Του Φάνη Ζώη
[email protected]
Τις αλλαγές που έφερε η πανδημία σε επίπεδο αποθήκευσης, μεταφοράς και γενικώς διαδικασιών logistics προσπαθεί να διαχειριστεί ο κλάδος της διαμεταφοράς, με τα lockdowns να έχουν επιταχύνει μια μεγάλη γεωστρατηγική στροφή.
Στον μετά τον κορονοϊό κόσμο, η Ευρώπη, και κατ’ επέκταση και η χώρα μας, θα πρέπει να αποφασίσει πώς θα υπερασπίζεται τον εαυτό της. Πρώτον, αυτό που μπορεί να κάνει είναι να αναβαθμίσει την ανθεκτικότητά της, ιδιαίτερα στους τομείς της κυβερνοασφάλειας, της ενέργειας και των υποδομών και να ετοιμαστεί για την επόμενη πανδημία. Αυτό σημαίνει να επενδύσει στην ασφάλεια της υγείας και να προστατεύσει τα στρατηγικά της assets, ιδιαίτερα τα κέντρα logistics, τον φαρμακευτικό κλάδο και τα δίκτυα τηλεπικοινωνιών.
Αν και δεν είναι το ίδιο μια πανδημία με τις γεωπολιτικές διαμάχες μεταξύ υπερδυνάμεων που μπορεί να επηρεάσουν ολόκληρο τον κόσμο, το ερώτημα του πόσο θα διαρκέσει η κρίση της πανδημίας θα συνεχίσει να είναι το πιο κρίσιμο σε σχέση με το τι θα συμβεί την επόμενη μέρα στον κόσμο της διαμεταφοράς και των logistics.
Η ζήτηση για φρούτα και λαχανικά μπορεί σαφώς να αυξήθηκε, όσο η ανησυχία για την υγεία του πληθυσμού ωθεί τις αγοραστικές συμπεριφορές ανά τον κόσμο, αλλά το επακόλουθο μιας οικονομικής ύφεσης θα είναι η μείωση της κατανάλωσης συνολικά.
Οι εκτιμήσεις της αγοράς
Σε κάθε περίπτωση, όπως αναφέρουν ειδήμονες της αγοράς, η διανομή αυτών των προϊόντων θα καταστεί ολοένα και πιο δύσκολη λόγω των περίπλοκων περιορισμών στα logistics και στις μεταφορές, λόγω της έλλειψης σε εργατικό δυναμικό για τη συγκομιδή και την επεξεργασία αγροτικών προϊόντων, καθώς και λόγω άλλων συνεπειών από απαραίτητα μέτρα προστασίας που αναμένεται να αυξήσουν το κόστος παραγωγής. Μία εκτίμηση που δημοσιεύτηκε στις αρχές Μαΐου, από την οργάνωση Freshfel Europe, παρέχει με λεπτομέρεια πληροφορίες για το πώς βλέπουν τις βραχυπρόθεσμες και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της κρίσης στον τομέα οι επιχειρηματίες (συσκευαστές, εξαγωγείς, μεταποιητές).
Τις συνέπειες αυτές, που προκλήθηκαν κυρίως από έκτακτα μέτρα για τη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης -ταξιδιωτικοί και κοινωνικοί περιορισμοί-, μπορούμε να τις δούμε σε τρεις τομείς: στις αγορές, στον εφοδιασμό και στα logistics. Για τους καλλιεργητές και τα συσκευαστήρια, τα έκτακτα μέτρα έχουν κάνει την παραγωγή και τον εφοδιασμό φρέσκων φρούτων - λαχανικών πιο αργή, πιο δύσκολη και πιο ακριβή. Για τους παρόχους logistics και τα δίκτυα διανομής, έχει γίνει αρκετά πιο σημαντικό το ποσοστό του επιπλέον χρόνου και των επιπλέον χρημάτων που χρειάζονται για την προσαρμογή της αλυσίδας εφοδιασμού.
Ο αντίκτυπος
Και στους τρεις τομείς ο αντίκτυπος ήταν πολύ σοβαρός τους πρώτους μήνες της πανδημίας και μπορεί να συνεχιστεί για το άμεσο μέλλον. Αυτό που διαπιστώθηκε κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας, είναι ότι η ζήτηση έχει μετατοπιστεί δραματικά από τον χειμαζόμενο κλάδο της εστίασης, της ένδυσης κ.λπ., στα σούπερ μάρκετ, τα οποία κλήθηκαν να διαχειριστούν μια άνευ προηγουμένου καταιγίδα συσσώρευσης αγαθών από τους καταναλωτές. Το σταδιακό άνοιγμα των επιχειρήσεων προσέφερε μια αχτίδα ελπίδας στις επιχειρήσεις που εξαρτιόνταν σε πολύ σημαντικό βαθμό από το κανάλι διανομής, αλλά το πιο πιθανό είναι να μην επανέλθουμε άμεσα σε ό,τι χαρακτηριζόταν ως «κανονικό» μέχρι πριν από την πανδημία.
