Κατατέθηκε στη Βουλή σήμερα, 17 Φεβρουαρίου 2021, το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Εξωτερικών περί «Οργάνωσης και λειτουργίας Υπουργείου Εξωτερικών, Συμβουλίου Αποδήμου Ελληνισμού και ρύθμισης θεμάτων διεθνούς αναπτυξιακής συνεργασίας και ανθρωπιστικής βοήθειας».
Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, το Σχέδιο Νόμου αποσκοπεί στη δημιουργία ενός σύγχρονου οργανωτικού σχήματος, το οποίο θα διευκολύνει την αποτελεσματική άσκηση της εξωτερικής πολιτικής και την προώθηση των εθνικών συμφερόντων, καθώς οι απαιτήσεις σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο και η νέα, διευρυμένη πλέον, αποστολή του Υπουργείου, καθιστούν επιτακτική την ανάγκη για τη μεταρρύθμιση των δομών και της λειτουργίας του Υπουργείου.
Οι νέες διατάξεις αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης διοικητικής μεταρρύθμισης, η οποία περιλαμβάνει επίσης την αναδιάρθρωση των Αρχών Εξωτερικού, την απλοποίηση - ψηφιοποίηση των παρεχόμενων υπηρεσιών και την αναδιοργάνωση της Διπλωματικής Ακαδημίας, και που θα ακολουθήσουν εντός του έτους.
Οι βασικοί άξονες του Σχεδίου Νόμου περιλαμβάνουν:
- Την ενσωμάτωση της Οικονομικής Διπλωματίας, της Δημόσιας Διπλωματίας και του Απόδημου Ελληνισμού στον πυρήνα των δραστηριοτήτων του Υπουργείου.
- Τον εκσυγχρονισμό του οργανωτικού σχήματος.
- Την ενοποίηση Δομών για την αναβάθμιση και την εξοικονόμηση ανθρωπίνων πόρων.
- Την αναδιάρθρωση του μηχανισμού διοικητικής υποστήριξης.
- Την απλοποίηση διαδικασιών και περιορισμό της γραφειοκρατίας.
- Την ενεργοποίηση εργαλείων ανθρωπιστικής αρωγής.
Αναλυτικά τα σημεία του νομοσχεδίου:
Διάρθρωση Υπουργείου σε τρεις οργανωτικούς πυλώνες.
Ο πρώτος πυλώνας ανάγεται στις Διεθνείς Σχέσεις, ο δεύτερος πυλώνας στις Οικονομικές Σχέσεις και την Εξωστρέφεια, ενώ στον τρίτο πυλώνα υπάγονται τα θέματα του Απόδημου Ελληνισμού και της Δημόσιας Διπλωματίας. Σύσταση Νέων Γενικών Γραμματειών και επαναλειτουργία Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού
- Νέα Γενική Γραμματεία Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας. Η νέα δομή εντάσσει την Οικονομική Διπλωματία στον πυρήνα της λειτουργίας του Υπουργείου ως αναπόσπαστο τμήμα της εξωτερικής πολιτικής.
- Νέα Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας. Από την ενοποίηση των δύο Γραμματειών δημιουργείται μια νέα ισχυρή Γενική Γραμματεία, η οποία συντονίζει και υλοποιεί, με ενιαίο και αποτελεσματικό τρόπο, όλες τις δράσεις και λειτουργίες που εξυπηρετούν τις ανάγκες των Ελλήνων σε Προξενικά, Θρησκευτικά, Μορφωτικά και Πολιτιστικά θέματα, στο εξωτερικό και το εσωτερικό. Μέσω της νέας αυτής Γενικής Γραμματείας, προάγεται και αναδεικνύεται επικοινωνιακά με αναβαθμισμένο πλέον τρόπο η διεθνής εικόνα της χώρας και ταυτόχρονα ενισχύεται ο ρόλος του Απόδημου Ελληνισμού και της Ομογένειας.
- Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού (Σ.Α.Ε.): Επαναλειτουργία του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού (Σ.Α.Ε.) με στόχο την εκπλήρωση της αποστολής του, δηλαδή να αποτελέσει το συμβουλευτικό όργανο της Ελληνικής Πολιτείας στα θέματα που αφορούν στον Απόδημο και τον Ομογενειακό Ελληνισμό.
Σύσταση νέων δομών στο Υπουργείο και εξορθολογισμός δομών Υπουργείου
- Πέραν της μείωσης την Γενικών Γραμματειών κατά μία, μειώνεται ο αριθμός των επιμέρους οργανωτικών μονάδων της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Εξωτερικών, στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης και του εξορθολογισμού της οργάνωσης του Υπουργείου, με τις Διευθύνσεις να ανέρχονται πλέον σε 48 (από 65), τα Τμήματα σε 67 (από 193), ενώ μειώνονται και οι υπηρεσίες που υπάγονται απευθείας στον Υπουργό σε 12 (από 19).
