Του Φάνη Ζώη
[email protected]

Η παραγωγή, η εφοδιαστική αλυσίδα, οι πωλήσεις και οι επικοινωνίες θα αλλάζουν με ταχύτερους ρυθμούς στη μετά κορονοϊό εποχή, με τη δικτύωση, την επανενεργοποίηση των εμπορικών σχέσεων και τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων να γίνονται πιο σημαντικές από ποτέ. Αυτό εκτιμούν παράγοντες της αγοράς, με τους εξαγωγείς να θεωρούν την πανδημία ευκαιρία να αλλάξουμε το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας, σημειώνοντας ότι, παρά τις προσπάθειες που έγιναν τα προηγούμενα χρόνια, ελάχιστη πρόοδος έχει σημειωθεί για την οικοδόμηση ενός βιώσιμου παραγωγικού μοντέλου με επίκεντρο τη μεταποίηση και τις εξαγωγές.

Η χώρα μας παραμένει σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από τις υπηρεσίες. Οι οποίες όπως απεδείχθη περίτρανα δεν αρκούν. Αντίθετα, καθιστούν την ελληνική οικονομία εξαιρετικά ευάλωτη στους κραδασμούς των διεθνών κρίσεων. Η μεταποίηση είναι πολύ σημαντική για να αγνοείται και δεν υπάρχει αμφιβολία πως πρέπει να τεθεί στο επίκεντρο. Προς αυτή την κατεύθυνση βοηθάει και η πανευρωπαϊκή στροφή για την τόνωση της βιομηχανίας. Εξίσου κρίσιμη είναι και η ενίσχυση των εξαγωγών.

Οι αντοχές που επέδειξαν οι ελληνικές εξαγωγές κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά πως μπορούν να αποτελέσουν καταλύτη για την ανάκαμψη και ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, θα πρέπει να διατηρηθούν και το επόμενο διάστημα.

Σημειώνεται πως μετά το ιστορικό ρεκόρ που πέτυχαν πέρυσι οι εξαγωγές, φθάνοντας στα 33,8 δισ. ευρώ, κατάφεραν να διατηρήσουν τη δυναμική και κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Μάλιστα, στο πρώτο τετράμηνο του 2020, δηλαδή στο διάστημα Ιανουαρίου - Απριλίου πέτυχαν εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών να κλείσουν σε θετικό έδαφος, σημειώνοντας άνοδο 1,1% και φθάνοντας στο ποσό των 7,69 δισ. ευρώ.

Καταναλωτική φρενίτιδα

Ειδική μνεία θα πρέπει να γίνει στις εντυπωσιακές επιδόσεις που καταγράφει η κατηγορία των τροφίμων και των οπωροκηπευτικών. Η καταναλωτική φρενίτιδα που κατέβαλε τον πλανήτη ευνόησε τους «θησαυρούς της ελληνικής γης», οι οποίοι υπερτερούν σε ποιότητα, ασφάλεια και διατροφικά χαρακτηριστικά. Μάλιστα αυτό θα επιδιωχθεί να είναι το «όπλο» μας από το φθινόπωρο, με το δεύτερο κύμα της πανδημίας και τα επιλεκτικά lockdown.

Αξίζει να αναφερθεί ότι ο ΠΣΕ έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για την επανεκκίνηση των ελληνικών εξαγωγών, οι οποίες είναι:

1. Αποκλιμάκωση φόρων και εισφορών.
2. Ενεργοποίηση της Αναπτυξιακής Τράπεζας. Ο ρόλος της είναι πολύ σημαντικός ειδικά για την ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων διότι αναλαμβάνει την εγγυοδοσία των δανείων έναντι των Τραπεζών.
3. Παροχή κινήτρων για την Εκμάθηση Εξαγωγικών Δεξιοτήτων σε Ανέργους από Εξαγωγικούς Φορείς, οι οποίοι διαθέτουν την Τεχνογνωσία και την Πείρα. Μέσα από την αξιοποίηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, μπορεί να χρηματοδοτηθούν τέτοιες δράσεις που μπορεί να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων.
4. Επιστροφή στις εξαγωγικές επιχειρήσεις της παρακράτησης του 0,6% επί του τζίρου των τραπεζικών συναλλαγών που εκτελούν για εισαγωγές και εξαγωγές
5. Συντονισμός και συνεργασία του Υπουργείου Εξωτερικών, αλλά και των συναρμόδιων Υπουργείων με φορείς όπως το Enterprise Greece και ο ΟΑΕΠ, προκειμένου να αξιοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία και οι πόροι προς όφελος των εξαγωγικών Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων.
6. Υλοποίηση διαφημιστικής εκστρατείας για την καθιέρωση του Brand Name των Ελληνικών προϊόντων.
7. Κίνητρα για τη δημιουργία εξαγωγικών Cluster, όπου θα ενταχθούν οι μικρές επιχειρήσεις. 

