Της Σοφίας Εμμανουήλ
[email protected]
Η πανδημία της νόσου Covid19 κατέστησε επείγουσα πρόκληση για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, την Υγεία και τη διασφάλιση υγιών συνθηκών διαβίωσης για όλους, με τις εταιρείες σε όλο τον κόσμο και στην Ελλάδα ειδικότερα να προσφέρουν τους τελευταίους μήνες σημαντικά κεφάλαια για να στηρίξουν το δημόσιο σύστημα υγείας, αλλά και για να συνεισφέρουν στις κυβερνητικές προσπάθειες για ανάταξη της οικονομίας από τις συνέπειες.
Όμως η οικονομική κρίση που έχει ξεσπάσει εν μέσω πανδημίας δημιουργεί ανησυχίες. Τα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων που εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις έχουν ημερομηνία λήξης και ο φόβος για απώλεια εισοδήματος είναι υπαρκτός στο ανθρώπινοδυναμικό. Ως αποτέλεσμα η κοινωνία ποτέ στο παρελθόν δεν ζήτησε τόσο επιτακτικά από τις εταιρείες να μοιραστούν την ευθύνη για την επόμενη μέρα της κρίσης. Από την άλλη μεριά οι επιχειρήσεις καλούνται να διασφαλίσουν θέσεις εργασίας, αλλά ταυτόχρονα να εξασφαλίσουν ζήτηση για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους και την αναγκαία ρευστότητα για την ανθεκτικότητα και τη συνέχιση των εργασιών τους.
Είναι σημαντικό που παρά τις προκλήσεις μεγάλη μερίδα της αγοράς διατηρεί ψηλά τον πήχη της κοινωνικής συνεισφοράς, αλλά και τις δεσμεύσεις της για βιώσιμη ανάπτυξη. Οι δράσεις που έχουν αναληφθεί και οι δωρεές προς το Εθνικό Σύστημα Υγείας ήδη από το τον περασμένο Μάρτιο είναι εκατοντάδες και πολλές ακόμη βρίσκονται σε στάδιο επεξεργασίας. Οπότε θα ήταν αδύνατον να παρουσιαστούν όλες στην τρέχουσα έκδοση και πιθανόν θα αδικούσαμε ορισμένες σε μια προσπάθεια καταγραφής ακόμη και ενδεικτικών δράσεων.
Επιχειρήσεις από όλους τους κλάδους της οικονομίας τόσο στην Ελλάδα όσο και σε όλο τον κόσμο συγκεντρώνουν πόρους, αγοράζουν ΜΕΘ (Μονάδες Εντατικής Θεραπείας), επενδύουν σε αναπνευστήρες και νοσοκομειακές κλίνες, δίνοντας το «παρών» σε μια παγκόσμια κρίση, η οποία, πέρα από υγειονομικές, έχει κοινωνικές και οικονομικές διαστάσεις. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι δωρεές στο πρώτο κύμα της πανδημίας άγγιξαν τα 100 εκατ. ευρώ, ενώ πλέον τείνουν σε διπλασιασμό. Ήδη τον Μάιο, μόλις τρεις μήνες από το ξέσπασμα της κρίσης, 870 φορείς, οργανισμοί, ιδιώτες, ακόμη και κυβερνήσεις, όπως της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, είχαν ολοκληρώσει διαδικασία δωρεάς, με βάση το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει στη χώρα μας. Σεειδική εκδήλωση που διοργάνωσε στις αρχές Μαΐου το υπουργείο Υγείας στην Οινόη Βοιωτίας, στις αποθήκες όπου βρίσκεται συγκεντρωμένο το υλικό των δωρεών, ανακοινώθηκε ότι το σύνολο των δωρεών αυτών ξεπερνούσε τα 89 εκατ. ευρώ. Από αυτά, 40 εκατ. ευρώ αφορούσαν ιατρικό εξοπλισμό monitors ΜΕΘ, αναπνευστήρες, κλίνες ΜΕΘ κ.ά. Ο υπουργός Υγείας τόνισε την αξία της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης αλλά και της διαφάνειας και της λογοδοσίας, που αποκτούν ειδικό βάρος εν μέσω της μεγαλύτερης κρίσης δημόσιας υγείας τα τελευταία 100 χρόνια. Εξήγησε ότι η κρίση προκάλεσε διαταραχές στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και οι προμήθειες υγειονομικού υλικού, πολύτιμες για κάθε χώρα, προκειμένου να διασφαλίσει την υγεία των πολιτών της, απαιτούσαν συχνά διπλωματική και εμπορική μάχη.
