Του Γιάννη Καμπουράκη
[email protected]
Ο διεθνής Τύπος γράφει από χθες ότι διαμεσολαβητική πρωτοβουλία της Άνγκελα Μέρκελ αποσόβησε θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία και σημειώνει ότι ήδη υπάρχει αποκλιμάκωση στην περιοχή ανοικτά του Καστελόριζου.
Κυβερνητικές πηγές ωστόσο μεταφέρουν ότι ο ελληνικός στόλος παραμένει σε κατάσταση συναγερμού και ό,τι οι Τούρκοι δεν έχουν προχωρήσει σε κινήσεις αποκλιμάκωσης, όπως μεταδίδεται από άλλες πηγές.
Την ίδια στιγμή, ο διπλωματικός πυρετός που συνεχίζεται, αναδύει ερωτήματα που μέχρι στιγμής δεν έχουν απαντηθεί, τόσο για τη στάση του διεθνούς παράγοντα έναντι της Ελλάδας και της Τουρκίας, όσο και για το ενδεχόμενο πιέσεων και προς τις δύο χώρες να καθίσουν το επόμενο διάστημα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με άγνωστη ατζέντα. Υπενθυμίζεται ότι για την Ελλάδα υπάρχει μία και μόνη ελληνοτουρκική διαφορά και αφορά τη διευθέτηση της υφαλοκρηπίδας, ενώ η Τουρκία εγείρει σειρά παράνομων διεκδικήσεων, με βάση τις διεθνείς συνθήκες και το διεθνές Δίκαιο.
Το μεγάλο ερώτημα είναι αν ο διεθνής παράγοντας αναγνωρίζει την τουρκική προκλητικότητα και επιθετικότητα και κινείται για να βάλει φρένο στην Άγκυρα ή αντιμετωπίζει την Ελλάδα και την Τουρκία ως δύο μέρη που έχουν μεταξύ τους διαφορές που πρέπει να λυθούν υπέρ της ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή της Ανατ. Μεσογείου και σε μία πολιτική ίσων αποστάσεων επιχειρεί να σύρει τις δύο πλευρές σε διάλογο.
Το βέβαιο είναι ότι η τουρκική προκλητικότητα κλιμακώνεται στον Έβρο, το Αιγαίο, τη Μεσόγειο, όσο και σε επίπεδο συμβολικών κινήσεων (βλ. απόφαση για την Αγιά Σοφιά) αλλά τόσο η ΕΕ όσο και το ΝΑΤΟ, αλλά και οι ΗΠΑ, προκειμένου να κρατήσουν την Τουρκία στη Δύση - και παρά τις κινήσεις Ερντογάν που δείχνουν ότι επιθυμεί την απαγκίστρωση της χώρας του από τη Δύση - κάνουν τα «στραβά μάτια» ή δεν κινούνται υπέρ της Ελλάδας που έχει ξεκάθαρα το δίκιο με το μέρος της. Και με αυτόν τον τρόπο δίνουν σάρκα και οστά σε σενάρια που έχουν να κάνουν με την ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου, όπως την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών και διαύλων
Δεν ήταν , για παράδειγμα, τυχαία η αναφορά του εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ περί «αμφισβητούμενων υδάτων», στη δήλωση με την οποία όντως κάλεσε τις τουρκικές αρχές να σταματήσουν τυχόν σχέδια που έχουν για επιχειρήσεις και να αποφύγουν κινήσεις που θα αυξήσουν τις εντάσεις στην περιοχή. Για «διαφιλονικούμενα ύδατα» έκανε λόγο και ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Ασφάλειας και Εξωτερικών Υποθέσεων Ζ. Μπορέλ μετά το τελευταίο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της EE, συμπληρώνοντας ότι η EE βλέπει την Τουρκία ως μια σημαντική χώρα με την οποία θέλει να ενισχύσει τις σχέσεις της
Για «στρατηγικά σημαντική Τουρκία αι για το ΝΑΤΟ και για το Μεταναστευτικό» μίλησε και ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χ. Μάας, μετά τη συνάντησή του με τον κ. Μητσοτάκη στην Αθήνα, ενώ σημειώθηκε τόσο από τους ξένους όσο και από τους Έλληνες δημοσιογράφους η απροθυμία του να αναλάβει οποιαδήποτε δέσμευση για μελλοντικές κυρώσεις της ΕΕ κατά της Τουρκίας.