Πάντως, η εικόνα που παρουσίαζαν οι ελληνικές εξαγωγές τον Απρίλιο ήταν αναμενόμενη, καθώς τον συγκεκριμένο μήνα κορυφώθηκαν τα περιοριστικά μέτρα των κυβερνήσεων για την ανάσχεση της πανδημίας.

Η πτώση της τάξης του 30,6% αποτυπώνει το πλήγμα που δέχθηκε η οικονομική δραστηριότητα από την επιβολή του lockdown στις μεγαλύτερες αγορές της Ευρώπης, όπου κατευθύνεται η πλειονότητα των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών, αλλά και τη ραγδαία κάμψη στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου, ένα αγαθό που παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του τελικού αποτελέσματος για τις ελληνικές εξαγωγές.

Στον αντίποδα, αισθητά λιγότερες είναι οι απώλειες των ελληνικών εξαγωγών, εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών, με την πτώση να διαμορφώνεται στο 10,5%.

Κάτι που αποδεικνύει την ανθεκτικότητα των ελληνικών προϊόντων και την υπερπροσπάθεια την οποία κατέβαλαν οι Έλληνες εξαγωγείς για να διατηρήσουν ανοιχτά τα δίκτυα διανομής, προκειμένου να τροφοδοτούν τους συνεργάτες τους στο εξωτερικό απρόσκοπτα και χωρίς προβλήματα.

Όσον αφορά το διάστημα Ιανουαρίου - Απριλίου, η μείωση της αξίας των ελληνικών εξαγωγών περιορίζεται σε 8,6%, ενώ χωρίς τα πετρελαιοειδή υπάρχει οριακή άνοδος 1,1%. Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στους κλάδους των χημικών και των τροφίμων και ποτών, οι οποίοι παρά τις αντίξοες συνθήκες καταφέρνουν να στέκονται όρθιοι και να διατηρούν τη δυναμική τους χάρη στην υψηλή ποιότητα και την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων τους.

Αναμενόμενη εν πολλοίς είναι και η εικόνα που παρουσιάζουν οι εισαγωγές και κατ’ επέκταση το εμπορικό έλλειμμα, καθώς αντίστοιχα περιοριστικά μέτρα που έπληξαν την οικονομική δραστηριότατα έλαβε και η ελληνική κυβέρνηση.

Ειδικότερα, οι εισαγωγές κατά τον Απρίλιο μειώθηκαν κατά 30,5%, ενώ το εμπορικό έλλειμμα το ίδιο διάστημα συρρικνώθηκε κατά 30,3%, σε σχέση πάντα με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι.

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με ανάλυση του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων και του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (ΚΕΕΜ), επί των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ, οι εξαγωγές, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, τον Απρίλιο του 2020 σημείωσαν μεγάλη πτώση κατά 913,4 εκατ. ευρώ ή κατά 30,6% και διαμορφώθηκαν στα 2,07 δισ. ευρώ, από 2,98 δισ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2019. Πτωτικά κινήθηκαν και οι εξαγωγές χωρίς πετρελαιοειδή, καθώς υποχώρησαν κατά 10,5% ή κατά 204,4 εκατ. ευρώ και έφθασανστο 1,74 δισ. ευρώ από 1,94 δισ. ευρώ.

Με μεγάλη μείωση καταγράφονται και οι εισαγωγές τον Απρίλιο του 2020, καθώς υποχώρησαν κατά 1,41 δισ. ευρώ ή κατά 30,5% και ανήλθαν σε 3,20 δισ. ευρώ, έναντι 4,61 δισ. ευρώ κατά τον ίδιο μήνα του έτους 2019. Εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών, οι εισαγωγές αγαθών ανήλθαν στα 2,61 δισ. ευρώ από 3,38 δισ. ευρώ, δηλαδή μειώθηκαν κατά 771,5 εκατ. ευρώ ή κατά 22,8%.