Από την έντυπη έκδοση
Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]
«Με τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρξαν κάποιες συνθήκες που δεν είναι ξεκάθαρες και ίσως αυτές έβαλαν τα θεμέλια των σημερινών συζητήσεων. Μια από αυτές είναι η Λωζάννη. Όμως πέρασαν 100 χρόνια, πιστεύω ότι αυτά μπορούμε να τα συζητήσουμε, να διαπραγματευτούμε», δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, θέτοντας ένα ακόμα ζήτημα στις διερευνητικές επαφές.
Πάλι η Λωζάννη στο καζάνι. Εντάξει, το επιχείρημα της χρονικής απόστασης δεν αντέχει σε κριτική. Οι διεθνείς συμφωνίες δεν αναθεωρούνται, επειδή πέρασαν εκατό ή διακόσια χρόνια από την υπογραφή τους. Οι συνθήκες που αφορούν πολλές χώρες, και πόσο μάλλον αυτές που καθορίζουν σύνορα χωρών δεν αλλάζουν, επειδή ένα μέλος τις αμφισβητεί.
Αν ήταν έτσι, από συνθήκη σε συνθήκη δεν θα μείνει χαλίκι. Τότε, πώς εξηγούνται τα μακροβούτια στην Ιστορία; Ίσως, οι δηλώσεις αυτές έχουν αξία για εσωτερική κατανάλωση στην Τουρκία, όπως εκτιμά η πρώην υπουργός Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη, που θεωρεί ότι «είναι στενός ο κορσές των διερευνητικών και δεν τους αρέσει», γι’ αυτό ανοίγουν τη θεματολογία. Μπορεί, αν και λέγε λέγε το κοπέλι, κάτι βγαίνει απ’ το αμπέλι.
Επί της ουσίας, «εις την θέσιν της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που είχε διαλύσει η Συνθήκη των Σεβρών, εδημιουργήθη ένα νέον, ισχυρόν και ανεξάρτητον μουσουλμανικόν κράτος που διετήρει προγεφύρωμα επί της Ευρώπης. Οι εταίροι της πρώην “Εγκαρδίου Συνεννοήσεως” δεν ημπορούσαν να είναι πολύ ευχαριστημένοι, διότι το γόητρόν των είχε μειωθεί, αλλ’ ούτε και πολύ δυσηρεστημένοι. Το μεγαλύτερον μέρος των θυσιών το είχεν υποστεί η Ελλάς». (H Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων, 1923-1940 του Γρ. Δαφνή, εκδόσεις Ίκαρος, 1955)
Η Λωζάννη, την οποία Ελλάς και σύμμαχοι υπέγραφαν ως ηττημένοι, αποτελεί την εγγύηση της ύπαρξης της Τουρκίας. Ποια είναι η εναλλακτική; Η Συνθήκη των Σεβρών;
Ας μην κρυβόμαστε. Οι διεθνείς συνθήκες, αποτέλεσμα αιματηρών συγκρούσεων, αλλάζουν μόνο με πόλεμο. Συμφωνούν μ’ αυτό οι Τούρκοι; Αν η απάντηση είναι «ναι», ο επεκτατισμός δεν είναι λόγια του καφενέ. Θέλουν οι θεοί κουρμπάνια; Και ο Χίτλερ ήθελε τον «ζωτικό χώρο», που του στερούσε η Συνθήκη των Βερσαλλιών και γύρισε τον κόσμο αλλιώς.
