H οδηγία περί υποχρεωτικής δημοσιοποίησης των μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών αναθεωρείται, συνδέεται άμεσα με το νέο πλαίσιο βιώσιμης χρηματοδότησης και θεσπίζεται υποχρεωτική εφαρμογή της από το 2021. Όπως εξηγεί στη «Ν» η Μαρία Αλεξίου, πρόεδρος CSR Hellas, στο πλαίσιο της διαβούλευσης (που θα καθυστερήσει περίπου έναν μήνα λόγω πανδημίας) διαπιστώθηκε η ανάγκη για μια κοινή γλώσσα στην οποία θα επικοινωνούνται μεταξύ επιχειρήσεων και επενδυτών τα μη χρηματοοικονομικά στοιχεία και η σύνδεσή τους με τα χρηματοοικονομικά. Έτσι, στο πλαίσιο της αναθεώρησης της σχετικής οδηγίας, η αξιοπιστία των πληροφοριών με επαρκή εξωτερική επαλήθευση αποτελεί ένα από τα σημεία που αναμένεται να γίνει υποχρεωτικό για τις επηρεαζόμενες επιχειρήσεις.
Στις 7 Μαΐου το CSR Hellas διοργάνωσε webinar με επίκεντρο τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών από τις επιχειρήσεις. Ποια θέματα αναδείχθηκαν;
«Το webinar οργανώθηκε από το CSR Hellas στο πλαίσιο της διαβούλευσης που διεξάγεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αναθεώρηση της οδηγίας περί υποχρεωτικής δημοσιοποίησης των μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών, δηλαδή πώς οι επιχειρήσεις εφαρμόζουν στη στρατηγική τους την ΕΚΕ και συμβάλλουν στην υλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης για το 2030. Η Ε.Ε. συνδέει άμεσα την αναθεώρηση και αυστηρότερη εφαρμογή της οδηγίας με το νέο πλαίσιο χρηματοδότησης με προτεραιότητα τη βιώσιμη ανάπτυξη που έχει πλέον υιοθετήσει και εφαρμόζει για την Ευρώπη 2030».
Ποια είναι τα σημεία αιχμής σε αυτή τη διαβούλευση; Ποια σημεία αναγνωρίζονται ως θετικά και ποια είναι τα επόμενα ορόσημα;
«Έχει ήδη ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της εφαρμογής της οδηγίας που υιοθετήθηκε το 2014 και εφαρμόστηκε σε ευρωπαϊκό επίπεδο το 2017, ενώ στην Ελλάδα είχαμε ήδη προχωρήσει στην εφαρμογή αυτής της οδηγίας από το 2016. Από την αξιολόγηση προέκυψε η ανάγκη για μεγαλύτερη και αμεσότερη σύνδεση μεταξύ των χρηματοοικονομικών και των μη χρηματοοικονομικών επιδόσεων και αποτελεσμάτων, καθώς και η ανάγκη για περισσότερη διαφάνεια σε όλο το εύρος της αλυσίδας δημιουργίας αξίας, η χρήση μίας κοινής γλώσσας μεταξύ επιχειρήσεων και επενδυτών και η έμφαση στην κάλυψη των θεμάτων που είναι περισσότερο ουσιώδη. Η αξιοπιστία των πληροφοριών με επαρκή εξωτερική επαλήθευση αποτελεί έτσι μόνο ένα από τα σημεία που αναμένεται να γίνει υποχρεωτικό για τις επηρεαζόμενες επιχειρήσεις στο πλαίσιο αυτής της αναθεώρησης. Αναμένεται μία μικρή παράταση τόσο στην ολοκλήρωση της διαβούλευσης, μόλις ενός μήνα, εξαιτίας της πανδημίας, ενώ η εφαρμογή της αναθεωρημένης οδηγίας προβλέπεται για τις αρχές του 2021. Ορόσημα είναι η στρατηγική Ευρώπη 2030 και το όραμα να γίνει η Ευρώπη η πρώτη ήπειρος με μηδενικό ανθρακικό αποτύπωμα και πλήρη ενσωμάτωση όλων των κατοίκων της στην ανάπτυξη. Η Πράσινη Συνθήκη (Green Deal) είναι το κοινό μας μέλλον και η οδηγία αναμένεται να συνδέσει το ευρωπαϊκό κεκτημένο στην ΕΚΕ με ένα σύστημα που θα περιλαμβάνει την ταξινόμηση (taxonomy) των ενεργειών που συμβάλλουν στη βιωσιμότητα και στην ενσωμάτωση και τη διαφάνεια σε όλο το εύρος της αλυσίδας αξίας, συμπεριλαμβανομένου του χρηματοπιστωτικού τομέα, που ήδη από το 2021 θα δημοσιοποιεί υποχρεωτικά επίσης όλες τις συναφείς πληροφορίες με άξονα τη βιωσιμότητα και υπευθυνότητα των επενδύσεων».