Η φαρμακοβιομηχανία
H προέλευση του ιού Covid-19, η επιστημονική έρευνα, η παραγωγή και η διάθεση στο ευρύ κοινό φαρμάκων, τεστ, αλλά και αποτελεσματικών εμβολίων ενέχουν τεράστια κοινωνική ευθύνη για τις κυβερνήσεις και τις φαρμακοβιομηχανίες σε όλο τον κόσμο και υπό αυτό το πρίσμα η συνεργασία σε όλα τα επίπεδα είναι απαραίτητη για την έξοδο από την πρωτόγνωρη κρίση.
Είναι ελπιδοφόρο το γεγονός ότι έχουν κινητοποιηθεί επενδύσεις ρεκόρ για έρευνα και ανάπτυξη, ειδικά στον τομέα της ανάπτυξης εμβολίων, στα θέματα τιμολόγησης και διανομής φαρμάκων, ενώ καταβάλλεται προσπάθεια υπό τον συντονισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) ώστε οι πλούσιες χώρες να συνεισφέρουν στη χρηματοδότηση εμβολίων και για τις φτωχότερες.
Αν δεν υπήρχε κάποια αλληλεγγύη μεταξύ των λαών μπροστά σε μια παγκόσμια πρόκληση όπως αυτή της ασθένειας Covid-19, η έλλειψη εμβολίων θα προκαλούσε ολέθρια κλιμάκωση της κρίσης. Αν και θα περάσει καιρός για να γίνει η αποτίμηση, θα σταθούμε στηνκαλή θέληση που εκδηλώνεται από όλες τις πλευρές και στη συστηματική προσπάθεια που καταβάλλεται ώστε να περιοριστούν οι απώλειες σε επίπεδο Υγείας και Οικονομίας, με ενδεικτικές τις πολιτικές που αναπτύσσονται σε επίπεδο Ε.Ε. Δεν πρέπει βέβαια να παραβλέπεται η αξία της υπεύθυνης συμπεριφοράς των φαρμακοβιομηχανιών. Δεδομένου ότι θα ανταμειφθεί στο μέλλον, τίθεται στο επίκεντρο της προσοχής της κοινωνίας των πολιτών κάθε πληροφορία και επίσημη ανακοίνωση. Κατά τη διάρκεια της κρίσης, μέχρι σήμερα που ξεκινούν οι πρώτοι εμβολιασμοί σε ορισμένες χώρες, κάθε νέο από εταιρείες όπως BioNTech και Pfizer, AstraZaneca, Sanofi-GSK, Janssen Pharmaceutica NV, CureVac και Moderna γίνεται πρώτο θέμα από τα διεθνή και τοπικά ΜΜΕ. Όλες αυτέςοι εταιρείες και αρκετές ακόμη, που θα δώσουν αποτελέσματα στο επόμενο διάστημα για φάρμακα και εμβόλια που μπορούν να αντιμετωπίσουν την ασθένεια Covid-19, επένδυσαν δεκάδες δισεκατομμύρια σε έρευνα και ανάπτυξη. Η χρηματοδότηση του project μαμούθ έγινε με ίδια κεφάλαια, κρατική επιχορήγηση, προαγορά και άλλα μοντέλα ανάλογα με την περίπτωση.
Σε όλες τις έρευνες κινητοποιήθηκε δημόσιος και ιδιωτικός τομέας και έτσι, η διαδικασία της έρευνας που υπό άλλες συνθήκες θα απαιτούσε τουλάχιστον 7-8 χρόνια, όπως λένε οι ειδικοί, ολοκληρώθηκε σε λιγότερο από ένα έτος οδηγώντας σε ανάπτυξη αποτελεσματικών εμβολίων. Ειδικά στις ΗΠΑ, μέσω του προγράμματος Warp Speed, επελέγησαν οι πιο υποσχόμενες έρευνες και υποστηρίχθηκαν οικονομικά με ένα επενδυτικό πρόγραμμα άνω των 10 δισ. δολ. Για τη χρηματοδότηση εμβολίων, θεραπειών και διαγνωστικών μεθόδων.
