Του Φάνη Ζώη
[email protected]

Η πρωτοφανής πανδημία με το δεύτερο κύμα που -σύμφωνα με τους ειδικούς- ήρθε νωρίτερα απ’ ό,τι αναμενόταν φαίνεται να συνεχίζει να αλλάζει τα δεδομένα στον χώρο του διεθνούς εμπορίου. Για μήνες, η κατάρρευση πολλών διεθνών προορισμών, οι καθυστερήσεις πληρωμών από το εξωτερικό, η ακύρωση παραγγελιών, η δυσκολία πρόσβασης σε κρίσιμες πρώτες ύλες, όπως αναφέρει στέλεχος του ΣΕΒ, δημιούργησαν ένα ασφυκτικό περιβάλλον ρευστότητας και βιωσιμότητας για πολλές επιχειρήσεις και ανέκοψαν την αυξητική πορεία (+6,3%) των ελληνικών εξαγωγών, όπως καταγράφηκε τον Μάρτιο.

Αν και πολλοί κλάδοι άντεξαν, όπως η φαρμακοβιομηχανία και η βιομηχανία τροφίμων, άλλες αγορές αντιμετώπισαν κατάρρευση της ζήτησης, που σε μερικές περιπτώσεις απειλεί ακόμα και την ίδια τη βιωσιμότητά τους. Το ζητούμενο τώρα είναι να αποκαταστήσουμε την ομαλή ροή των εξαγωγών.

Σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου των Βιομηχάνων τον Φεβρουάριο του 2020 οι εξαγωγές χωρίς καύσιμα αυξήθηκαν κατά περίπου 9%, με δυναμική παρουσία των βιομηχανικών προϊόντων, των τροφίμων και των χημικών.

Η αυξητική πορεία ανακόπηκε τον Μάρτιο, καθώς οι εξαγωγές κατέγραψαν πτώση σε αξία -3,4% σε σχέση με τον Μάρτιο του 2019. Συνολικά, κατά το 1ο τρίμηνο του 2020 οι εξαγωγές χωρίς καύσιμα και πλοία παρουσιάζουν άνοδο σε αξία 6,3%, κυρίως λόγω της μεγάλης αύξησης εξαγωγών τροφίμων (+17,4%) και χημικών (+17,3%).

Αντίθετα, μείωση εμφανίζουν οι εξαγωγές πρώτων υλών (-17,6%), μηχανημάτων (-2%) και διαφόρων βιομηχανικών ειδών (-7,3%).

Την ίδια ώρα, οι αντίστοιχες εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 0,4% και το εμπορικό έλλειμμα χωρίς τα καύσιμα και τα πλοία περιορίστηκε κατά 312 εκατ. ευρώ και διαμορφώθηκε σε 3,8 δισ. ευρώ.

Αναλυτικότερα από τις ποιοτικές εκτιμήσεις των κλάδων προκύπτουν τα εξής:

• Φάρμακα: Οι παλιές παραγγελίες εκτελούνται κανονικά. Οι περιορισμοί του ΕΟΦ για τη διατήρηση αποθεμάτων ασφαλείας δεν επηρεάζουν προς το παρόν τις εξαγωγές. Διαφαίνεται δυνατότητα διατήρησης του υφιστάμενου επιπέδου εξαγωγών για τους επόμενους 2-3 μήνες.
• Τρόφιμα σίτισης: Παρατηρείται βελτίωση των εξαγωγών και συνέχιση της διεθνούς ζήτησης. Εξαιρούνται οι επιχειρήσεις που δουλεύουν εξ ολοκλήρου με Horeca, οι οποίες αντιμετωπίζουν σημαντικότατη πτώση της ζήτησης, που απειλεί τη βιωσιμότητά τους.
• Δομικά Υλικά: Οι παλιές παραγγελίες εκτελούνται κανονικά. Παρατηρείται όμως γενική πτώση νέων παραγγελιών, καθώς και αναστολή των μεγάλων διεθνών κατασκευαστικών έργων.
• Μέταλλα: Πολύ μεγάλη πτώση στη διεθνή ζήτηση σιδήρου / χάλυβα. Ομαλά όμως εξελίσσονται οι εξαγωγές αλουμινίου και χαλκού, με σημαντικές ευκαιρίες νέων μεριδίων αγοράς λόγω προβλημάτων στην παραγωγή της Ιταλίας και της Γαλλίας. Προβληματίζει όμως η διακύμανση τιμών που επηρεάζει τα έσοδα (αλλά όχι τους παραγόμενους όγκους).
• Utilities: Τα διεθνή ενεργειακά έργα, τα έργα των ΑΠΕ, τα έργα ύδρευσης βρίσκονται σε αναστολή, με τα νέα έργα σε καθυστέρηση έναρξης.
• Κλωστοϋφαντουργία: Μεγάλη πτώση της διεθνούς ζήτησης. Σημαντικότατες απώλειες στις εξαγωγές.
• Μεταφορές: Πολύ μεγάλη μείωση στον κλάδο air cargo. Η πτώση της ζήτησης σε διεθνές επίπεδο έχει επηρεάσει τόσο τις θαλάσσιες όσο και τις οδικές μεταφορές στη χώρα μας. Ο Πειραιάς παρουσίασε πτώση 15,4% στη διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων.