Η Ελλάδα έχει αποσπάσει θετικά σχόλια για τη διαχείριση της πανδημίας μέχρι σήμερα. Το ίδιο συνέβη με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Υπάρχει κίνδυνος να «ξεφουσκώσουν» οι προσδοκίες εν όψει της ύφεσης στην οποία βυθίζεται (τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα) η χώρα;
«Η υπευθυνότητα που μας οδήγησε στο να ξεχωρίσουμε ως ένα καλό παράδειγμα αντιμετώπισης της πανδημίας οφείλει να αποτελέσει τον κύριο άξονα αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κοινωνικής και οικονομικής απομόνωσης (lockdown) που επιβλήθηκε ως η μόνη λύση αντιμετώπισης του ξεσπάσματος αυτής. Η επόμενη μέρα είναι ιδιαίτερα δύσκολη και όλα τα δεδομένα πιστοποιούν ότι χρειαζόμαστε ένα σχέδιο δράσης που θα μειώσει στο ελάχιστο τον κοινωνικό αντίκτυπο. Η αύξηση της ανεργίας και της φτώχειας αλλά και η πιθανότητα μετά το καλοκαίρι να επανέλθει ένα νέο κύμα πανδημίας παραμένουν οι μεγαλύτερες προκλήσεις τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για την Πολιτεία σήμερα».
Ποια είναι η συμμετοχή των μελών του CSR Hellas στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην οποία βρέθηκε η χώρα;
«Τα μέλη μας παραμένουν στην πρώτη γραμμή δίνοντας ένα καλό παράδειγμα για το πώς η έννοια της ΕΚΕ εκφράζεται έμπρακτα σε μία κατάσταση έκτακτης ανάγκης όπως αυτή. Θεωρήσαμε προτεραιότητά μας να διαδώσουμε μέσω ενός mini site ευρύτερα τις πρωτοβουλίες που έχουν αναλάβει τα μέλη μας σχετικά με την προστασία των εργαζομένων τους, αλλά και για την ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, των τοπικών κοινωνιών και της χώρας ευρύτερα, προκειμένου τέτοιες δράσεις να πολλαπλασιαστούν και να διευρυνθούν. Η αλληλεγγύη και η συνεργασία παραμένει το πρώτο μας μέλημα και το καλύτερο όπλο για την αντιμετώπιση κρίσεων όπως αυτή αλλά και όσων πιθανά έπονται».
Υπάρχουν σήμερα εργαλεία στην Ε.Ε. για την επενδυτική κοινότητα ώστε να προωθηθούν βιώσιμες επενδύσεις με ορίζοντα το 2030;
«Η νέα πολιτική της Ε.Ε. είναι σαφής και η υλοποίησή της ξεκινάει από το 2021. Ήδη την περίοδο αυτή προχωράει με γοργούς ρυθμούς και η διαβούλευση για το νέο σύστημα χρηματοδότησης που θα επηρεάσει άμεσα και καταλυτικά κάθε επιχείρηση αλλά και τον δημόσιο τομέα. Η δέσμευση των χρηματοπιστωτικών οργανισμών στην εφαρμογή της ΕΚΕ, η υποχρεωτική δημοσιοποίηση πώς αυτή εφαρμόζεται για τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων αλλά και για την καλύτερη διαχείριση των κινδύνων αποτελεί σταθμό για το μέλλον των επενδύσεων και τη λειτουργία της οικονομίας τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο».
