Από την έντυπη έκδοση
Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
ΑΠΕ-ΜΠΕ
Ο Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλος
Από το 2016, που διάβασα το βιβλίο του «Πώς να γίνεις πλούσιος», η περίπτωση Ντόναλντ Τραμπ με απασχολεί. Διότι είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση, με πολλές πτυχές, κάποιες από τις οποίες είναι και εξαιρετικά επικίνδυνες. Ο Ντόναλντ Τραμπ, διάσημος καιροσκόπος και κερδοσκόπος επιχειρηματίας με αντικείμενο την προσοδοθηρία, δεν αναρριχήθηκε στην εξουσία κάποιου πριγκιπάτου. Έγινε πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (ΗΠΑ), που είναι από κάθε άποψη και η κορυφαία δύναμη στον κόσμο. Συμβαίνει δε, η υπερδύναμη αυτή να διαθέτει ένα απίθανο οπλοστάσιο, ικανό να καταστρέψει ίσως δύο και τρεις φορές τον κόσμο μας και για το οποίο ο εκάστοτε πρόεδρος φέρει τεράστια ευθύνη. Από μόνο του το γεγονός αυτό αποτυπώνει την ποιότητα και το αίσθημα ευθύνης που θα πρέπει να έχει ένας Αμερικανός πρόεδρος.
Από την άλλη πλευρά, ο Ντόναλντ Τραμπ έγινε πρόεδρος των ΗΠΑ στη μέση μιας δεκαετούς περιόδου χρηματοοικονομικής κρίσης, η αφετηρία της οποίας βρισκόταν στις ΗΠΑ, αλλά και μιας ζωτικής σε γεωπολιτικές ανακατατάξεις εποχής. Συνεπώς η άνοδός του στην εξουσία δεν ήταν μια πολιτική υπόθεση ρουτίνας. Ήταν ένα σημαδιακό και πλήρες διδαγμάτων γεγονός. Πρώτον, διότι με αφορμή την εκλογή του ο κόσμος πληροφορήθηκε ότι στις ΗΠΑ μπορεί αν εκλεγεί πρόεδρος λαϊκής… μειοψηφίας!
Το 2016 τον Ντόναλντ Τραμπ τον ψήφισαν κάπου 3 εκατομμύρια λιγότεροι Αμερικανοί από αυτούς που είχαν επιλέξει την αντίπαλό του Χίλαρι Κλίντον. Πλην όμως το αμερικανικό σύστημα είναι έτσι δομημένο που ο πρόεδρος της χώρας μπορεί να εκλεγεί και με λιγότερους ψήφους από τον αντίπαλό του.
Δεύτερον, η άνοδος του Τραμπ στο ύπατο αξίωμα των ΗΠΑ καθιέρωνε τον λαϊκισμό-μακιαβελισμό ως υπέρτατη πολιτική αξία, με αποτέλεσμα να υπάρχει σήμερα σοβαρός κλονισμός της δυτικής φιλελεύθερης τάξης. Αυτός όμως ήταν και είναι και απώτερος στόχος του απερχόμενου Αμερικανού προέδρου. Ο τραμπισμός ήλθε για να μείνει και οι επιπτώσεις του θα γίνουν αισθητές σε παγκόσμιο επίπεδο. Τι είναι όμως αυτό το νέο φαινόμενο;
Στο βιβλίο του «Πώς να γίνεις πλούσιος», ο Ντόναλντ Τραμπ, σε ένα ειδικό κεφάλαιο, εξηγεί πώς ο ίδιος φιλοδοξεί να γίνει μάρκα, εξίσου διάσημη με το άρωμα Coco Chanel No 5. Επίσης, χωρίς να το γράφει ξεκάθαρα, αφήνει να γίνει κατανοητό πως επιδίωξή του είναι και ο τραμπισμός. Δηλαδή η επίδειξη αλαζονείας, αρρενωπότητας, εγωισμού και πίστης σε αυτό που θέλεις να καταφέρεις. Με οποιοδήποτε μέσο. Για να γίνεις μάρκα, έλεγε ο Τραμπ, πρέπει «να προσελκύεις την προσοχή και ένα καλό μέσο είναι να προβάλλεις την επιθετική πλευρά του εαυτού σου».
