγχρονισμό των εκμεταλλεύσεων, κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού, ενίσχυση της συμβολής της τεχνολογίας και της έρευνας και αύξηση της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων. Πώς σχεδιάζει το ΥΠΑΑΤ να υποστηρίξει θεσμικά τις προτεινόμενες δράσεις και ποια είναι τα υπό εξέταση κίνητρα που θα δοθούν στον αγροτικό κόσμο;
«Η έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη αναγνωρίζει τη στρατηγική σημασία του πρωτογενούς τομέα και του παραγωγικού τομέα της αγροδιατροφής. Αυτό ισχύει πολύ περισσότερο για τη χώρα μας καθώς σύμφωνα και με τη συγκεκριμένη έκθεση, η προστιθέμενη αξία του πρωτογενούς τομέα και της βιομηχανίας τροφίμων - ποτών ως ποσοστό του ΑΕΠ, καθώς και το ποσοστό απασχόλησης των εργαζομένων τους, ξεπερνούν ως ποσοστά τον αντίστοιχο μέσο όρο της Ε.Ε. Στην έκθεση ως διαρθρωτικές αδυναμίες του τομέα αναφέρονται μεταξύ άλλων το μικρό μέγεθος αγροτικών εκμεταλλεύσεων, η χαμηλή ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών η χαμηλή παραγωγικότητα, η ανεπαρκής επαγγελματική εκπαίδευση και δυσμενής δημογραφία, η ελλιπής καθετοποίηση και προώθηση ελληνικών σημάτων. Οι διαρθρωτικές αυτές αδυναμίες είναι γνωστές τόσο στον αγροτικό κόσμο όσο και στο ΥΠΑΑΤ. Πρόθεσή μας είναι να ενισχύσουμε δράσεις προς την κατεύθυνση αντιμετώπισης των αδυναμιών αυτών. Αναφορικά με το μέγεθός των εκμεταλλεύσεων είναι γνωστές οι νομοθετικές πρωτοβουλίες της προηγούμενης ηγεσίας για την ενίσχυση των συνεργατικών σχημάτων με στόχο τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μέσα από την ισχύ του συνόλου. Σχετικά με τον εκσυγχρονισμό των αγροτικών εκμεταλλεύσεων ενδεικτικά αναφέρεται ότι πέρα από τα σχέδια βελτίωσης τόσο στο ΠΑΑ όσο και στο ΕΠΑλΘ υπάρχουν χρηματοδοτικά εργαλεία για την χρηματοδότηση καινοτόμων δράσεων. Αναφορικά με την κατάρτιση, ο ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ ο οποίος διαθέτει 11 Ινστιτούτα Αγροτικής Έρευνας, μεταξύ άλλων υλοποιεί προγράμματα κατάρτισης νέων αγροτών, συνολικού προϋπολογισμού 14.578.200 ευρώ, προκειμένου να καταρτίσει 14.666 νέους αγρότες σε όλη τη χώρα. Επιπλέον ο ίδιος φορέας είναι ο Φορέας Πιστοποίησης και ελέγχου των Γεωργικών Συμβούλων και υλοποίησε εισαγωγικό πρόγραμμα επιμόρφωσης. Στις 21.09.2020 αναρτήθηκε το Μητρώο Γεωργικών Συμβούλων με συνολικά 3.084 εγγραφές. Επίσης από τις αρμόδιες υπηρεσίες και οργανισμούς του υπουργείου υλοποιούνται προγράμματα προώθησης προϊόντων ΠΟΠ και ΠΓΕ με στόχο την προβολή και ανάδειξή τους στις αγορές. Στόχος μας είναι να γίνουν όλες οι απαραίτητες ενέργειες προς την κατεύθυνση εκσυγχρονισμού του πρωτογενούς τομέα, προς την κατεύθυνση ανάδειξης της μοναδικότητας των ελληνικών προϊόντων, με τη δημιουργία ελληνικού brand name, αλλά και της διατροφικής τους σημασίας για τον καταναλωτή, καθώς και προς την κατεύθυνση απόδοσης κινήτρων σε νέους και τεχνικά καταρτισμένους ανθρώπους να δραστηριοποιηθούν στον τομέα».
