Η πρώτη και μοναδική Περιφέρεια στη χώρα με Υποβρύχια Μουσεία είναι η Περιφέρεια Θεσσαλίας που από φέτος το καλοκαίρι προσφέρει στην παγκόσμια κοινότητα των αυτοδυτών και στους λάτρεις των ενάλιων αρχαιοτήτων τη δυνατότητα να επισκεφτούν τον «Παρθενώνα των ναυαγίων», το κλασικό ναυάγιο της Περιστέρας, στα ανοιχτά της Αλοννήσου, το αρχαιότερο ναυάγιο στον κόσμο στο οποίο μπορεί κάποιος να καταδυθεί.

Οι επισκέπτες που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να καταδυθούν, μπορούν να ζήσουν μια μοναδική εμπειρία κατάδυσης στο Κέντρο Ενημέρωσης Κοινού στη στεριά, όπου λειτουργεί ειδική εγκατάσταση τρισδιάστατης, ψηφιακής απεικόνισης για εικονική κατάδυση στο κλασικό ναυάγιο της Περιστέρας. Στο παλιό Δημοτικό Σχολείο της Χώρας της Αλοννήσου, διαμορφώθηκε ένας καινοτόμος και μοναδικός στην Ελλάδα εκθεσιακός χώρος εικονικής πραγματικότητας όπου ψηφιακές τεχνολογίες αιχμής συνδυάζονται με παραδοσιακές μουσειακές πρακτικές και μεταφέρουν τον επισκέπτη στη μαγεία του βυθού προσφέροντας μια μοναδική καταδυτική εμπειρία. 

Κοντά στο νησάκι Περιστέρα Αλοννήσου, σε βάθος 25 μ., βρέθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και ανασκάφηκε από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων ένα από τα μεγαλύτερα ναυάγια πλοίων της κλασικής εποχής που έχουν βρεθεί στο Αιγαίο. Το εμπορικό πλοίο μετέφερε περισσότερους από 4.000 αμφορείς, πριν ναυαγήσει στα νερά των Σποράδων. Ο αριθμός των αμφορέων, η κατάσταση διατήρησης του ναυαγίου και η ομορφιά των νερών και του βυθού της περιοχής, που βρίσκεται μέσα στο Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Βορείων Σποράδων, το καθιστούν ένα μοναδικό αξιοθέατο.

Το ναυάγιο της Περιστέρας έχει επιλεγεί από το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, μαζί με άλλα ναυάγια στον Παγασητικό και τις Βόρειες Σποράδες, για να μετατραπεί σε επισκέψιμο ενάλιο αρχαιολογικό χώρο με καθοδηγούμενη κατάδυση. Μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος BlueMed, η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων και η Περιφέρεια Θεσσαλίας αποδίδουν τον ενάλιο πλούτο του Παγασητικού και των Βορείων Σποράδων στο κοινό, τους αυτοδύτες αλλά και σε όσους δεν έχουν δυνατότητα κατάδυσης αλλά θέλουν να ζήσουν την εμπειρία της βουτιάς στην Περιστέρα, χάρη στις δυνατότητες της τεχνολογίας, στο Κέντρο Ενημέρωσης Κοινού που λειτουργεί στη Χώρα της Αλοννήσου.

Ανάλογο Κέντρο λειτουργεί και στη Αμαλιάπολη (Μιτζέλα).

Σύστημα υποβρυχίων καμερών NOUS

Το σύστημα υποβρυχίων καμερών - NOUS - uNdersea visiOn sUrveillance System αναπτύχθηκε από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με την Περιφέρεια Θεσσαλίας και χρηματοδοτήθηκε από το  ευρωπαϊκό πρόγραμμα BLUEMED MED 2014-2020, στο οποίο η Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι επικεφαλής εταίρος.

Είναι παγκοσμίως πρωτοποριακό και πολλαπλώς χρήσιμο αφού συμβάλει καθοριστικά στην ανάδειξη των ενάλιων αρχαιοτήτων της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Η εγκατάσταση και λειτουργία του συστήματος NOUS στο Ναυάγιο της Περιστέρας, στα ανοιχτά της Αλοννήσου, επιτρέπει στο ευρύ κοινό την παρακολούθηση του ναυαγίου σε real time χρόνο, στο site nous.com.gr.

Το υποβρύχιο σύστημα που εγκαταστάθηκε παρέχει σε πραγματικό χρόνο video streaming από 5 υποβρύχιες κάμερες, κάμερα επιτήρησης, πλήρη δεδομένα καιρικά κ.λπ. και άλλα στατιστικά στοιχεία. 