Υπάρχει κοινή γλώσσα μεταξύ των μελών της Ε.Ε. ώστε να συντονίζονται όλες οι πολιτικές στον κοινό στόχο η Ευρώπη να γίνει η πρώτη ήπειρος με μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα μέχρι το 2030 και να πετύχει εξισορρόπηση των ανισοτήτων μέχρι 2050;
«Η κοινή γλώσσα παραμένει ένα ζητούμενο τόσο μεταξύ των μελών της Ε.Ε. όσο και μεταξύ των συμ-μετόχων και κυρίως επιχειρήσεων, δημόσιου τομέα και επενδυτών. Η εναρμόνιση των πολιτικών της Ε.Ε. με τη στρατηγική Ευρώπη 2030 και τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης είναι ο τρόπος με τον οποίο θα συνθέσουμε την κοινή μας γλώσσα. Αναμφισβήτητα λέξεις κλειδιά σε αυτή είναι η διαφάνεια, η εμπιστοσύνη, η αλυσίδα αξίας, η επικέντρωση στη διαχείριση των κινδύνων και η συμπερίληψη ή καλύτερη η ενσωμάτωση όλων στην αναπτυξιακή προοπτική».
Ποια είναι η πρόοδος στην Ελλάδα και πώς προωθείται η παραίνεση του ΟΗΕ να μη μείνει κανείς πίσω όταν το μεταναστευτικό παραμένει ένα οξύ πρόβλημα και η χώρα κινδυνεύει με νέα αύξηση της ανεργίας λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας;
«Η Ελλάδα επίσημα δεν έχει ενσωματώσει στις θέσεις της μία ολοκληρωμένη πρόταση για τη βιώσιμη και ισόρροπη μελλοντική της ανάπτυξη. Πιστεύουμε ότι χρειαζόμαστε έναν Οδικό Χάρτη έως το 2025 που θα κατευθύνει τις παρεμβάσεις που προϋποθέτει η εναρμόνιση του εθνικού πλαισίου με το διεθνές και κυρίως το ευρωπαϊκό πλαίσιο. Προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στην υποστήριξη των Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα βιώσιμης χρηματοδότησης και να αποκτήσουν τις προϋποθέσεις να λειτουργούν με υπευθυνότητα. Η μεγάλη πρόκληση παραμένει ο ανασχεδιασμός της αλυσίδας παραγωγής αξίας του δημόσιου τομέα, που αποτελεί στην Ελλάδα ένα μεγάλο μέρος της συνολικής παραγόμενης αξίας. Αυτός είναι και ο πρώτος κατά τη γνώμη μας τομέας που οφείλει να υιοθετήσει ως κριτήριο λειτουργίας το ευρωπαϊκό σύστημα ελέγχου και διασφάλισης της ΕΚΕ όπως ισχύει ήδη σήμερα για όλη την εφοδιαστική αλυσίδα. Τα ελάχιστα κριτήρια είναι δεδομένα και κοινά για όλους και η επίδραση αυτής της απόφασης στην ελληνική αγορά θα αλλάξει άμεσα το επιχειρηματικό μοντέλο».
Η επανεκκίνηση της οικονομίας μπορεί να γίνει με όρους υπεύθυνων επενδύσεων και βιώσιμης ανάπτυξης μεσούσης της διαδικασίας χρηματοδότησης των επιχειρήσεων προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον αντίκτυπο του Covid-19;
«Σαφέστατα μπορεί και είναι η αληθινή ευκαιρία, εφόσον σε κάθε περίπτωση τα οικονομικά κριτήρια δεν επαρκούν σήμερα για να μπορεί να ενταχθεί μία επιχείρηση σε χρηματοδότηση με τους παραδοσιακούς όρους. Η εφαρμογή των κριτηρίων ΕΚΕ στη χρηματοδότηση θα προσθέσει τις κατάλληλες ασφαλιστικές δικλίδες ώστε πράγματι να αντιμετωπιστεί ο αντίκτυπος του Covid-19 και όχι να σπαταληθούν οι πόροι χωρίς αποτέλεσμα».
Υπάρχει ανάλυση της κοινωνικής επίδρασης των αποφάσεων που πρέπει να υλοποιηθούν σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία;
«Αναμφισβήτητα η μελέτη και ανάλυση των κοινωνικών επιπτώσεων είναι αναγκαίος όρος και ίσως να είναι η αχίλλειος πτέρνα στην όλη διαδικασία. Δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι έχουν προχωρήσει ή έχουν ολοκληρωθεί τέτοιες μελέτες. Μάλιστα δεδομένου ότι το CSR Europe σε συνεργασία με την JP Morgan υλοποιούν σε 4 ευρωπαϊκές χώρες ένα ειδικό πρόγραμμα από το 2019 με θέμα το μέλλον της εργασίας και τις απαιτήσεις για δεξιότητες, θέσαμε το ερώτημα στους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αν αυτό το πρόγραμμα μπορεί να επεκταθεί και να χρηματοδοτηθεί και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνοντας υπόψη τα νέα δεδομένα που έχουν προκύψει από την επέκταση της τηλε-εργασίας σε πολλά επαγγέλματα. Θεωρούμε ότι η πανδημία ήταν μία εμπειρία που αναπόφευκτα μας οδηγεί στο να επανασχεδιάσουμε το μέλλον και αυτό μπορεί να γίνει αποτελεσματικά με επαρκή ανάλυση των πληροφοριών που αφορούν τις επιπτώσεις που είχε η πανδημία στον άνθρωπο ως εργαζόμενο και ως πολίτη».