Είναι ξεκάθαρο ότι θα επωφεληθεί όλος ο πλανήτης από τις επενδύσεις αυτές και άλλες που κινητροδοτούν τη βιομηχανία να κάνει αποτελεσματική έρευνα, να παραγάγει ανακαλύψεις, να δοκιμάσει τα νέα εμβόλια/φάρμακα, να επεκτείνει την παραγωγική δυναμικότητα των εργοστασίων όπου χρειάζεται, ταυτόχρονα με την ενίσχυση της παραγωγής συρίγγων και φιαλιδίων και τη δέσμευση για ασφαλή μεταφορά, αποθήκευση και διανομή των εμβολίων σε όλες τις χώρες του κόσμου.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι για την κάλυψη των τεράστιων αναγκών πέρα από τις κρατικές ενισχύσεις συνεισέφεραν επιχειρήσεις και ιδιώτες, μεταξύ των οποίων η Nestle, η οποία έδωσε ισχυρό «παρών» και στη χώρα μας μέσω της θυγατρικής της δημιουργώντας 6 παιδιατρικές ΜΕΘ στο ΓΝΠΑ «Η Αγία Σοφία». Στήριξη παρείχαν επίσης μεταξύ άλλων φορέων η ιαπωνική τράπεζα Sumitomo Mitsui αλλά και το ίδρυμα Bill & Melinda Gates. Το τελευταίο έχει δεσμεύσει συνολικά 226 εκατ. δολ. από τον περασμένο Μάρτιο συνεισφέροντας στην επιτάχυνση των μελετών, την παραγωγή αλλά και τη διάθεση διαγνωστικών τεστ και εμβολίων σε φτωχότερες χώρες. Στηρίζει επίσης την Gavi, τη Συμμαχία για τα Εμβόλια που συνδιευθύνει την Covax, οργανισμός για την αγορά και διανομή εμβολίων που δημιουργήθηκε για να διασφαλισθεί ότι τα εμβόλια δεν θα έχουν ως αποδέκτη μόνο τις πλούσιες χώρες.
Όταν λύγισε το ΕΣΥ
Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι καθώς το δεύτερο κύμα της πανδημίας ήρθε πιο ισχυρό η παγκόσμια κινητοποίηση κλιμακώθηκε, ενώ και σε τοπικό επίπεδο δοκιμάστηκε η ανθεκτικότητα του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) καθώς και οι αντοχές της οικονομίας, αναδεικνύοντας για άλλη μια φορά την αξία της συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την προσέγγιση και την εφαρμογή βιώσιμων λύσεων.
Όταν κυβερνητικοί παράγοντες μιλούσαν για πόλεμο δεν ήταν μακριά από την πραγματικότητα, αφού η έξαρση των κρουσμάτων και η αύξηση των θυμάτων της πανδημίας κλιμακώθηκαν σε τέτοιο βαθμό που μιλούσαμε για εξάντληση κλινών στις μονάδες εντατικής θεραπείας των δημόσιων νοσοκομείων της Θεσσαλονίκης, επίταξη ιδιωτικών κλινικών, αλλά και ανάπτυξη στρατιωτικού τύπου κινητής μονάδας έξω από το 424 Στρατιωτικό Νοσοκομείο της πόλης. Το ΕΣΥ λύγισε, με πάνω από 2.000 κρούσματα και 100 θανάτους ημερησίως στη χώρα μας, αλλά άντεξε διότι δεν έλειψε η συνεισφορά του ιδιωτικού τομέα, με ενδεικτική την περίπτωση του Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης (ΙΔΘ), που αντιμετώπισε με επιτυχία έκτακτα περιστατικά non Covid-19. Ο Όμιλος Ιατρικού Αθηνών διέθεσε σε πρώτη φάση 50 κλίνες του Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης στο ΕΣΥ για non Covid-19 περιστατικά, ενώ ανακοίνωσε και την επικουρική κάλυψη των εφημερίων του ΕΣΥ, επίσης για non Covid-19 περιστατικά.
Στο πλαίσιο αυτό αναδείχθηκε το αποτέλεσμα που μπορεί να φέρει συνολικά για την ποιότητα των υπηρεσιών υγείας στη χώρα μας η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Η επισιτιστική ασφάλεια
Μια άλλη πτυχή της πανδημικής κρίσης έχει να κάνει με τη βιοποικιλότητα και την τροφική αλυσίδα. Τα εμβόλια μπορεί να λύσουν μετά από μερικούς -ή αρκετούς- μήνες το πρόβλημα, αλλά διαπιστώνεται ότι οι κίνδυνοι παραμένουν από τα ανθεκτικά στα φάρμακα superbugs, τα υπερμικρόβια δηλαδή, που αντιμάχονται την προσπάθεια καταπολέμησης των βακτηριακών λοιμώξεων κι έχουν ήδη τεράστιο αντίκτυπο στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης σε όλο τον κόσμο. Η πανδημία ανέδειξε τον κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, την επισιτιστική ασφάλεια, αλλά και τις παράπλευρες απώλειες που συνεπάγεται το αυξημένο κόστος θεραπειών. Χρήζουν πλέον ιδιαίτερης προσοχής θέματα όπως η εκτεταμένη χρήση αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία, όπου οι εφαρμογές αφορούν τη θεραπεία ασθενειών των παραγωγικών ζώων, την πρόληψη νοσημάτων, αλλά και την αύξηση του σωματικού βάρους τους. Η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών στα ζώα που προορίζονται για τη βιομηχανία τροφίμων εισάγει τον κίνδυνο στην τροφική αλυσίδα λόγω της ολοένα πιο χαμηλής άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού στα μικρόβια όσο εξασθενεί η αποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών.