Η έλευση αυτού του παράξενου, παράλληλου σύμπαντος μπορεί να αποδειχθεί ακόμη μια πρόβλεψη που βασίζεται στην παράνοια, αλλά έως ότου έχουμε ένα αποδεδειγμένο εμβόλιο, τουλάχιστον μερικά από τα μέτρα κοινωνικής απόστασης, στα οποία έχουμε συνηθίσει τον τελευταίο καιρό, θα παραμείνουν σε ισχύ. Καθώς αίρονται και επανέρχονται σε τοπικό επίπεδο πλέον οι περιορισμοί στην κυκλοφορία, αυτό που δυνητικά θα επηρεάσει πολλές αγορές ως αποτέλεσμα της διαταραχής είναι μια σύγχυση των διαχωριστικών γραμμών.
Για εκείνους τους παραγωγούς και τους διανομείς που πρέπει να αντιμετωπίσουν νέους περιορισμούς έναντι του Covid-19, οι προκλήσεις δεν πρόκειται να εξαφανιστούν τόσο γρήγορα. Όπως οι καταναλωτές που περιμένουν υπομονετικά έξω από τα σούπερ μάρκετ, οι εταιρείες φρούτων και λαχανικών θα πρέπει επίσης να περιμένουν στην ουρά για ό,τι χρειάζονται -εργαζόμενους, μεταφορές, συσκευασίες, καύσιμα και ούτω καθεξής- και, όταν φτάσουν στην πρώτη θέση αυτών των γραμμών, θα πληρώσουν επίσης περισσότερα.
Ο κίνδυνος είναι ότι αυτά τα υψηλότερα κόστη δεν θα αφαιρεθούν ποτέ. Πολλοί βλέπουν ήδη μπροστά τους την πολύ πραγματική προοπτική των καθυστερούμενων πληρωμών και στην αναπόφευκτη αύξηση του κόστους των εισροών και των πρώτων υλών και είναι σαφές ότι οι προμηθευτές ανά τον κόσμο θα χρειαστούν χρόνο για να προσαρμοστούν. Σε ορισμένες περιπτώσεις, θα δούμε τη βάση εφοδιασμού κυρίως τροφίμων να συρρικνώνεται.
Υπάρχει επίσης μια καλή πιθανότητα να δούμε μια τάση προς την τοπική, περιφερειακή και εποχιακή προσφορά σε ορισμένες αγορές. Ο προγραμματισμός σε αυτή την περίπτωση θα είναι πολύ πιο δύσκολος απ’ ό,τι στο παρελθόν, καθιστώντας πιο δύσκολο τον προγραμματισμό της παραγωγής και των προωθητικών ενεργειών.
Μηχανοποίηση, αυτοματοποίηση, ψηφιοποίηση, δηλαδή η ανάγκη για πιο ολοκληρωμένες αλυσίδες εφοδιασμού και συστήματα παραγωγής θα είναι πλέον πολύ μεγάλη, αναφέρουν οι ίδιοι παράγοντες της αγοράς.
Επίσης, όπως εκτιμούν, θα υπάρξει συγκέντρωση στον κλάδο. Οι συγχωνεύσεις και εξαγορές θα δημιουργήσουν μεγαλύτερα κέντρα εφοδιασμού και ισχυρότερους παρόχους υπηρεσιών, όλα με μεγαλύτερη δύναμη δαπανών για εισροές και μεγαλύτερο ρόλο όταν πρόκειται για διαπραγματεύσεις συμφωνιών με πελάτες. Το πρόβλημα είναι ότι αυτοί οι πελάτες θα είναι λιγότεροι και αυτοί που παραμένουν πιθανότατα ισχυρότεροι. Μπορεί να είναι μια νέα κανονικότητα για την παγκόσμια αγορά στον κλάδο της διαμεταφοράς και των logistics, αλλά οι παλιοί κανόνες προσφοράς και ζήτησης, καθώς και οικονομίες κλίμακας, θα συνεχίσουν να ρυθμίζουν τη ροή του.
