Από την έντυπη έκδοση
Του Α.Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Άρχισε βαθμιαία η λειτουργία -και, συνεπώς, η αξιολόγηση- του πλέγματος μέτρων που, κλιμακωτά, λαμβάνονται για την αντιμετώπιση της οικονομικής επίπτωσης από το lockdown, που υπήρξε (και, δημοσκοπικά, επιβραβεύθηκε) η βασική άμυνα κατά της πανδημίας του κορονοϊού. Πάντως οι αγορές, μετά το τολμηρό 7ετές με το αλμυρό επιτόκιο του 2%, πήγαν πίσω τις αποδόσεις του ελληνικού χαρτιού: ενθαρρυντικό.
Εν τω μεταξύ ξεπέρασαν το 1.200.000 μετά τις διαδοχικές επεκτάσεις ΚΑΔ οι εργαζόμενοι των (άνω των 205.000, επί συνόλου 1,4 εκατομμυρίου) επιχειρήσεων που βρίσκονται σε αναστολή λειτουργίας - συνεπώς η έναρξη της εκταμίευσης των 800 ευρώ (supportemployees.yeka) για στήριξή τους ακριβώς πριν από το Πάσχα, μετά και το άνοιγμα παραθύρου για πρόσθετα κύματα αιτήσεων, συν η παράταση για τον Μάιο (το αρχικό 800άρι κάλυπτε μέσα Μαρτίου με τέλος Απριλίου), έφερε την πρώτη ένεση. Ας προστεθούν οι 160.000 σε ελεύθερους επαγγελματίες/επιτηδευματίες. Μαζί με την 40% ελάφρυνση για το κόστος των ενοικίων (ο μηχανισμός αυτός θα χρειαστεί καιρό για να ομαλοποιηθεί, αλλά… υπάρχει) και με το διώξιμο στο μέλλον φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, προκύπτει σημαντικό πλέγμα μέτρων. Παραδίπλα η «επιστρεπτέα προκαταβολή» 5ετούς διάρκειας (aade/myBusinessSupport) για επιχειρήσεις, που συγκεκριμενοποιήθηκε Μεγάλη Πέμπτη - δυνητικά πιο σημαντική.
Επίσης, άργησε αλλά προχωράει το 400άρι στους 155.000 μακροχρόνια ανέργους (οι εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ πριν από την κρίση ήταν 1.138.000, οι επιδοτούμενοι 250.000, οι άνω του έτους 508.000). Εδώ το ερώτημα είναι πόσοι νέοι άνεργοι -διπλάσιοι από τους λαμβάνοντες του 400άρι;- θα προκύψουν. Καθώς και πόσες από τις επιχειρήσεις που ανέστειλαν, ή που έχουν τραυματισθεί βαρύτατα, δεν θα ξαναλειτουργήσουν: να πούμε 1 στις 5; «Εξαρτάται από τη διάρκεια των μέτρων», άλλωστε γι’ αυτό διακινείται ήδη πριν από το Πάσχα η φιλολογία για προσεκτική, σταδιακή, ελεγχόμενη χαλάρωση (η διατύπωση Τσιόδρα).
Όσο για τη λειτουργία των vouchers των 600 ευρώ για «κατάρτιση» επιστημόνων/ελεύθερων επαγγελματιών (e-learning.yeka), υπήρξε τέτοια κατακραυγή για την τραγική ποιότητα ορισμένων προγραμμάτων ΚΕΚ (κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά), ώστε ευτυχώς το άγαρμπο αυτό μέτρο έχει ημερομηνία λήξεως/αντικατάστασης.
Εκείνο όμως που δεν θα πρέπει να εκφεύγει της προσοχής, όσο θα συμπληρώνονται (και θα αξιολογούνται στην εφαρμογή) τα μέτρα αυτά -τα μέτρα στο περιεχόμενό τους, όχι στην πολιτική τους επένδυση- είναι ότι η ελληνική οικονομία βρισκόταν ήδη σε υποχώρηση. Σε αισθητή υποχώρηση, προτού καν ξεκινήσει η επίπτωση από την κρίση και δη από το lockdown και το μαύρισμα της ψυχής των ανθρώπων. (Μην παραξενεύει η αναφορά στο μαύρισμα της ψυχής από τις απειλές και τα αντίστοιχα, ως μη οικονομικό μέγεθος. Η ροπή προς κατανάλωση, που μετατρέπεται σε ζήτηση, κάπως έτσι οικοδομείται).
Ήδη, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, το α’ τρίμηνο της φετινής χρονιάς (δηλαδή με μόλις ένα 15νθήμερο Covid-19) από πρωτογενές πλεόνασμα 320 εκατομμυρίων ευρώ που προέβλεπε ο Προϋπολογισμός περάσαμε σε πρωτογενές έλλειμμα 840 εκατ. Πιο σημαντικό -μέρες που ζούμε- το ταμειακό αποτέλεσμα 3μήνου ήταν έλλειμμα 3,47 δισ. ευρώ, έναντι 1,17 δισ. της ίδιας περιόδου του 2019, με μικρή υποχώρηση των εσόδων, αλλά μεγάλη αύξηση των δαπανών (εδώ ίσως «δάγκωσε» κάπως η κρίση των πρώτων εβδομάδων). Και ας θυμηθούμε τις ανακοινώσεις ΥΠΟΙΚ τέλους Μαρτίου: ήδη το 2μηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου είχε επιδείνωση.
Ακόμη περισσότερο, το ΙΟΒΕ στην 3μηνιαία Έκθεσή του για το ξεκίνημα του 2020, επεσήμανε ότι στο δ’ 3μηνο του 2019 ήδη καταγραφόταν -τώρα πλέον γίνεται πρόδηλη- «νέα επιβράδυνση της ανάπτυξης». Τελικώς το 2019 έκλεισε με κάτω του 2%, στο 1,9% όπως και το 2018. Οι εξαγωγές φρέναραν, με ένα 4,9% αύξηση (έναντι 8,7% του 2018), αλλά κυρίως από τις εξαγωγές υπηρεσιών - τουρισμό και διεθνείς μεταφορές (δηλαδή ακριβώς τους κλάδους που, τώρα, περιέρχονται σε απότομη υποχώρηση): οι εξαγωγές προϊόντων είχαν ενισχυθεί κατά μόλις 2,2% (έναντι 8,4% το 2018). Σε επίπεδο κατανάλωσης -εκείνο δηλαδή που συνεχίζει να «φέρει» την ελληνική οικονομία, που τώρα καλείται να λειτουργήσει στην αρνητική δυναμική του lockdown- η ιδιωτική είχε κλείσει το 2019 με +0,8% (λίγο πιο κάτω απ’ ό,τι το 2018, με +1%). Το 3μηνο είχε αρχίσει να ανεβαίνει -όμως το σύνολο της χρονιάς κρατήθηκε κυρίως από τη δημόσια κατανάλωση (+2,2%, κυρίως λόγω ενός +1,8% του β’ 3μήνου). Θυμάται κανείς τι είχαμε το β’ 3μηνο; «Αύξηση καταναλωτικών δαπανών λόγω εκλογικού κύκλου», επεσήμαινε το ΙΟΒΕ. Α, ναι, και «στασιμότητα επενδύσεων, έναντι μικρής ανόδου πρόπερσι».
Μετά το Πάσχα, αλλά με το άμεσο παρελθόν να είναι πολύ πολύ παρόν, έτσι πορευόμαστε.
