Από την έντυπη έκδοση
Του Πάνου Φ. Κακούρη
[email protected]
Η πανδημία του κορωνοϊού κάποια στιγμή θα τελειώσει, με την ανακάλυψη του φαρμάκου και του εμβολίου. Είναι κάτι που εύχεται (σχεδόν) όλος ο πλανήτης. Το «σχεδόν» αφορά τους υπουργούς Οικονομικών, όλων των κρατών, οι οποίοι θα κληθούν να τετραγωνίσουν τον κύκλο την «επόμενη μέρα». Σήμερα οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο διαθέτουν πακτωλό τρισεκατομμυρίων για την ανάσχεση των οικονομικών επιπτώσεων του κορονοϊού. Πέρα από το ερώτημα πού βρέθηκαν ξαφνικά τόσα χρήματα, υπάρχει και ένα άλλο, πιο «καυτό». Ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό; Με την εμπειρία των προηγούμενων κρίσεων, ανά τον κόσμο και ειδικά στην Ελλάδα, η απάντηση είναι γνωστή.
Υπάρχει όμως και άλλη λύση, τολμηρή, η οποία απαιτεί θάρρος και κοινή δράση από όλους τους ηγέτες του πλανήτη. Το ταυτόχρονο «κούρεμα» του χρέους όλων των κρατών, όπως συνέβη στο παρελθόν έπειτα από πολέμους, αν θέλουν πραγματικό restart των οικονομιών. Ήδη η πανδημία αυξάνει τα ελλείμματα των κρατικών προϋπολογισμών, εξαφανίζει τα πλεονάσματα, από τις οικονομίες που τα παράγουν, και εκτινάσσει το κρατικό χρέος. Η βασική αρχή της οικονομικής πολιτικής λέει πως το χρέος το εξαφανίζει η ανάπτυξη. Αυτό ισχύει υπό κανονικές συνθήκες, όταν υπάρχει μια στοιχειώδης σχέση του ύψους του χρέους και του επιπέδου της οικονομίας. Σήμερα, οι συνθήκες είναι πρωτόγνωρες, καθώς το ήδη υψηλό χρέος ανεβαίνει με άλματα, ενώ το επίπεδο της οικονομίας καταρρέει.
Η ανάπτυξη της «επόμενης μέρας» θα είναι χαμηλών προσδοκιών, καθώς θα έχει ως βάση σύγκρισης τους αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης και θα παράγει λιγότερα εισοδήματα. Το να «εργάζονται» οι οικονομίες υπό συνθήκες πρωτόγονες, όπως αυτές που θα υφίστανται την «επομένη μέρα», για να εξυπηρετήσουν το δυσθεώρητο χρέος, δεν είναι κάτι βιώσιμο. Στην Ελλάδα εξαγγέλθηκε πακέτο 10 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 3,8 δισ. ευρώ αφορούν την άμεση στήριξη εκείνων που πλήττονται άμεσα και καλύπτουν μέχρι και τον Απρίλιο. Αν η κρίση διαρκέσει, θα χρειαστεί κι άλλο πακέτο κ.ο.κ. Οι δαπάνες αυτές εξαιρούνται, μεν, από τη μέτρηση του ελλείμματος και χρέους σε όρους μεταμνημονιακής εποπτείας, αλλά θα πρέπει να πληρωθούν.
Και ποια θα είναι η εικόνα της οικονομίας την επομένη; Αυξημένη ανεργία, επιχειρήσεις κατεστραμμένες, εισοδήματα συρρικνωμένα ή μηδενικά, διαλυμένες εργασιακές σχέσεις, χρεωμένα νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε τράπεζες, εφορία και Ταμεία. Επιχειρήσεις και νοικοκυριά θα κληθούν από Ιούλιο και Σεπτέμβριο να πληρώσουν μαζεμένες δόσεις προς εφορία, τράπεζες και Ταμεία συν τις τρέχουσες. Από ποια εισοδήματα;
