Η επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, Στέλλα Κυριακίδου, μας μιλά για το νέο φιλόδοξο πακέτο που ανακοίνωσε μόλις πριν από λίγες ημέρες και αφορά στο «χτίσιμο» μιας ισχυρότερης Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας, καθώς και για την υλοποίηση του Σχεδίου Καταπολέμησης του Καρκίνου στην Ευρώπη, αλλά και για τη μεγάλη επιτυχία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να ενισχυθεί και πάλι το πρόγραμμα EU4Health.
Κυρία επίτροπε, πού βρισκόμαστε με το Σχέδιο για την Καταπολέμηση του Καρκίνου;
«Παρά τις τεράστιες προκλήσεις συνέπεια της Πανδημίας του κορονοϊού, το έργο μας, σε ό,τι αφορά σ’ αυτό το τόσο σημαντικό Σχέδιο, συνεχίστηκε με ταχύτητα. Tο Ευρωπαϊκό Σχέδιο καταπολέμησης του Καρκίνου παραμένει κορυφαία προτεραιότητα για μένα αλλά και για την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Από την αρχή έχουμε ακούσει τους εμπλεκόμενους φορείς ώστε να είμαστε βέβαιοι ότι όλες οι απόψεις έχουν τεθεί στο τραπέζι. Ότι έχουμε κατανοήσει όλες τις παραμέτρους. Ανάμεσά τους, φορείς χάραξης πολιτικής στις χώρες μέλη της Ένωσης, ειδικοί επιστήμονες σε θέματα υγείας και καρκίνου, ομάδες ασθενών και πολιτών. Η συνεισφορά όλων ήταν ουσιώδης και καθοριστική ώστε να διαμορφωθεί το Σχέδιο Καταπολέμησης του Καρκίνου μέσα από μία ολιστική προσέγγιση. Ώστε οι προτεινόμενες δράσεις σε κάθε στάδιο της πορείας της ασθένειας να έχουν στο επίκεντρο τον ασθενή. Είμαστε τώρα στα τελικά στάδια διαμόρφωσης του Σχεδίου και θα το παρουσιάσουμε μέσα στις επόμενες βδομάδες».
Ποιους θα αναφέρατε ως βασικούς του στόχους;
«Το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Καταπολέμησης του Καρκίνου μάς δίνει ακριβώς την ευκαιρία να αντιμετωπίσουμε αποφασιστικά και ολοκληρωμένα τον καρκίνο. Να δημιουργήσουμε εκείνες τις ευκαιρίες και προϋποθέσεις που θα μας οδηγήσουν σε καλύτερα αποτελέσματα σε ό,τι αφορά στη θεραπεία ή την πρόληψη, να βρούμε τις λύσεις για τις ανισότητες στην αντιμετώπισή του και ταυτόχρονα να ενδυναμώσουμε τα συστήματα υγείας, σε ό,τι αφορά αυτή την ασθένεια».
Τι κινήσεις πρέπει να κάνει η Ελλάδα, δεδομένου ότι συγκαταλέγεται μεταξύ των ελάχιστων χωρών που δεν διαθέτουν Εθνικό Σχέδιο για τον Καρκίνο ούτε Μητρώο Νεοπλασιών;
«Είναι σημαντικό η κάθε χώρα, ανάμεσα σε αυτές και η Ελλάδα, να δουν το Σχέδιο ως “δικό τους”, να το μεταφέρουν στο δικό τους πλαίσιο και στις δικές τους ανάγκες. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Σημαίνει ένα ευρύ φάσμα εμπλεκομένων μερών να μοιράζονται τις γνώσεις και την εμπειρία τους για την ανάπτυξη τοπικών πλάνων. Σημαίνει ότι οι πολίτες θα πρέπει να εμπλακούν ενεργά και να είναι ενήμεροι για τους δείκτες κινδύνου, ώστε να λαμβάνουν έγκαιρα μέτρα για την πρόληψη του καρκίνου. Σε αυτό το πλαίσιο ενθαρρύνω την Ελλάδα να προωθήσει ευρύτερα τις συστάσεις του Ευρωπαϊκού Κώδικα κατά του Καρκίνου. Και γνωρίζω ότι γίνονται τέτοια βήματα αυτή τη στιγμή και παρά τις δυσκολίες που παρουσιάζονται λόγω της πανδημίας του κορονοϊού. H μείωση της ταλαιπωρίας των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν την ασθένεια και η βελτίωση της ζωής των καρκινοπαθών και των οικογενειών τους είναι μια σημαντική παράμετρος, για κάθε κοινωνία. Στόχος μας είναι μέσω του Σχεδίου να επιτύχουμε μια ολιστική και κυρίως χωρίς αποκλεισμούς προσέγγιση για τον καρκίνο - σε πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Για τη μείωση των επιπτώσεων της νόσου και για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας που υπάρχουν στην Ευρώπη».