Πώς γίνεται ο σχετικός έλεγχος; Θα υπάρξει από την Ε.Ε. κάποιο πρότυπο/πλαίσιο κι ένας κοινός τρόπος ελέγχου των αναφορών μη χρηματοοικονομικών στοιχείων των επιχειρήσεων σε θέματα π.χ. αξιολόγησης κινδύνων;
«Είναι επιβεβαιωμένο ότι θα προταθεί ένα ευρωπαϊκό πρότυπο που θα στηρίζεται αφενός στην ταξινόμηση των ενεργειών που σχετίζονται με δύο βασικές προτεραιότητες: την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το πρότυπο αυτό θα αξιοποιεί ήδη υπάρχοντα συστήματα δημοσιοποίησης των μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών για παράδειγμα το GRI, το SASB κ.λπ., δίνοντας έμφαση στη διπλή αξιολόγηση των ουσιωδών θεμάτων και με την οπτική της οικονομικής τους επίδρασης και από την οπτική της επίδρασής τους στην κοινωνία και στο περιβάλλον και στη θέσπιση στόχων σύμφωνα με επιστημονικές μεθόδους για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων με κοινό και συγκρίσιμο μεταξύ επιχειρήσεων τρόπο».
Οι 10 αρχές του Global Compact προσφέρουν ένα επαρκές πλαίσιο αξιολόγησης για τη σφαίρα επιρροής των επιχειρήσεων; Και με ποιον τρόπο θα μπορούσε να επιβεβαιωθεί το επίπεδο ωριμότητας μιας επιχείρησης, ήτοι μια ορθή και δίκαιη αξιολόγηση;
«Οι 10 αρχές του Global Compact είναι το ελάχιστο υποχρεωτικό για όλους, ανεξαρτήτως μεγέθους. Είναι αυτές οι αρχές που εφόσον εφαρμόζονται αποτελεσματικά από μία επιχείρηση τότε αναπτύσσεται επαρκώς η ωριμότητά της για να αντιμετωπίσει και τα πιο ειδικά θέματα, όπως για παράδειγμα μία εταιρεία παραγωγής χημικών, ακόμη κι αν είναι μικρή σε μέγεθος, έχει μεγάλο αντίκτυπο στην ασφαλή και υπεύθυνη διαχείριση των αποβλήτων και οφείλει να παίρνει ειδικά μέτρα για το θέμα αυτό».
Πότε θα υπάρχουν σχετικά εργαλεία, ορατά για όλους, ώστε να ευνοείται η συγκρισιμότητα, κάτι που επιζητούν οι επενδυτές;
«Τo CSR Hellas αξιοποιώντας την τεχνογνωσία και την εμπειρία που έχει αποκτήσει όλα αυτά τα 20 χρόνια της λειτουργίας του με μέλη τις πιο δυναμικά δεσμευόμενες στον τομέα της ΕΚΕ επιχειρήσεις στην Ελλάδα, προχώρησε στη δημιουργία του ETHOS, ενός ολοκληρωμένου συστήματος που επιτρέπει στην επιχείρηση αφενός να οργανωθεί, αφετέρου να απαντήσει με επάρκεια και αποτελεσματικά στα ζητήματα που αναδεικνύουν σήμερα οι επενδυτές, δυστυχώς με διαφορετικό τρόπο ο καθένας, προκαλώντας σύγχυση και αυξανόμενη γραφειοκρατία για τις επιχειρήσεις. Η πιστοποίηση ενός τέτοιου συστήματος οργάνωσης και διοίκησης της ΕΚΕ προσφέρει όχι μόνο δυνατότητα σύγκρισης, αλλά επαλήθευσης, παρέχοντας αξιοπιστία στην επιχείρηση αλλά και στον μέτοχο αυτής ή στον φορέα που θα τη χρηματοδοτήσει».