Στο πρόγραμμα της Ν.Δ. για την αγροτική οικονομία δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην «καλλιέργεια» επενδύσεων στον πρωτογενή τομέα. Προς αυτή τη κατεύθυνση κινείται και η ενεργοποίηση του Ταμείου Αγροτικών Εγγυήσεων. Με γνώμονα ότι αντίστοιχες προσπάθειες στο παρελθόν (π.χ. Ταμείο Αγροτικής Επιχειρηματικότητας) δεν κατάφεραν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του αγροτικού κόσμου, με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι το εγχείρημα αυτή τη φορά θα τελεσφορήσει;
«Το Ταμείο Εγγυήσεων Αγροτικής Ανάπτυξης (ΤΕΑΑ) είναι ένα χρηματοδοτικό εργαλείο η αναγκαιότητα του οποίου πηγάζει από τον περιορισμό της ρευστότητας στην αγορά και από τον κίνδυνο της μη εξυπηρέτησης δανείων. Συγκεκριμένα το ΠΑΑ μπορεί να καλύψει ένα μέρος του κινδύνου του χαρτοφυλακίου των χρηματοπιστωτικών οργανισμών έτσι ώστε οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί να έχουν κίνητρο να παρέχουν χρηματοδότηση προς τους ενδιαφερόμενους και μάλιστα με πολύ ευνοϊκούς όρους καθώς μειώνονται σημαντικά οι απαιτήσεις για εξασφαλίσεις και περιορίζεται το ύψος των επιτοκίων. Tο ΠΑΑ εγγυάται το 80% κάθε δανείου, που χορηγείται και μέχρι ένα ποσοστό συνολικού χαρτοφυλακίου κάθε τράπεζας το οποίο καθορίζεται μεταξύ της τράπεζας και του Διαχειριστή του Ταμείου και δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσοστό αυτό το 35%. Η συμμετοχή του ΠΑΑ σε αυτό το εργαλείο ανέρχεται στα 80 εκατ. ευρώ. Με τον τρόπο αυτό αναμένεται να χορηγηθούν δάνεια σε γεωργούς, κτηνοτρόφους και μεταποιητικές επιχειρήσεις που μπορούν να φθάσουν μέχρι και τα 480 εκατ. ευρώ. Καταρχάς πιστεύουμε ότι το εγχείρημα αυτή τη φορά θα τελεσφορήσει λόγω του ευνοϊκότερου πλαισίου. Το χρηματοδοτικό εργαλείο απευθύνεται σε γεωργούς, κτηνοτρόφους και μεταποιητικές επιχειρήσεις που θα λαμβάνουν δάνεια μέσω του ΤΕΑΑ, είτε αυτοτελώςείτε σε συνδυασμό με κάποια επιχορήγηση. Εδώ σημειώνεται ότι στο Ταμείο Αγροτικής Επιχειρηματικότητας η ένταξη σε πρόγραμμα επιχορήγησης ήταν βασική προϋπόθεση. Οι δικαιούχοι επομένως του χρηματοδοτικού εργαλείου δεν απαιτείται, εφόσον το επιθυμούν, να περιμένουν την έκδοση πρόσκλησης για επιχορήγηση. Εκτιμάται ότι ο συνολικός χρόνος υποβολής φακέλου, εκταμίευσης και ολοκλήρωσης της επένδυσης θα είναι μικρότερος. Δίνεται επίσης η δυνατότητα υλοποίησης επενδύσεων με δαπάνες οι οποίες μπορούν να καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα και οι οποίες είναι επιλέξιμες με το ΧΕ αλλά δεν θα ήταν επιλέξιμες για ενίσχυση με επιχορήγηση. Το αρχικό κεφάλαιο επιστρέφεται καθώς αποπληρώνονται τα δάνεια ή αποδεσμεύονται οι εγγυήσεις ή ρευστοποιούνται οι συμμετοχικοί κύκλοι και μπορεί να χρησιμοποιηθεί εκ νέου. Οι ωφελούμενοι μπορούν να λάβουν δάνεια από 10.000 ευρώ μέχρι και 5.000.000 ευρώ με διάρκεια αποπληρωμής από 1 έως και 15 χρόνια και πάντως όχι αργότερα από τις 31/12/2035. Δεύτερον είναι σημαντικό το ενδιαφέρον που έχουν δείξει οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί. Τον Δεκέμβριο του 2019 το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων εξέδωσε σχετική πρόσκληση για την επιλογή των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που θα επιθυμούσαν να συμμετάσχουν στο εγχείρημα αυτό. Αυτή τη στιγμή έχουν υπογράψει συμφωνίες η Τράπεζα Πειραιώς και η ProCredit, η Εθνική Τράπεζα, η Τράπεζα Eurobank, η Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας, η Συνεταιριστική Τράπεζα Θεσσαλίας και η Παγκρήτια Τράπεζα. Τέλος, είναι ενθαρρυντικό το μέχρι σήμερα ενδιαφέρον των γεωργών, των κτηνοτρόφων και των μεταποιητικών επιχειρήσεων. Η έναρξη υποβολής αιτήσεων των ωφελούμενων προς τις Τράπεζες μέσω του ΠΣΚΕ έγινε στις 1/12/2020 και μέχρι σήμερα έχουν υποβληθεί αιτήσεις ύψους 22.990.286 ευρώ. Και συγκεκριμένα για τη Δράση 4.1.4 - Υλοποίηση επενδύσεων που συμβάλλουν στην ανταγωνιστικότητα της εκμετάλλευσης μέσω Χρηματοδοτικών Εργαλείων σύνολο αιτήσεων 20.622.286 Ευρώ και για τη Δράση 4.2.4 Μεταποίηση, εμπορία και ανάπτυξη με τελικό προϊόν εντός του Παραρτήματος Ι μέσω Χρηματοδοτικών Εργαλείων αιτήσεις ύψους 2.368.000 ευρώ».
«Ευφυής γεωργία»
Εκφρασμένη στόχευση του ΥΠΑΑΤ είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός της αγροτικής οικονομίας. Ποια βήματα πρέπει να γίνουν προς αυτήν την κατεύθυνση τόσο από την πολιτεία όσο και από τους παραγωγούς; Ο εκσυγχρονισμός των δομών παροχής τεχνικής και επιστημονικής υποστήριξης των αγροτών πιστεύετε ότι είναι ένα πεδίο που μπορεί να «καλλιεργηθούν» ΣΔΙΤ;
«Τα ΣΔΙΤ μπορούν να καλλιεργηθούν σε κάθε επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας που εμπλέκεται το κράτος και λείπουν πόροι ενώ ταυτόχρονα πρέπει να ξεπεραστούν χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες. Άλλωστε, και σε άλλα ζητήματα το ΥΠΑΑΤ επιζητεί τη συνεργασία με πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα και σε κάθε ευκαιρία το πράττει. Γιατί πρέπει να αποκλειστεί ο ιδιωτικός τομέας όταν από μια τέτοια συνεργασία μπορεί να ωφεληθούν οι Έλληνες παραγωγοί; Σήμερα που η τεχνολογία, ιδιαίτερα μέσω του 5G, προσφέρει νέες δυνατότητες, οφείλουμε να τις αξιοποιήσουμε με στόχο την ενίσχυση της ποιότητας και της ασφάλειας της παραγωγής τόσο από παράγοντες που έχουν σχέση με την ανθρώπινη δραστηριότητα όσο και από παράγοντες που την ξεπερνούν, όπως είναι οι καιρικές συνθήκες. Τη φράση «ευφυής γεωργία» είμαι βέβαιος ότι στο επόμενο διάστημα θα την ακούμε όλο και πιο συχνά. Για το θέμα αυτό έχουμε συνεργασία με τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκο Πιερρακάκη, καθώς ο ψηφιακός μετασχηματισμός του αγροτικού τομέα αποτελεί και ένα από τα project του Ταμείου Ανάκαμψης που σε συνεργασία θα «τρέξουν» τα δύο υπουργεία, Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Και βεβαίως, το θέμα του ψηφιακού μετασχηματισμού ήταν και από τα βασικά ζητήματα που συζήτησα με τον πρωθυπουργό κατά την επίσκεψή του στο ΥΠΑΑΤ».