- Συνιστώνται σε επίπεδο Διεύθυνσης, νέα Υπηρεσία Συντονισμού καθώς και νέα Διεύθυνση Στρατηγικού και Επιχειρησιακού Σχεδιασμού, η οποία σχεδιάζει, θέτει στόχους, ευθυγραμμίζει πολιτικές και παρακολουθεί την εκτέλεση των σχεδίων δράσης και των τριών οργανωτικών πυλώνων του Υπουργείου.
- Θεσμοθετείται Κέντρο Σχεδιασμού Εξωτερικής Πολιτικής (ΚΕ.Σ.Ε.Π.), το οποίο θα λειτουργήσει ως δεξαμενή σκέψης, σε συνεργασία με τα ακαδημαϊκά ιδρύματα. Δημιουργείται δομή συντονισμού μεταξύ του Υπουργείου Εξωτερικών και του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, το Γραφείο Αμυντικής Διπλωματίας, με αποστολή την ενημέρωση του Υπουργού Εξωτερικών επί θεμάτων εθνικής άμυνας άμεσου ενδιαφέροντος.
- Συστήνεται Γραφείο Υπευθύνου Προστασίας Δεδομένων (DPO Office), σε συμμόρφωση με τις διατάξεις του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (ΕΕ) 2016/679.
- Καταργείται η Μεταφραστική Υπηρεσία και προβλέπεται στο εξής νέο σύστημα μεταφράσεων, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εξωτερικών, με στόχο την απλοποίηση της διαδικασίας μετάφρασης εγγράφων, την εξάλειψη της γραφειοκρατίας και την ταχύτητα στις παρεχόμενες υπηρεσίες, χωρίς να θίγεται το κύρος και η αξιοπιστία των μεταφραζόμενων εγγράφων. Στο πλαίσιο αυτό, συστήνεται νέο «Σώμα Πιστοποιημένων Μεταφραστών», στα πρότυπα των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών (best practices), όπου ιδιώτες και κρατικοί φορείς θα έχουν άμεση πρόσβαση και δυνατότητα επιλογής από το «Μητρώο Πιστοποιημένων Μεταφραστών» μέσω μιας πλήρως ψηφιοποιημένης και έγκυρης διαδικασίας (barcode, ψηφιακή υπογραφή).
- Συστήνεται για πρώτη φορά στο Υπουργείο Εξωτερικών Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών (Γ.Δ.Ο.Υ.). Ο προϊστάμενος θα επιλέγεται με βάση τις ισχύουσες για το λοιπό Δημόσιο διατάξεις, με στόχο τη βέλτιστη λειτουργία του Υπουργείου και την ευθυγράμμιση με τις διατάξεις του δημοσίου λογιστικού (ν. 4270/2014, Α΄ 143).
- Δημιουργείται νέα δομή για την Αναπτυξιακή και Ανθρωπιστική Αρωγή. Ως Γενική Διεύθυνση πλέον, αντικαθιστά την παλαιά Υπηρεσία Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων (Υ.Δ.Α.Σ.).
- Συστήνεται νέα Διεύθυνση Εκπαίδευσης και Ανάπτυξης Ανθρωπίνων Πόρων, υπό τη Γενική Διεύθυνση Προσωπικού και Διοικητικής Οργάνωσης, για τον προγραμματισμό των πραγματικών αναγκών του Υπουργείου σε ανθρώπινο δυναμικό και την περιγραφή των απαραίτητων γνώσεων και δεξιοτήτων που πρέπει να διαθέτει.
Αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού του Υπουργείου
Το νέο οργανωτικό σχήμα, αφενός, αξιοποιεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το υπάρχον προσωπικό του Υπουργείου, αφετέρου, εντάσσει ομαλά στις υφιστάμενες δομές του Υπουργείου το μεταφερθέν από άλλα Υπουργεία προσωπικό, χωρίς να υιοθετεί τη λογική των νέων προσλήψεων. Με δεδομένη τη μεταφορά στο Υπουργείο Εξωτερικών υπαλλήλων του πρώην Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης και του πρώην Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, οι μεταφερθέντες από το πρώην Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης υπάλληλοι υπάγονται στον νέο Κλάδο Συμβούλων και Γραμματέων Επικοινωνίας, ο οποίος συστήνεται στο Υπουργείο Εξωτερικών, ενώ, αντίστοιχα, για τους μεταφερθέντες από το πρώην Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης υπαλλήλους, λαμβάνεται πρόνοια για την ένταξή τους στους υφιστάμενους διοικητικούς Κλάδους του Υπουργείου Εξωτερικών, σύμφωνα με τα τυπικά τους προσόντα, και δίδεται, παράλληλα, η δυνατότητα να διατηρήσουν τον Κλάδο στον οποίο υπάγονταν στον φορέα προέλευσης ως προσωπικό της νέας Γενικής Γραμματείας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας.