To έργο συνεχίζεται με χρηματοδότηση 4 εκατ. ευρώ από το ΠΕΠ Θεσσαλίας 2014 2020 με συγχρηματοδότηση της Ε.Ε.

Η Θεσσαλία καινοτομεί στην πράξη. Σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού και την υπουργό Λίνα Μενδώνη και το υπουργείο Τουρισμού ανοίξαμε δρόμο για τη νομοθεσία, δρόμο για τον πολιτισμό, δρόμο για ένα διαφοροποιημένο τουριστικό προϊόν που δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας. Ο τουρίστας πρέπει να ερωτευτεί ξανά την Ελλάδα μέσα από ειδικά, ποιοτικά τουριστικά προϊόντα όπως είναι τα καταδυτικά πάρκα και τα υποβρύχια μουσεία, για να επιστρέφει κάθε χρόνο στη χώρα μας. Είναι θέμα εθνικό, θέμα ανταγωνιστικότητας, ανάπτυξης και προστιθέμενου εθνικού πλούτου.

Κώστας Αγοραστός, Περιφερειάρχης Θεσσαλίας

Κινητοποιήσαμε έναν κοιμώμενο γίγαντα της Θεσσαλίας, που είναι οι ενάλιες αρχαιότητες. Φέραμε στο φως σπάνιας ομορφιάς ναυάγια και από φέτος το καλοκαίρι, δίνουμε τη δυνατότητα στην παγκόσμια κοινότητα των αυτοδυτών να καταδύονται στο αρχαιότερο επισκέψιμο ναυάγιο του κόσμου, το ναυάγιο της Περιστέρας στην Αλόννησο, ισάξιο σε μοναδικότητα με τον Παρθενώνα. Σε συνδυασμό με τα άλλα ναυάγια των υστερορωμαϊκών, βυζαντινών και νεότερων χρόνων στις Σποράδες και τον Δυτικό Παγασητικό, δημιουργούμε έναν κρίσιμο αριθμό υποβρυχίων μουσείων, πόλο έλξης για ένα πολυάριθμο, νέο τουριστικό κοινό.

Ο τουρισμός σε παγκόσμιο επίπεδο περνά κρίση. Για να συνεχίσουμε να προσελκύουμε τουρίστες πρέπει να προφέρουμε ένα διαφοροποιημένο, πιο ποιοτικό, πιο ερωτεύσιμο τουριστικό προϊόν. Αυτή είναι η  μεγάλη προσφορά των υποβρυχίων μουσείων στον τουριστικό χάρτη της Θεσσαλίας. Αλλά και η απάντησή μας στην κρίση: Κάνουμε αντίσταση ποιότητας στον μαζικό τουρισμό, επιμηκύνουμε την τουριστική περίοδο, δημιουργούμε νέες θέσεις εργασίας και τονώνουμε την πραγματική, τοπική οικονομία.

Με το βραβευμένο από την Ευρώπη έργο των υποβρύχιων μουσείων, η Θεσσαλία πρωτοπορεί ακόμη μια φορά και δημιουργεί εξελίξεις σε πανελλαδικό και διεθνές επίπεδο. Με στρατηγικό σχεδιασμό προχωράμε στην υλοποίηση του πρώτου στην Ελλάδα έργου επισκεψιμότητας καταδυτικού κοινού σε αρχαία ναυάγια και ενάλιους αρχαιολογικούς χώρους στη χώρα μας και ένα από τα ελάχιστα του είδους σε όλη τη Μεσόγειο. Συνδέουμε τον έξυπνο τουρισμό με τον πολιτισμό και  δημιουργούμε θέσεις εργασίας, αναβαθμίζοντας την εικόνα της Θεσσαλίας στο διεθνή τουριστικό χάρτη. Το έργο συμβάλλει στην προστασία ενός συνόλου  μοναδικών ναυαγίων και αποτελεί έργο υποδομής για την ανάδειξη των ενάλιων αρχαιολογικών χώρων, το άνοιγμά τους και την προβολή του ενάλιου πλούτου στο ευρύ κοινό, καθώς και για την προσέλκυση και ανάπτυξη του καταδυτικού τουρισμού τόσο στην Αλόννησο όσο και στο Δυτικό Παγασητικό. Το σύνολο της λειτουργίας των υποβρυχίων μουσείων και η τεχνογνωσία που θα προκύψει θα αποτελέσουν πρότυπο γιατην ανάπτυξη αντίστοιχων δραστηριοτήτων σε όλη τη χώρα.