Για τον ΣΕΒ, οι εξαγωγές είναι μονόδρομος για την ανάπτυξη αλλά και αναπτυξιακός οδηγός, όπως τονίζεται. Αξίζει να αναφερθεί ότι τα μέλη του ΣΕΒ συνθέτουν μια μεγάλη γκάμα βιομηχανικής παραγωγής και καλύπτουν το 45% της εξαγωγικής δραστηριότηταςτης χώρας. Σε όλη τη διάρκεια της πανδημίας και των μέτρων περιορισμού της, ο ΣΕΒ στάθηκε δίπλα στις επιχειρήσεις στην προσπάθειά τους για τον περιορισμό των αρνητικών οικονομικών επιπτώσεων, σημειώνει το ίδιο στέλεχος.

Αξιοποιώντας τις τεχνολογικές δυνατότητες, ενημέρωνε τις επιχειρήσεις για τις νομοθετικές εξελίξεις, πραγματοποίησε πλήθος τηλεδιασκέψεων για τον εντοπισμό των προβλημάτων των επιχειρήσεων, εκπόνησε και υπέβαλε στη δημόσια διοίκηση υπομνήματα σχετικά με τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι επιχειρήσεις, καθώς και για τις δράσεις που υιοθετήθηκαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε. για την έξοδο από την κρίση.

Επιπρόσθετα, κατέθεσε προτάσεις στο Συμβούλιο Εφοδιαστικής Αλυσίδας για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που είχαν παρουσιαστεί κατά τις παραδόσεις κατ’ οίκον. Είναι κρίσιμο, όμως, η στήριξη των εξαγωγικών επιχειρήσεων να προχωρήσει με μια συνολική, οριζόντια πολιτική, ανεξαρτήτως ΚΑΔ, ώστε να ενισχυθεί η επιστροφή της αναπτυξιακής προοπτικής της χώρας.

Προς την κατεύθυνση αυτή, ο ΣΕΒ προτείνει τα εξής:

• Τη συμπερίληψη του επιδοτούμενου factoring και της κάλυψης του αυξημένου κόστους ασφάλισης εξαγωγικών πιστώσεων στα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχουν ανακοινωθεί.
• Την άμεση επιστροφή του 90% του πιστωτικού ΦΠΑ των εξαγωγικών επιχειρήσεων, όπως αυτό προκύπτει σύμφωνα με τις δηλώσεις ΦΠΑ που έχουν υποβληθεί έως τις 31/03/2020.
• Τη δημιουργία μιας παραλλαγής του factoring, ώστε να πληρώνεται η επιταγή στον κομιστή από την τράπεζα και ο εκδότης να λαμβάνει ισόποσο δάνειο, με εγγύηση του Δημοσίου.
• Τον άμεσο συμψηφισμό κάθε μορφής χρεωστικών / πιστωτικών φόρων και τελών (και του ΦΠΑ), ακόμα και με τη μορφή των φορολογικών πιστώσεων.
• Την ενίσχυση των βιομηχανικών επενδύσεων και την υπαγωγή όλων των επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως μεγέθους επένδυσης, στα μέτρα που χρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκούς πόρους / ταμεία.
• Την απαλλαγή του 0,60% του ν. 128/75 για το «Πρόγραμμα Εξωστρέφεια», σε συνδυασμό με την προχρηματοδότηση εξαγωγών για την αγορά πρώτων υλών, το οποίο θα μειώσει τις εγγυήσεις του ελληνικού Δημοσίου και θα δώσει ρευστότητα με χαμηλότερο κόστος.
• Έκτακτο πρόγραμμα προβολής και προώθησης ελληνικών προϊόντων σε κρίσιμες διεθνείς αγορές.
• Πρόγραμμα ψηφιακού μετασχηματισμού εξαγωγικών επιχειρήσεων με αξιοποίηση λύσεων ηλεκτρονικού εμπορίου, ψηφιακής προβολής, στοχευμένης προώθησης μέσα από ηλεκτρονικά κανάλια κ.λπ.

Η πανδημία προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να διαμορφώσουμε ένα νέο παραγωγικό υπόδειγμα μέσα από την ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας και να ενισχύσουμε τις εξαγωγές. Για την ακρίβεια, πρόκειται για ιστορική ευκαιρία δημιουργίας των όρων για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Ο ΣΕΒ θα συνεχίσει να ενισχύει τις εξαγωγές των ελληνικών επιχειρήσεων με το ExportReady, το πλήρες πλέγμα υπηρεσιών για την ενίσχυση της εξωστρέφειας και της εξαγωγικής ικανότητας των επιχειρήσεων, καταλήγει το στέλεχος του Συνδέσμου Βιομηχάνων.