Εξορθολογισμός στις οργανικές θέσεις, με λειτουργικά και δημοσιονομικά οφέλη
Οι οργανικές θέσεις του Διπλωματικού Κλάδου μειώνονται σε 800 από 920. Ο Κλάδος Εμπειρογνωμόνων επιστρέφει σταδιακά στον ιστορικό του ρόλο, της παροχής εξειδικευμένης γνώσης, περιοριζόμενος από 132 οργανικές θέσεις σε 85. Ο Κλάδος Διοικητικής και Λογιστικής Υποστήριξης περιορίζεται από 569 σε 460 οργανικές θέσεις και ο Κλάδος Επιμελητών από 135 σε 80 οργανικές θέσεις. Μικρή αύξηση σημειώνεται στις οργανικές θέσεις του Κλάδου Διοικητικού Προξενικού (από 351 σε 380) λόγω της μεταφοράς προσωπικού από το πρώην Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης με τις οργανικές του θέσεις, όπως και του προσωπικού της πρώην Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού.
Μικρή αύξηση (από 165 σε 185) συνοδεύει τις οργανικές θέσεις του Κλάδου Επικοινωνιών και Πληροφορικής, με δεδομένη την ανάγκη ενίσχυσης του Υπουργείου Εξωτερικών με προσωπικό του συγκεκριμένου Κλάδου. Αυξάνονται οριακά οι οργανικές θέσεις του Κλάδου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων (από 176 σε 208), προκειμένου να εξασφαλισθεί ότι θα υπάρχουν κενές θέσεις για τους αποφοίτους της τελευταίας σειράς της ΕΣΔΔΑ αλλά και για να υλοποιηθούν οι αναγκαίες προαγωγές των υπαλλήλων του συγκεκριμένου Κλάδου στον ανώτερο βαθμό.
Οι πενήντα (50) θέσεις που προβλέπονταν για απασχόληση προσωπικού με σύμβαση ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών, καταργούνται και συστήνονται, αντ’ αυτών, μόλις δύο (2) θέσεις για απασχόληση προσωπικού με σύμβαση ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου.
Αντίστοιχα, στην Τεχνική Υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών καταργούνται δέκα πέντε (15) θέσεις προσωπικού, μόνιμου και με σύμβαση ιδιωτικού δικαίου αορίστου και ορισμένου χρόνου, διαφόρων ειδικοτήτων. Διατηρούνται μόνο πέντε (5) θέσεις Μηχανικών με σύμβαση ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, καθώς και οι δεκαοκτώ (18) Οδηγοί που είχαν μεταφερθεί στο παρελθόν στο Υπουργείο Εξωτερικών από άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου.
Νέο σύστημα αξιολόγησης των υπαλλήλων του Υπουργείου Εξωτερικών
Καινοτομία του Σχεδίου Νόμου αποτελεί και το νέο σύστημα αξιολόγησης στο οποίο μετέχει και ο αξιολογούμενος υπάλληλος, το οποίο προβλέπει βαθμολογική κλίμακα και μετρήσιμους, επί τη βάσει επίτευξής τους, στόχους.
Ως προς τη βαθμολογική εξέλιξη του μόνιμου προσωπικού του Υπουργείου Εξωτερικών, υιοθετείται με τον νέο νόμο, οκταβάθμιο βαθμολόγιο για τους υπαλλήλους του Κλάδου Διοικητικού Προξενικού και του Κλάδου Επικοινωνιών και Πληροφορικής, με τη σύσταση δύο καταληκτικών διευθυντικών βαθμών, για τους οποίους θα επιλέγονται, από Υπηρεσιακό Συμβούλιο, υπάλληλοι με αυξημένα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα.
Το όριο ηλικίας για την αυτοδίκαιη αποχώρηση από την υπηρεσία ανέρχεται, με τον παρόντα νόμο, στο 67ο έτος της ηλικίας, για τους υπαλλήλους όλων των διοικητικών Κλάδων του Υπουργείου Εξωτερικών, ευθυγραμμιζόμενο με ό,τι ισχύει για τους λοιπούς δημοσίους υπαλλήλους.
Ως προς τα συλλογικά όργανα, συστήνεται με τον παρόντα νόμο και στο Υπουργείο Εξωτερικών, κατ’ αντιστοιχία με ό,τι συμβαίνει στο λοιπό Δημόσιο, δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Υπηρεσιακό Συμβούλιο, προκειμένου να καλυφθεί το κενό που υπήρχε μέχρι σήμερα με τη λειτουργία μόνο πρωτοβάθμιου πειθαρχικού συλλογικού οργάνου.