Πώς θα υλοποιηθεί το Σχέδιο Καταπολέμησης του Καρκίνου, ειδικά τώρα που όπως ακριβώς επισημάνατε διανύουμε περίοδο πανδημίας;
«Γνωρίζω καλά ότι αυτές είναι δύσκολες στιγμές για όλες τις κυβερνήσεις και ότι η πανδημία του κορονοϊού έχει επιβαρύνει δραστικά τα συστήματα υγείας. Ότι επίσης το 2020 ήταν μια ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά για τους ασθενείς αλλά και τις οικογένειες των ατόμων με καρκίνο. Η πανδημία έχει επιφέρει επιπλέον φόβο, αβεβαιότητα και απομόνωση. Οι υπηρεσίες υγείας και φροντίδας έχουν υποστεί μεγάλα πλήγματα και έχουν καθυστερήσει τα προγράμματα ελέγχου και θεραπείας. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, για μένα, η υλοποίηση ενός φιλόδοξου σχεδίου για τον καρκίνο στην Ευρώπη έχει γίνει ακόμη πιο επιτακτική. Με το νέο προτεινόμενο πρόγραμμα EU4Health, η Επιτροπή είναι έτοιμη να στηρίξει οικονομικά τα κράτη μέλη ώστε να υλοποιήσουν δράσεις στο πλαίσιο του σχεδίου Καταπολέμησης του καρκίνου».
Πώς θα γίνεται η χρηματοδότηση του Σχεδίου, λόγου χάρη στην Ελλάδα και πώς θα διασφαλιστούν πόροι γι’ αυτό;
«Εκτός από το πρόγραμμα EU4Health, αρκετοί άλλοι χρηματοδοτικοί μηχανισμοί της Ε.Ε. θα υποστηρίξουν την εφαρμογή του σχεδίου, όπως λόγου χάρη το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Πρόγραμμα Ορίζοντας Ευρώπη, το Πρόγραμμα Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων, ο νέος μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, το πρόγραμμα ψηφιακής Ευρώπης κ.λπ. Η προσπάθεια και η συνδρομή θα είναι απολύτως οριζόντια. Θα είμαστε σε θέση να το κάνουμε σύντομα».
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μείωσε τον προϋπολογισμό του EU4HEALTH και μετά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πέτυχε την αύξησή του. Τι χρήματα θα διατίθενται μέσω αυτού τελικά;
«Η τελική συμφωνία που έχει επιτευχθεί μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των κρατών μελών της Ε.Ε. στο πλαίσιο του Συμβουλίου σχετικά με τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ευρώπης, μας αφήνει ιδιαίτερα ικανοποιημένους αφού προτείνεται να ενισχυθεί το πρόγραμμα EU4Health με το σημαντικό ποσό των 5,1 δισ., πολλαπλάσιο από οποιοδήποτε προηγούμενο προϋπολογισμό για την υγεία και το οποίο θα μας επιτρέψει να υλοποιήσουμε πολύ περισσότερα για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις στον τομέα της υγείας. Αυτό θα είναι το επίκεντρο και το καθήκον μας προς τους πολίτες μας τα επόμενα χρόνια».