Δυσανάλογες οι παράπλευρες απώλειες
Εν τω μεταξύ, καθώς οι παράπλευρες απώλειες της κρίσης είναι δυσανάλογες στους διάφορους κλάδους της οικονομίας, οι δράσεις των επιχειρήσεων κατευθύνονται ανάλογα.
Για παράδειγμα οι αλυσίδες supermarket προβαίνουν σε έναν δεύτερο γύρο στήριξης των εργαζομένων τους που διαχειρίζονται την υψηλή ζήτηση στα καταστήματα, με τη Lidl Ελλάς και τη Μασούτης να ηγούνται του νέου αυτού κύματος πρωτοβουλιών, ενώ την ίδια στιγμή αρωγοί στους επαγγελματίες της εστίασης τάσσονται επιχειρήσεις όπως ενδεικτικά CocaCola Τρία Έψιλον, Coca-Cola HBC και Edenred.
Ειδικότερα, το Youth Empowered της CocaCola Τρία Έψιλον, το μεγαλύτερο πρόγραμμα ενίσχυσης απασχολησιμότητας του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα, υλοποίησε τον περασμένο Σεπτέμβριο τον πρώτο κύκλο δωρεάν σεμιναρίων του Youth Empowered: The HoReCa Edition, με σκοπό να υποστηρίξει τους νέους που απασχολούνται στον κλάδο της εστίασης και του τουρισμού και αναζητούν τρόπους να ενισχύσουν τις δεξιότητές τους ή να αποκτήσουν νέες προκειμένου να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της νέας εποχής. Στις 28 - 30 Σεπτεμβρίου περισσότεροι από 560 νέοι και νέες προερχόμενοι από τον κλάδο του HoReCa, παρακολούθησαν τα σεμινάρια. Στις 14-18/12 διοργανώνεται νέος κύκλος σεμιναρίων σε συνεργασία με τη Socialinnovγια mentoring με στόχο την ενδυνάμωση νέων 18-30 ετών. Μέσα από τρία ξεχωριστά Live Q&A Session οι συμμετέχοντες θα έχουν τη δυνατότητα να συνομιλήσουν με υψηλόβαθμα στελέχη της Coca-Cola Τρία Έψιλον και της Coca-Cola HBC και να ενημερωθούν, μεταξύ άλλων, για τις νέες θέσεις που δημιουργούνται στο πλαίσιο της νέας επένδυσης του Ομίλου CocaCola HBC για τη δημιουργία ενός κέντρου κοινών επιχειρησιακών λύσεων στη Θεσσαλονίκη.
Από την πλευρά της η Edenred μέσω της δράσης «Ένα δώρο για το καλό» μέσω των κατόχων καρτών Ticket Restaurant? στηρίζει τις επιχειρήσεις εστίασης του δικτύου της. Στόχος είναι η ενίσχυση 4.000 συνεργαζόμενων καφέ και εστιατορίων σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας που πλήττονται άμεσα από την κρίση.
Για κάθε παραγγελία 10 ευρώ και άνω με κάρτα Ticket Restaurant?, η Edenred επιστρέφει 3 ευρώ, απευθείας στην κάρτα του κατόχου.
Η Edenred, στο πλαίσιο της ευρύτερης στήριξης του κλάδου της εστίασης, που δέχεται ισχυρό πλήγμα από την αρχή της πανδημίας, με μήνυμα «Ένα δώρο για το καλό» έχει ως στόχο να φέρει κοντά τους κατόχους της κάρτας Ticket Restaurant? με τα συνεργαζόμενα εστιατόρια και καφέ, δίνοντάς τους ένα σημαντικό κίνητρο - έως και 30% επιστροφή ανά συναλλαγή. Από 1 έως και 31 Δεκεμβρίου, καλεί τους κατόχους Ticket Restaurant? να συμμετέχουν στη δράση. Σημειώνεται ότι δεν είναι η πρώτη φορά που η Edenred στηρίζει τους κλάδους που έχουν πληγεί σημαντικά. Από την αρχή της πανδημίας κιόλας, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία και την εμπειρία της στον τομέα των παροχών, σχεδίασε και προσέφερε νέες, καινοτόμες και ευέλικτες λύσεις σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς, όπως η κάρτα MyBenefits?, μέσω της οποίας έδωσε τη δυνατότητα στις εταιρείες, να αξιοποιήσουν την παροχή του εταιρικού Holiday Voucher και με τους εργαζομένους τους, να στηρίξουν τον κλάδο του τουρισμού που μαζί με εκείνον της εστίασης βιώνουν μια πρωτόγνωρη κρίση.
