Του Γιάννη Καμπουράκη
[email protected]
Οι κινήσεις αποκλιμάκωσης του τουρκικού στόλου ανοιχτά του Καστελόριζου, μέχρι στιγμής δεν έχουν οδηγήσει τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις σε χαλάρωση, οι οποίες παραμένουν σε αυξημένη επιφυλακή.
Η Αθήνα πιστεύει ότι η Άγκυρα θα συντηρεί την ένταση και μετά τη λήξη της navtex που προκάλεσε την κρίση και έχει χρονική ισχύ ως τις 2 Αυγούστου, για έρευνες του Oruc Reis, σε περιοχές που βρίσκονται και εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Διπλωματικές αλλά και στρατιωτικές πηγές υποστηρίζουν ακόμα ότι η Τουρκία προκάλεσε αυτήν την κρίση (όπως είχε κάνει και προ μηνών στον Έβρο) μεταξύ άλλων και για να δοκιμάσει τα διπλωματικά και επιχειρησιακά αντανακλαστικά της Ελλάδας και υπέστη αιφνιδιασμό.
Τόσο η στρατιωτική αντίδραση όσο όμως και η διπλωματική κινητικότητα κρίθηκαν αποτελεσματικές και αποτρεπτικές στα σχέδια των Τούρκων, καθώς – όπως μεταφέρεται – από τη μία πλευρά φάνηκε ότι οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις είναι σε πλήρη ετοιμότητα αλλά και σε θέση να δώσουν απάντηση σε κάθε τουρκική ενέργεια και από την άλλη, η ελληνική διπλωματία έδειξε έτοιμη να απαντήσει στο διπλωματικό παιχνίδι του Ερντογάν, ενώ με την άμεση ενεργοποίηση των διεθνών συμμαχιών, προκάλεσε εικόνα απομόνωσης της Τουρκίας.
Δεν θεωρούν ωστόσο ότι ο Ερντογάν θα σταματήσει σε αυτό το σημείο στο Αιγαίο ή του αρκεί το σόου που έδωσε στην Αγιά Σοφιά. Αντιθέτως ελληνικές διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι αν δεν υπάρξει κάτι έκτακτο ως τις 2 Αυγούστου, ο Ερντογάν θα συνεχίσει να απειλεί και να διεκδικεί, έστω και ρητορικά. Και κυρίως να φτιάχνει κλίμα αμφισβήτησης της Συνθήκης της Λωζάνης αλλά και ενεργοποίησης του λεγόμενου «ισλαμικού τόξου» (από τα Βαλκάνια ως και τις χώρες της βόρειας Αφρικής) με τον ίδιο επικεφαλής, αδιαφορώντας για τη στάση της ΕΕ και θεωρώντας ότι έχει τον τρόπο να ελέγξει τις αντιδράσεις της ΗΠΑ, της Ρωσίας και του Ισραήλ.
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ο Ερντογάν αντιμετωπίζει ως εχθρό τη Γαλλία αλλά ως φίλο τη Γερμανία, επιχειρώντας να διασπάσει ή να εμφανίζει διασπασμένη την ενιαία ευρωπαϊκή γραμμή εναντίον του, και προσέχει πολύ τις σχέσεις του με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, την ίδια ώρα που όλοι οι διεθνείς αναλυτές υποστηρίζουν ότι έχει θέσει σε εφαρμογή σχέδιο ανατροπής της Συνθήκης της Λωζάνης και δημιουργίας συμμαχίας των χωρών του λεγόμενου ισλαμικού τόξου, με τον ίδιο σε ρόλο υπερεθνικού, θρησκευτικού ηγέτη.
Αυτό είναι και το νόημα της πρόσφατης μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, που εμπεριέχει το μήνυμα της απομάκρυνσης τη;ς Τουρκίας από τη Δύση.
Την εξέλιξη αυτή δεν την επιθυμούν ούτε η ΗΠΑ, ούτε η ΕΕ. Ακόμα και αν αρθρογράφοι σε μεγάλες ευρωπαϊκές εφημερίδες γράφουν για το «ισλαμικό φάντασμα», τόσο οι ΗΠΑ όσο και η ΕΕ αντιμετωπίζουν τον Ερντογάν ως παράγοντα που – με εξαίρεση το Αιγαίο – προσφέρει σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή και προωθεί τα συμφέροντά τους. Γι΄ αυτό και αντιμετωπίζουν με αδιαφορία – με εξαίρεση τις φορές που τα πράγματα πάνε να ξεφύγουν, όπως η τωρινή ή τα Ίμια το 1996 – την τουρκική προκλητικότητα έναντι της Ελλάδας, ενώ αδιαφορούν πλήρως για το γεγονός ότι η τουρκική δημοκρατία έχει μετατραπεί σε μία ασφυκτική μοναρχία με διώξεις, φυλακίσεις και εκτεταμένη φτώχεια, όπου νόμος είναι μόνο το δίκιο του Ερντογάν.
Ακόμα οι κυβερνήσεις των μεγάλων χωρών θεωρούν ότι καλύτερη είναι η παραμονή του Ερντογάν από την πτώση του και την επικράτηση του άγνωστου και γι΄ αυτό βλέπουν, χωρίς να παρεμβαίνουν, την ταχεία μετατροπή ενός κοσμικού κράτους σε θεοκρατικό, με ό,τι και αν αυτό συνεπάγεται για την ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή.
Η γραμμή της Αθήνας
Η ελληνική διπλωματία, παρατήρησε τη στάση αναμονή των χωρών του Αραβικού Συνδέσμου, όπως και την αντίδραση της Αιγύπτου, που τις θεωρεί σημαντικές και κυρίως εμπόδιο στην εφαρμογή των σχεδίων του Ερντογάν.
Παράλληλα, δεν θεωρούν ότι η απειλή ενός θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο «έσβησε», γι΄ αυτό και οι ένοπλες δυνάμεις παραμένουν σε επιφυλακή. Εκτιμούν, ωστόσο, ότι μετά την αντίδραση στον Έβρο και την τωρινή αντίδραση στο Αιγαίο, το δόγμα της διπλωματίας των χαμηλών τόνων και της ενεργοποίησης στρατηγικών συμμαχιών με τους μεγάλους εντός και εκτός Ε.Ε. παίκτες όποτε χρειάζεται σε συνδυασμό με τη στρατιωτική ετοιμότητα, χωρίς κραυγές πολέμου και ιαχές για εσωτερική κατανάλωση, είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος αντιμετώπισης της τουρκικής προκλητικότητας.
Η δυναμική αντίδραση του Εμμανουέλ Μακρόν, ακόμα και η εντολή στο αμερικανικό αεροπλανοφόρο να καταπλεύσει προς το Αιγαίο συνοδεία μαχητικών πλοίων, δεν ήρθε «από το πουθενά» και αυτό το κατάλαβε και η Άγκυρα, υποστηρίζουν ελληνικές διπλωματικές πηγές. Όπως ήταν επιτυχημένες - όπως αποδείχθηκε – και οι διπλωματικές επαφές με το Ισραήλ, με τις χώρες του Αραβικού Συνδέσμου, τον πρόεδρο Πούτιν και μία σειρά άλλων επαφών.