«Ευρωπαϊκή Ένωση Υγείας»: Τo νέο φιλόδοξο πακέτο για την «Ευρωπαϊκή Ένωση Υγείας» που ανακοινώσατε, τι ακριβώς περιλαμβάνει;
«Έχοντας λάβει σαφέστατο μήνυμα από τους Ευρωπαίους πολίτες, ότι χρειαζόμαστε μια ισχυρότερη Ευρωπαϊκή Ένωση Υγείας, προχωρήσαμε στον καταρτισμό του πλάνου που προτείνουμε. Γνωρίζουμε ότι πρέπει να θωρακίσουμε άμεσα πια τις κοινωνίες μας έναντι των υγειονομικών προκλήσεων του μέλλοντος. Γιατί, χωρίς να έχουμε διασφαλίσει την υγεία μας, δεν μπορούμε να κάνουμε σχεδιασμούς για άλλα ζητήματα είτε αυτά αφορούν τις οικονομίες μας είτε οτιδήποτε άλλο. Το όραμά μας δεν αφορά τα κενά, αλλά τα θεμέλια πάνω στα οποία θα κτίσουμε τις σχετικές μας δράσεις. Πρέπει να ενδυναμώσουμε, μέσα από ένα νομοθετικό πλαίσιο, τη συστηματική συνεργασία μας, ώστε να είναι πιο δυνατή, πιο συντονισμένη πιο σταθερή αλλά και πιο αποτελεσματική».
Πώς θα γίνει αυτό στην πράξη;
«Με πολύ συγκεκριμένες δράσεις που θα εφαρμόσουμε άμεσα, όπως την ενίσχυση και την ενδυνάμωση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων/ΕΜΑ και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων/ ECDC. Προτείνουμε τη δημιουργία μιας Ειδικής Ομάδας Έκτακτης Ανάγκης που θα παρέχει επιστημονικές συμβουλές, σχετικά με την ανάπτυξη θεραπειών ή εμβολίων. Προτείνουμε τη σύσταση Ομάδων Άμεσης δράσης αποτελούμενη από επιδημιολόγους για την εκπαίδευση του ιατρικού προσωπικού. Προτείνουμε ισχυρότερα συστήματα παρακολούθησης και άμεσης πληροφόρησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο των απειλών υγείας ή άλλων επειγόντων υγειονομικών θεμάτων, ώστε να είμαστε σε θέση να δράσουμε άμεσα. Μέσω της “Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας” προτείνουμε, επίσης, τη δημιουργία μονίμων οργάνων τα οποία θα παρακολουθούν και θα αντιμετωπίζουν τυχόν ελλείψεις στα φάρμακα και στις ιατρικές συσκευές, όπως λόγου χάρη
τους αναπνευστήρες. Χρειαζόμαστε στρατηγικά αποθέματα για να αντιμετωπίσουμε τις εξαρτήσεις στο επίπεδο της αλυσίδας προμηθειών, ιδίως όσον αφορά στα φαρμακευτικά προϊόντα».
Η εξαγγελία της ευρωπαϊκής BARDA της HERA, όπως την έχετε ονομάσει, σε τι αναφέρεται;
«Σήμερα, σε επίπεδο Ε.Ε. δεν υπάρχει αντίστοιχος φορέας με τον Αμερικάνικο BARDA που είναι η Αρχή Προηγμένης Έρευνας και Ανάπτυξης Βιοϊατρικής. Ένας τέτοιος οργανισμός μπορεί να συντονίζει και να κατευθύνει τις εργασίες για την ανάπτυξη βιοϊατρικών μέτρων, την αγορά και τη θεραπεία αποθεμάτων, εμβόλια και προστατευτικό εξοπλισμό, ακόμη και να εντοπίσει κενά στην έρευνα. Η Επιτροπή έχει παρουσιάσει τα κύρια χαρακτηριστικά της μελλοντικής αρχής για την αντίδραση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας (HERA), για την οποία πρόκειται να υποβληθεί πρόταση έως το τέλος του 2021. Μια τέτοια δομή θα ήταν ένα σημαντικό νέο στοιχείο για την υποστήριξη της καλύτερης αντίδρασης σε διασυνοριακές απειλές κατά της υγείας σε επίπεδο Ε.Ε.».