Επιπλέον, μετά την συνομιλία του Έλληνα υπουργού Άμυνας Ν. Παναγιωτόπουλου με τον Αμερικανό ομόλογό του Μ. Έσπερ, οι ΗΠΑ στην ανακοίνωση που ακολούθησε αναφέρουν ότι «οι δύο υπουργοί συζήτησαν επίσης θέματα αμοιβαίας ασφάλειας στη ΝΑ Ευρώπη και σε ολόκληρη τη νότια πλευρά του NATO, συμπεριλαμβανομένης της κακοήθους επιρροής της Ρωσίας και των αυξανόμενων ανησυχιών από την Κίνα. Οσον αφορά την Ανατολική Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική, οι δύο ηγέτες συμφώνησαν ότι όλα τα μέρη πρέπει να τηρούν τους διεθνείς κανόνες και να διατηρήσουν αυτοσυγκράτηση».
Η εκπρόσωπος της Κομισιόν και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, Ναμπίλα Μασραλί, στο πλαίσιο μίας δήλωσης επικριτικής για την Τουρκία και τις κινήσεις της, κάλεσε χθες την Άγκυρα «να προσφύγει, εάν είναι απαραίτητο, στο Διεθνές Δικαστήριο», επιβεβαιώνοντας ότι η αντι-τουρκική ρητορική δε σημαίνει αυτόματα και καταδίκη των παράνομων ενεργειών και διάθεση συντονισμένης αντίδρασης του διεθνούς παράγοντα, έναντι των σχεδίων του Ερντογάν.
Η θέση της Ελλάδας δεν είναι εύκολη. Η EE υπογραμμίζει κάθε φορά που υπάρχει κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ότι η οριοθέτηση αποκλειστικών οικονομικών ζωνών και η υφαλοκρηπίδα πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων με καλή πίστη, εξισώνοντας τα ελληνικά δικαιώματα όπως προκύπτουν από το Διεθνές Δίκαιο και τις Διεθνείς Συνθήκες με τις τουρκικές διεκδικήσεις. Σε κάθε ευκαιρία πιέζει για έναν συμβιβασμό που θα προωθήσει την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή, βάζοντας την αμυνόμενη και υπερασπιζόμενη τα δικαιώματά της Ελλάδα στην ίδια θέση με την επιτιθέμενη Τουρκία.
Παράλληλα, η Ελλάδα κινείται διπλωματικά και επιχειρησιακά, χωρίς τον θόρυβο που κάνει ο Ερντογάν. Προσπαθεί να οικοδομήσει και να ενισχύσει άξονες με άλλες χώρες της περιοχής (π.χ. καθορισμός ΑΟΖ με την Αίγυπτο), αντιδρά σε πρώτο χρόνο όπως με την έκδοση της κοινής NAVTEX με την Λευκωσία, ενώ σε επιχειρησιακό - στρατιωτικό επίπεδο (όπως συνέβη και πριν λίγους μήνες στον Έβρο) η ελληνική πλευρά επέδειξε αντανακλαστικά και επιχειρησιακή ετοιμότητα και παρακολουθεί στενά τις κινήσεις του τουρκικού στόλου στο Αιγαίο και στην Ανατ. Μεσόγειο, εικόνα που – σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές – λειτούργησαν και λειτουργούν αποτρεπτικά στα σχέδια των Τούρκων.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Έλληνας πρωθυπουργός πραγματοποιεί αλλεπάλληλες διεθνείς επαφές και σήμερα ενημερώνει τους πολιτικούς αρχηγούς σε κατ΄ ιδίαν συναντήσεις, προσβλέποντας ότι δεν θα δώσει τον ο τουλάχιστον περίεργος ισχυρισμός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ότι η εθνική ενότητα περνά μέσα από τη μη διερεύνηση υποθέσεων με οσμή σκανδάλων, που ούτως ή άλλως βρίσκεται σε εξέλιξη.