Επίσης, ως πιστός οπαδός του Γερμανού ψυχολόγου Καρλ Γιουνγκ, ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ πιστεύει ότι για να πετύχει αυτά που θέλει θα έπρεπε να έχει ένα προσωπείο. «Είναι αναγκαίο, το χρειαζόμαστε για επιβίωση. Το πρόσωπο που φοράμε για δημόσια χρήση, μπορεί να είναι σκόπιμο ή ασυνείδητο» έγραφε ο Ντόναλντ Τραμπ.
Και από την άποψη αυτή, πρέπει να ομολογηθεί ότι το κατάφερε μια χαρά. Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα την ώρα που γράφονται οι γραμμές αυτές, ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων πήρε πάνω από 4 εκατομμύρια ψήφους παραπάνω απ’ ό,τι το 2016. Γελοιοποίησε συνεπώς κάποιους δημοσιογράφους και εταιρείες δημοσκοπήσεων και εξευτέλισε τις περί καταποντισμού του προβλέψεις επώνυμων σχολιαστών και λοιπών αρθρογράφων.
Παράλληλα, από τις έως τώρα αναλύσεις ψήφου, όπως πολύ σωστά επισημαίνει η δρ Ιστορίας και Κοινωνιολογίας Ρόζα Βασιλάκη, ο Τραμπ, εκτός από τη συνήθη βάση των λευκών ψηφοφόρων του, κατάφερε επίσης να γοητεύσει έναν αριθμό ψηφοφόρων Αφροαμερικανών, Λατίνων, Ασιατών, Αμερικανών, ακόμη και ψηφοφόρους της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙΑ.
Πώς εξηγούνται αυτά τα ενοχλητικά, ευρήματα και ποιοι μπορεί να είναι οι λόγοι μιας τέτοιας νομιμοφροσύνης προς τον «ισχυρό άνδρα» Τραμπ;
Πρώτον, η έμφαση της εκλογικής εκστρατείας Τραμπ στην οικονομία απέδωσε καρπούς: ακόμη και μετά την πανδημία Covid-19 και την οικονομική ύφεση, κυριάρχησε η αντίληψη ότι ο Τραμπ είναι καλύτερος για την οικονομία και πολλοί είναι αυτοί που δεν είδαν την οικονομική ύφεση που ακολούθησε ως σφάλμα του Αμερικανού προέδρου.
Δεύτερον, πολλοί ψηφοφόροι ψηφίζουν με βάση ορισμένα μόνο ζητήματα που θεωρούν σημαντικά, είναι η λεγόμενη «μονοθεματική ψήφος». Στην περίπτωση Τραμπ αυτό μεταφράζεται στις πολιτικές του σε σχέση με βασικές προτεραιότητες των συντηρητικών. Η προώθηση της νομοθεσίας για την οπλοκατοχή, η νομοθεσία κατά των αμβλώσεων, ο διορισμός συντηρητικών δικαστών που θα υποστηρίξουν μια τέτοια πολιτική ατζέντα και θα αντιταχθούν στον γάμο των ομοφύλων και τον περιορισμό των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙΑ είναι σταθερές διεκδικήσεις των συντηρητικών και, εν πολλοίς, ο Τραμπ τήρησε την υπόσχεσή του σε ό,τι αφορά αυτές τις δεσμεύσεις.
Πάνω σε αυτό τον «καμβά» ο πρόεδρος των ΗΠΑ «έστησε» την ιδεολογία του τραμπισμού, στην οποία θα επανέλθουμε, γιατί κάθε άλλο παρά έχουμε ξεμπερδέψει σε Ελλάδα και Ευρώπη.
